جشنواره قرآنی خانواده طلاب و یک مطالبه از حوزه علمیه

به گزارش ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری، مرحله استانی پنجمین جشنواره بین‌المللی قرآن و عترت(ع) خانواده طلاب در بخش شفاهی شامل رشته‌های قرائت تحقیق، قرائت ترتیل و حفظ با حضور ۱۳۲ متسابق طی روزهای هشتم و نهم دی‌ماه در سه شهرستان بروجن، لردگان و شهرکرد برگزار شد تا ضمن مشخص شدن نفرات برگزیده استانی، افراد حائز نمرات حدنصاب به مرحله کشوری که ماه آینده در مشهد مقدس برگزار می‌شود، معرفی شوند. همچنین مسابقات کتبی شامل رشته‌های تفسیر قرآن، تدبر، کتابخوانی، صحیفه سجادیه و... به‌صورت مجازی برگزار می‌شود.

برگزاری مسابقات در سه شهرستان به‌علت برودت هوا و دشواری تردد، تصمیمی بود که با استقبال متسابقان نیز مواجه شد، اگرچه برپایی متمرکز این رویداد قرآنی نیز محاسنی دارد از جمله اینکه می‌توان با اتکا به جمعیت بیشتر حاضران و پیش‌بینی سالن بزرگ، یک فضای مسابقه‌ای پرشور و پررنگ را ایجاد کرد و حتی‌الامکان خانواده‌ها و حتی عموم مردم، مسابقات را از نزدیک مشاهده کنند.

نکته قابل تأمل مسابقات امسال، ریزش قابل ملاحظه متسابقان در مقایسه با سال گذشته بود که البته مسئولان نیز توضیحاتی برای این موضوع داشتند که بسیار جای تأمل دارد. حدیث مفصل کمبود اعتبارات و مشکلات نهادهای برگزار کننده در تأمين جوایز و نیز تجلیل شایسته و به‌موقع برگزیدگان چالشی است که در مسابقات سراسری قرآن کریم اوقاف و برخی نهادهای دیگر نظیر آموزش‌و‌پرورش نیز مشاهده شده و در طول سالیان متمادی ریزش متسابقان و کاهش استقبال را در پی داشته است. برای آگاهی از فضای جشنواره قرآن و عترت خانواده طلاب گفت‌وگوهایی با مسئولان و داوران مسابقات انجام شده است که در ادامه می‌خوانیم.

چرایی کاهش انگیزه متسابقان

حجت‌الاسلام والمسلمین ابوذر کارگر، رئیس اداره امور قرآنی اداره‌کل تبلیغات اسلامی استان در گفت‌وگو با ایکنا با اشاره به اینکه نتایج جشنواره به ستاد مرکزی مسابقات در تهران ارسال و افراد حائز نمرات حدنصاب به مرحله کشوری در مشهد مقدس راه می‌یابند، گفت: اختتامیه مرحله استانی پنجمین جشنواره قرآن و عترت(ع) خانواده طلاب در اواخر دی‌ماه با دعوت از مسئولان استانی و کشوری در شهرکرد برگزار خواهد شد و افراد برگزیده استان تجلیل می‌شوند.

کارگر در پاسخ به چرایی ریزش قابل ملاحظه متسابقان امسال جشنواره در مقایسه با سال گذشته، تصریح کرد: سال گذشته این جشنواره با حضور ۶۵۰ متسابق برگزار شد و امسال ریزش متسابقان می‌تواند دو علت داشته باشد، نخست آنکه متسابقانی که سال گذشته شرکت کردند و حائز حد نصاب نشدند، از انگیزه آنان برای شرکت مجدد کم شد؛ ضمن اینکه جوایز نفرات برگزیده با چند ماه تأخیر به آنان اعطا شد که این نیز عامل کاهش انگیزه برای شرکت مجدد بود.

وی افزود: علت دوم ناظر بر کمرنگ بودن تبلیغ و اطلاع‌رسانی بود که اگرچه تلاش‌هایی هم در این راستا انجام شد، اما کافی نبود؛ با این حال باید گفت به‌نظر می‌رسد سطح کیفی متسابقان نسبت به سال گذشته بهتر باشد.

