تأثیر توبه و مشورت در دستیابی به صراط مستقیم + فیلم

بندگی برای باریتعالی جز در مسیر صراط مستقیم محقق نمی‌شود؛ اما چه بسیار بیراهه‌ها که انسان را از مسیر اصلی منحرف می‌کند. ماه مبارک رمضان فرصت ارزشمندی است تا انسان روح را به سمت عروج و اعتلا سوق دهد و به خداوند تقرب جوید. اما قرار گرفتن در مسیر سعادت نیاز به دانش و آگاهی دارد؛ همان گوهرهای نابی که در قرآن کریم و سیره ائمه معصومین بیان شده و چراغ راه برای رسیدن به سرمنزل مقصود است.

در این راستا خبرگزاری ایکنا طی ماه مبارک رمضان بنابر رسالت رسانه‌ای خود، مجموعه درس‌گفتارهای «به سوی نور» را با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین محمد شریفانی، پژوهشگر قرآن کریم گردآوری کرده است و به صورت روزانه منتشر می‌کند. در نهمین قسمت از این مجموعه آموزشی به موضوع «استغفار و مشورت» پرداخته شده است که در ادامه می‌بینیم و می‌خوانیم.

نهمین گفتار رمضانیه خودمان را با ششمین روش هدایت پیامبر(ص) به صراط مستقیم آغاز می‌کنیم. خداوند در آیه 159 سوره آل‌عمران فرموده است: «فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ؛ پس به [بركت] رحمت الهى با آنان نرمخو [و پرمهر] شدى و اگر تندخو و سختدل بودى قطعا از پيرامون تو پراكنده مى‌شدند. پس از آنان درگذر و برايشان آمرزش بخواه و در كار[ها] با آنان مشورت كن و چون تصميم گرفتى بر خدا توكل كن زيرا خداوند توكل‏‌كنندگان را دوست مى‌دارد».

روش ششم پیامبر «وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ» بیان شده است. خداوند به پیامبر(ص) می‌فرماید: مردم را تطهیر بده و پاکشان کن. مردم دو دسته هستند عده‌ای مثل ما هستند که آدم خوبی را در کلاس به ما می‌دهند و ما با بیان و عملمان خرابش می‌کنیم، یکی مثل پیامبر(ص) است که بد‌ها را می‌گرفت و خوب تحویل می‌داد. دو کارخانه در این عالم هست. کارخانه‌ای که خوب‌ها را تحویل می‌گیرد، آنها را خراب کرده و به جامعه تحویل می‌دهد؛ برخی از آدم‌ها هنرشان خراب کردن آدم‌ها، بچه‌‌ها، شاگردها و ... خوب است. یک کارخانه دیگر گرفتن بدها و تحویل دادن خوب‌ها است. مثل پیامبر(ص) که بدها را می‌گیرد و اصلاح می‌کند. پیامبر(ص) فرموده‌اند من این هنر را دارم که گنهکار را می‌گیرم و توبه می‌دهم و تطهیرش می‌کنم.

یکی از بالاترین نعمت‌های خداوند، نعمت توبه است که رمضان بهار آن است. حدیثی در نهج‌البلاغه آمده است خداوند دو سنگر امن را در دنیا قرار داده است که هر وقت احساس ناامنی می‌کنید به این دو سنگر پناه ببرید. یکی وجود پیامبر(ص) است که تحت لوای پیامبر و مکتب پیامبر برویم و خودمان را تطهیر کنیم و دوم توبه است.

در آیه 33 سوره انفال نیز می‌خوانیم: « وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَأَنْتَ فِيهِمْ وَمَا كَانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَهُمْ يَسْتَغْفِرُونَ؛ و[لى] تا تو در ميان آنان هستى خدا بر آن نيست كه ايشان را عذاب كند و تا آنان طلب آمرزش مى كنند خدا عذاب ‏كننده ايشان نخواهد بود». یعنی تا زمانی که مردم به مرام و مسلک پیامبر(ص) عمل می‌کنند و الگوی آنها پیامبر است و تا زمانی که مردم اهل توبه و تطهیر هستند و خودشان را پاک می‌کنند، خداوند مردم را عذاب نمی‌کند.

گناه کردن خوب نیست ولی اگر گناه کردیم لااقل از گناهمان پشیمان باشیم و توبه کنیم. این روش پیامبر(ص) بود که مجال نمی‌داد که فرد در منجلاب گناه بماند، وقتی گرفتار گناه می‌شد او را توبه می‌دادند. قرآن به پیامبر(ص) می‌فرماید: از روش توبه دادن استفاده کن. توبه درجه بالای اهل کمال است.

روش هفتم پیامبر(ص) مشورت بود. اگر بنا باشد در این عالم کسی با کسی مشورت نکند، آن پیامبر اسلام(ص) است که به وحی متکی است ولی خداوند به پیامبر(ص) فرمود «مشورت کن». در روایات آمده است کسی که خودرأی است و اهل مشورت نیست هلاک می‌شود. هیچ پشتیبانی بهتر از مشورت نیست. کسی که اهل مشورت است در عقل مردم با آنها شریک می‌شود.

چرا پیامبر(ص) در کار خودشان موفق بودند؟ چون علی‌رغم اینکه به وحی مرتبط بود با مردم مشورت می‌کرد و به آنها شخصیت می‌داد. این روش‌ها می‌تواند در تحول و تغییر مردم اثرگذار باشد.

بچه‌هایمان را مشاور خودمان قرار دهیم. یعنی به آنها شخصیت بدهیم. این آیه در فضای جنگ احد است که پیامبر از دشمنانش هم استفاده می‌کرد چه برسد به دوستانش و این منطق پیامبر (ص) بود.