زنان محجبه در غرب؛ از چالش‌ تبعیض و پیشداوری تا تقویت همبستگی و بردباری

ناظمه خان گفت: هدف اصلی من از راه‌اندازی روز جهانی حجاب آگاهی‌بخشی درباره حجاب در سراسر جهان است تا خواهرانم بتوانند بدون مواجهه با تعصب، تبعیض و پیشداوری، حجاب را امتحان کنند.

ناظمه خان (Nazma Khan) در یازده سالگی به همراه خانواده‌اش از بنگلادش برای زندگی به نیویورک مهاجرت کرد. او به عنوان یک دختر محجبه پس از سال‌ها تحمل رفتارهای تبعیض‌آمیز دوستان و تمسخر از سوی همکلاسی‌های خود، در جوانی تصمیم گرفت مردم آمریکا و کشورهای دیگر را با حجاب و فلسفه آن آشنا کند. به همین منظور او در سال 2013 روز اول فوریه(برابر با امروز ۱۲ بهمن) را به عنوان «روز جهانی حجاب» نامگذاری کرد و از زنان غیرمسلمان خواست در این روز روسری بر سر کنند تا با حجاب از نزدیک آشنا شوند. این اقدام او نه تنها از سوی زنان مسلمان بلکه از سوی هزاران زن غیرمسلمان با استقبال روبه‌رو شد و هر ساله به مناسبت این روز در ده‌ها کشور مراسم و برنامه‌های خاصی برگزار می‌شود. هدف از این اقدام، افزایش آگاهی در مورد حجاب، ترویج مدارای دینی و مبارزه با تبعیض است.

اول فوریه 2024 دوازدهمین سال نامگذاری این روز با برگزاری برنامه‌های مختلفی در سرتاسر جهان جشن گرفته می‌شود. شعار امسال این روز: پوشیده با قدرت (VeiledinStrength) است و برنامه‌ها و کمپین‌های گسترده‌ای در بیش از 150 کشور به مناسبت این روز تدارک دیده شده است.

نظمه خان در گفت‌وگو با ایکنا در معرفی خود گفت: نام من ناظمه خان است. فرزند سوم از بین چهار خواهر و برادر هستم. ما اواسط دهه 1990 از بنگلادش به نیویورک مهاجرت کردیم. لیسانس زیست‌شناسی دارم؛ همچنین در رشته مهندسی زیست پزشکی هم تحصیل کرده‌ام. اکنون متغاهل و دارای دو فرزند زیبا هستم که یکی چهار ساله و دیگری کلاس سوم دبستان است. الحمدلله!

خاطرات تلخ در کودکی

وی درباره علت نامگذاری این روز گفت: پس از حوادث یازده سپتامبر بسیاری از مردم آمریکا و کشورهای غربی، اسلام را برابر با تروریسم می‌دانستند، بنابراین برخی او را اسامه بن لادن و تروریست صدا می‌کردند. در زمان تحصیل در دانشگاه هم، او تمام لحظات زندگی خود را با ترس و اضطراب سپری می‌کرد؛ همکلاسی‌هایش در دانشگاه به خاطر داشتن حجاب، او را نینجا یا بتمن صدا می‌کردند.

وی افزود: اول اکتبر سال 2010 وب‌سایتی را برای حمایت از بانوان محجبه راه‌اندازی کردم تا هر زن مسلمانی بتواند تجربه خود را در مورد حجاب از طریق آن به اشتراک بگذارد. من صدها ایمیل از زنان گوشه و کنار جهان دریافت می‌کردم که این امر اهمیت و لزوم چنین وب‌سایتی را به من نشان می‌داد. شگفتی زمانی رخ داد که این وب‌سایت با حمایت زنان غیرمسلمان و غیر محجبه روبه‌رو شد. آنها فقط می‌خواستند احترام به دیگران امری ضروری باشد و این را امری اخلاقی و از روی احترام به بشریت به حساب می‌آوردند.

ناظمه خان ادامه داد: یک روز ایمیلی از طریق وب‌سایتم از طرف دختری چهارده ساله مقیم انگلستان دریافت کردم که از رنجی که به خاطر حجاب متحمل شده بود نوشته بود. او نوشته بود که همکلاسی‌هایش با رفتاری تحقیرآمیز به او آب دهان انداخته و آدامس به روسری‌اش چسبانده بودند. از زمانی که آن نامه را خواندم کار خود را از حمایت از طریق نامه‌های کتبی به سمت تلاش برای حمایت از زنان محجبه در سراسر جهان که به دلیل حجاب طرد یا از محیط کاری و درسی اخراج می‌شوند تغییر دادم.