ضرورت نگاه ویژه به آموزش قرآن 

کارگر در خصوص سطح قرآنی متسابقان با تأکید بر اینکه راضی کننده نیست و جای کار بسیاری وجود دارد‌، گفت: از مدیریت حوزه‌های علمیه برادران و خواهران استان انتظار داریم که نگاه ویژه‌ای به آموزش و یادگیری قرآن طلاب و خانواده‌های آنان داشته باشند، این مهم با پیوست‌های تشویقی و انگیزشی بهتر محقق می‌شود، ضمن اینکه حضور پررنگ در این دست مسابقات و رویدادهای قرآنی را انتظار داریم.

رئیس اداره امور قرآنی تبلیغات اسلامی استان تأکید کرد: ما در استان برپایی مسابقات قرآن را در اقشار مختلف همراهی و رصد می‌کنیم که متأسفانه سطح متسابقان طلاب و خانواده آنان در حد قابل قبول نیست و رفع این نقیصه مستلزم جدی گرفتن آموزش از سوی نهادهای حوزوی است. اداره امور قرآنی نیز آمادگی کامل خود را در جهت تأمين اساتید خانم و آقا و نیز در اختیار قرار دادن ظرفیت مکانی جهت برپایی دوره‌های آموزشی و همچنین ارائه آموزش‌ها و دوره‌های مجازی اعلام می‌کند.

ارتقای سواد قرآنی طلاب و خانواده آنان

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین مولوی، معاون اجرایی مرکز خدمات حوزه علمیه چهارمحال‌وبختیاری در گفت‌وگو با ایکنا با اشاره به اینکه ارتقای سواد قرآنی حوزویان و خانواده‌های آنان یکی از اهداف برپایی جشنواره قرآن و عترت(ع) خانواده‌ طلاب است، اظهار کرد: سطح دانش و مهارت قرآنی خانواده‌های طلاب در مقایسه با عموم مردم قابل قبول است اگرچه جای پیشرفت وجود دارد و برگزاری مسابقات و آزمون‌ها و جشنواره‌های قرآنی بیشتر با همین هدف برنامه‌ریزی می‌شود که سطح قرآنی جامعه هدف بهبود و ارتقا یابد.

وی با اشاره به ظرفیت خوب سازمان تبلیغات اسلامی در زمینه آموزش قرآن، ادامه داد: جا دارد که برنامه‌ریزی جهت بهره‌گیری از این ظرفیت در استان انجام گیرد تا شاهد برپایی دوره‌های آموزشی برای طلاب و خانواده‌های آنان باشیم.

مولوی با تصریح اینکه سال گذشته آمار ثبت‌نامی جشنواره قرآن و عترت خانواده‌های طلاب در استان در بخش‌های شفاهی و کتبی بیش از ۶۰۰ نفر بود، گفت: با اینحال همه این افراد در مسابقات حضور نیافتند و لذا تعداد شرکت‌کنندگان سال گذشته با امسال که بیش از ۱۳۰ متسابق در بخش شفاهی هستند، تفاوت قابل توجهی ندارد.

دبیر اجرایی پنجمین دوره جشنواره قرآن و عترت خانواده طلاب در استان بیان کرد: متأسفانه سال گذشته در اهدای به‌ موقع جوایز عملکرد خوبی را شاهد نبودیم. بخش زیادی از شرکت‌کنندگان از کودکان و نوجوانان بودند که طبعاً نیازمند ترغیب و انگیزه بیرونی هستند که مورد تشویق قرار نگرفتند، تأخیر در اهدای جوایز نیز باعث تقلیل انگیزه برای حضور در مسابقات امسال شد.

مولوی تأکید کرد: امسال پیشنهاد دادیم که با توجه به بُعد مسافت شهرستان‌ها با مرکز استان، این دوره از مسابقات در ۲ شهرستان دیگر نیز به‌جز شهرکرد برگزار شود که این رویه مورد استقبال متسابقان نیز قرار گرفت.

دبیر اجرایی پنجمین دوره جشنواره قرآن و عترت عدم برگزاری آیین اختتامیه و تقدیر درون‌استانی از متسابقان در دوره گذشته این جشنواره را نیز یادآور شد و توضیح داد: امسال برگزاری مراسم اختتامیه و تجلیل از برگزیدگان در دستور کار قرار دارد.

مولوی در پاسخ به این پرسش که آیا برنامه‌ای برای توانمندسازی طلاب و خانواده‌های آنان از سوی مرکز خدمات حوزه علمیه استان پیش‌بینی شده است، گفت: معمولاً برنامه‌های آموزش قرآن در سطح مدارس برای این افراد برگزار می‌شود اما ساختارمند و سازمان یافته نیست که می‌توان بستر آن را با همکاری نهادهایی نظیر سازمان تبلیغات اسلامی فراهم ساخت.

زمان‌بندی حضور متسابقان

در ادامه، طاهره خدابخشی، طلبه سطح ۲ حوزه و مسئول برگزاری مرحله استانی پنجمین جشنواره قرآن و عترت خانواده طلاب به خبرنگار ایکنا گفت: سطح مسابقات در مجموع خوب بود اما متسابقان نیاز بیشتری به تلاش دارند. به منظور جلوگیری از ازدحام، متسابقان بر طبق زمان‌بندی اعلام شده به آنان در محل مسابقات حاضر شدند و تلاوت کردند. امکان حضور همراهان متسابقان در محل مسابقات فراهم نبود و در بیرون از محل حضور داشتند.

خدابخشی تصریح کرد: متسابقانی از شهرهای مختلف دور و نزدیک حضور یافتند که اکثرا‌ً با خانواده همراه بودند اما امکان تجمیع جمعیت در محل برگزاری مسابقات فراهم نبود.

گلایه از غیبت صدا و سیما 

سمیه کاظمی، حافظ قرآن کریم، طلبه سطح ۲ و داور حُسن حفظ در گفت‌وگو با ایکنا با اشاره به اینکه به‌جز عده‌ای از افراد، اکثریت متسابقان در سه شهرستانی که حضور یافتیم در سطح متوسط بودند، اظهار کرد: بااینحال همین حضور و همراهی به‌ویژه از سوی کودکان و نوجوانان اتفاقی خوب و مبارک است.

وی با ذکر اینکه حافظان حداقل یک بار در هفته باید استاد ببینند و محفوظات خود را تحویل دهند تا پیشرفت حاصل شود، ادامه داد: اگر مربی حافظ را همراهی کند، قطعاً از او تکلیف و مرور و تحویل می‌خواهد و همین امر سبب رشد و پیشروی و تثبیت حفظ می‌شود. حافظ هر چقدر هم تلاش کند بدون تحویل دادن حفظ متوجه اشکالات خود نمی‌شود تا آن‌را رفع کند.

این داور مسابقات قرآن در استان تأکید کرد: قرآن‌آموز در هر رشته‌ای اعم از حفظ و قرائت و ... برای پیشرفت در یادگیری، علاوه بر آنکه محتوای تئوری را فرا می‌گیرد باید فرصتی برای ارائه پیدا کند و به‌صورت عملی هر آنچه را یادگرفته است، تحویل دهد.

استعدادهای وافر قرآنی در استان

کاظمی با اشاره به استعدادهای بسیار خوب قرآنی در استان، بیان کرد: اهالی استان به‌‌ویژه در مناطقی همچون لردگان به‌مدد اقلیم خوب دارای صداهای قوی و نفس‌های طولانی هستند و می‌طلبد استعدادهای قرآنی احصا شوند و آموزش ببینند زیرا جای کار وجود دارد. نوجوانان لردگانی با صداهای خوب و علاقه وافر به یادگیری قرائت نیاز به استاد دارند.

وی در پایان گفت: همانطور که مسابقات اوقاف استان پوشش رسانه‌‌ای دارد و در خبرگزاری‌ها و صدا و سیمای استان به آن پرداخته می‌شود، انتظار داریم که اخبار مسابقات قرآن حوزه علمیه نیز از سوی رسانه‌های استان منعکس و اطلاع‌رسانی عمومی انجام شود.