شکستن کلیشه‌ها

وی درباره هدف خود از نامگذاری این روز گفت: هدف اصلی من از راه‌اندازی روز جهانی حجاب، آموزش و آگاهی‌بخشی درباره حجاب در سراسر جهان است تا خواهرانم بتوانند بدون مواجهه با تعصب، تبعیض و پیشداوری، حجاب را امتحان کنند.

ناظمه خان درباره استقبال از این رویداد در آمریکا و سراسر جهان گفت: روز جهانی حجاب در سطح جهانی به عنوان بستری برای تقویت تفاهم، بردباری و همبستگی پذیرفته شده است. در ایالات متحده، هم این روز به دلیل ترویج تنوع فرهنگی و آزادی مذهبی و تشویق گفت‌وگو در مورد اهمیت حجاب شناخته شده است؛ در سطح بین‌المللی، این روز گامی مثبت در جهت شکستن کلیشه‌ها و ترویج فراگیری همه عقاید و ادیان تلقی می‌شود.

وی ادامه داد: حجاب یک انتخاب عمیقاً شخصی است که از سوی زنان مسلمان به عنوان نمادی بیانگر ایمان و هویت آنها استفاده می‌شود. حجاب توسط مردان یا جامعه تحمیل نمی‌شود. یک مطالعه در سال 2021 دلایل اصلی پوشیدن حجاب را نشان داد: 54 درصد از پاسخ‌دهندگان تقوا و رضای خدا را دلیل انتخاب حجاب اعلام کردند. 21 درصد برای نشان دادن هویت اسلامی، 12 درصد برای حفظ عفت و تنها یک درصد اعلام کردند به درخواست خانواده یا همسر حجاب دارند.

وی افزود: حجاب نشان‌دهنده پیشرفت است، زیرا به زنان اجازه می‌دهد کنترل بدن خود و نحوه درک دیگران از آن‌ را در دست بگیرند و باورها و ارزش‌های خود را به گونه‌ای بیان کنند که برایشان معنادار باشد.

ناظمه خان ادامه داد: به عنوان یک سازمان، ما از حق انتخاب زنان دفاع می‌کنیم. معتقدیم هیچ زنی نباید مجبور به برداشتن حجاب شود. متأسفانه در دنیایی زندگی می‌کنیم که در مورد کسانی که مجبور به برداشتن حجاب می‌شوند سکوت می‌کنند؛ اکنون تعداد کشورهایی که حجاب را ممنوع کرده‌اند چهار یا پنج برابر قبل شده است.

چالش‌های زنان محجبه

وی درباره چالش‌های اصلی پیش روی زنان محجبه در آمریکا گفت: زنان باحجاب در ایالات متحده با چالش‌هایی مانند تصورات غلط در باره دین اسلام، کلیشه‌های فرهنگی نادرست، تبعیض‌های گاه به گاه و چالش نیاز به افزایش آگاهی در مورد انتخاب پوشیدن حجاب مواجه هستند. علاوه بر این، ایجاد تعادل در پایبندی به آداب دینی با انتظارات اجتماعی می‌تواند جنبه چالش‌برانگیزی از زندگی روزمره آنها باشد.

رونق صنعت پوشاک اسلامی

ناظمه خان درباره چشم‌انداز صنعت مد و سبک زندگی اسلامی در آمریکا و کشورهای غربی گفت: چشم‌انداز صنعت مد و سبک زندگی اسلامی در ایالات متحده و کشورهای غربی با افزایش شناخت روزافزون مردم از تفاوت‌های فرهنگی به طور مثبت در حال تغییر است. بازار رو به رشدی برای مدهای پوشیده وجود دارد و بیشتر برندهای مشهور در تولید پوشاک، در سال‌های اخیر لباس‌های پوشیده را هم به محصولات خود اضافه‌ کرده‌اند. این روند منعکس‌کننده پذیرش گسترده تنوع و درک دقیق‌تر از تفاوت‌های فرهنگی است.

ناآگاهی، ریشه اصلی اسلام‌هراسی

وی درباره ریشه‌های اسلام‌هراسی در ایالات متحده و کشورهای غربی گفت: معتقدم علت اصلی اسلام‌هراسی ناآگاهی و عدم آموزش صحیح درباره اسلام است. من بیشتر، رسانه‌ها و صاحبان قدرت را به خاطر انتشار اطلاعات نادرست درباره اسلام مقصر می‌دانم.

گفتنی است در سال 2023، نظمه خان به دلیل فعالیت‌های اجتماعی خود در حمایت از مسلمانان از جمله نامگذاری عنوان یکی از برترین 50 مسلمان تأثیرگذار در قاره آمریکا معرفی شد. او اکنون مدیر وب‌سایت WWW.worldhijabday.com است و در شبکه‌های اجتماعی فعال است و دنبال‌کنندگان زیادی دارد.