این بانوی قرآنی استان در خصوص برکات برپایی مسابقات قرآن، تصریح کرد: این دست رویدادها یک انگیزه چه برای کودکان و نوجوانان و چه بزرگسالان است و افراد را به سمت قرآن سوق می‌دهد. اگر این مسابقات با افتتاحیه و اختتامیه و اهدای جوایز نیز همراه باشد، افراد به‌ویژه کودکان و نوجوانان شوق و ذوق بیشتری خواهند داشت و خاطرات خوبی در ذهن آنان ماندگار می‌شود.

کاظمی بیان کرد: نهادهای مختلف با هم‌افزایی و تجمیع ظرفیت‌ها می‌توانند اعتباراتی را برای برنامه‌های آموزشی قرار داده و برپایی دوره‌های قرآنی بیشتری را در سطح مدارس در دستور کار قرار دهند.

جای خالی کارگاه‌های ارتقای سطح در کنار مسابقات

سحر میرزاخانی، قاری ممتاز استان و داور جشنواره قرآن و عترت خانواده طلاب نیز به خبرنگار ایکنا گفت: تمام افراد شرکت‌کننده استعداد و توانایی لازم را دارند اما بسیاری از آنان نیازمند آموزش هستند و اگر کلاس‌ها و کارگاه‌هایی برای این افراد پیش‌بینی شود، قطعاً جای پیشرفت دارند.

وی ادامه داد: می‌طلبد که در کنار برپایی این مسابقات، کارگاه‌هایی نیز برای توانمندی و ارتقای سطح متسابقان در نظر گرفته شود و مقوله آموزش نیز در کنار برپایی این رویداد قرآنی دیده شود.

زمان‌بندی حضور متسابقان در محل مسابقات به‌منظور پیشگیری از ازدحام میراثی به‌جای مانده از دوران کرونا بود که در جشنواره قرآن و عترت خانواده طلاب اتخاذ شد اما به‌نظر می‌رسد با توجه به جامعه هدف جشنواره قرآن و عترت(ع) خانواده طلاب و نیز با توجه به رده سنی نیمی از متسابقان که از میان کودکان و نوجوانان بودند، جا داشت نهادهای برگزار کننده این مسابقات با اطلاع‌رسانی وسیع و تجمیع عموم خانواده‌های طلاب و مبلغان و حتی دعوت عمومی از مردم، این رویداد قرآنی را در فضایی مسابقه‌ای و پر شور و نشاط با تکیه بر حضور پررنگ تماشاگران برگزار کنند تا هم شاهد ایجاد فضای قرآنی به‌بهانه این مسابقات باشیم و هم کودکان و نوجوانان حاضر در این مسابقات از سوی تماشاگران تشویق شوند و انگیزه بیشتری برای تداوم کار خود داشته باشند.

ضرورت نگاه جدی حوزه به مقوله سواد قرآنی طلاب و خانواده آنان مطالبه مسئولان برگزاری و داوران و متسابقان است که امیدواریم تمهیدات این مهم بیش از پیش از سوی نهادهای متولی مورد توجه قرار گیرد. 

پیشنهاد دیگر به دست‌اندرکاران این رویداد قرآنی، برون‌سپاری برگزاری آن به مؤسسات قرآنی استان است، رویکردی که در برخی استان‌ها اتخاذ و با موفقیت انجام شد، آوردن مؤسسات مردم‌نهاد قرآنی به صحنه‌های عملیاتی علاوه بر آنکه بدنه مردم و فعالان قرآنی بیشتری را درگیر کار می‌کند، سبب تقویت و تشویق و نیز شناخته شدن هر چه بیشتر این مراکز قرآنی فعال در استان می‌شود.

در پایان، از رسانه‌ها و به‌ویژه صدا و سیمای استان انتظار می‌رود در پوشش رویدادهای قرآنی ریز و درشت استان به‌ویژه مسابقات قرآن و به‌طور اخص مسابقاتی که ویژه خانواده‌ها برگزار می‌شود، فعال‌‌تر و پویاتر باشند.