آنچه مشروعیت زیارت اربعین را ثابت می‌کند

حجت‌الاسلام والمسلمین کریم مؤمنی، استاد مرکز تخصصی و بین‌المللی کلام و امامت قم در گفت‌وگو با ایکنا از قم، در پاسخ به این سؤال که اربعین چگونه می‌تواند رابطه میان قرآن و عترت را گسترده‌تر کند، اظهار کرد: طبق حدیث ثقلین پیامبر اکرم(ص) که فرمودند: «قرآن و عترت هرگز از یکدیگر جدا نمی‌شوند» غیرممکن است کسی که حقیقت قرآن را فهمیده باشد، اهل بیت(ع) را نشناسد یا کسی که تمسک به اهل بیت(ع) داشته باشد، قرآن را کنار بگذارد. قرآن راهنمای خاموش است و اهل بیت(ع) راهنمای ناطق هستند یعنی هدایت‌گری و صحبت می‌کنند. اگر کسی در مسیر اربعین برای احیای امر اهل بیت(ع) حرکت کرد، باید بداند که احیای امر اهل بیت(ع) همان احیای قرآن است زیرا تمام سخنان اهل بیت(ع) مملو از آموزه‌های قرآن است، یعنی اهل بیت(ع) در قول، عمل و عقیده کاملاً مانند قرآن عمل می‌کنند.

وی گفت: اربعین رابطه قرآن و اهل بیت(ع) را گسترده می‌کند زیرا اگر مردم اهل بیت(ع) را بشناسند، قرآن را شناخته‌اند، بیان، تفسیر قرآن و ارائه اسرار آن به‌وسیله پیامبر(ص) و بعد از ایشان به‌وسیله جانشین‌های ایشان است. بنابراین، اگر کسی در ماجرای اربعین اقدامی در جهت این روز انجام داد، در جهت قرآن حرکت کرده و محال است کسی طرفدار اهل بیت(ع) باشد اما طرفدار قرآن نباشد.

استاد مرکز تخصصی و بین‌المللی کلام و امامت قم بیان کرد: زمانی که مردم در راهپیمایی اربعین با شور و هیجان احیای اهل بیت(ع) کرده و دنیا را متوجه وجود اهل بیت(ع) می‌کنند، تمام توجهات به سمت آموزه‌های اهل بیت(ع) می‌رود و گویی تمام توجهات به سمت قرآن رفته است.

فلسفه زیارت اربعین

مؤمنی در پاسخ به این سؤال که فلسفه زیارت اربعین چیست، افزود: اقداماتی که سبقه شرعی دارد باید مجوز داشته باشند و گفتارهای اهل بیت(ع) به‌خصوص امام محمدباقر(ع) و امام جعفرصادق(ع) به‌گونه‌ای بوده که مردم را تشویق کرده‌اند به اینکه به زیارت امام حسین(ع) بروند و در بسیاری از روایات تأکید به پیاده‌روی اربعین شده است که نسبت به این مسائل روایات خاص وجود دارد.

استاد مرکز تخصصی کلام و امامت قم بیان کرد: اربعین دارای حکمت‌هایی است، از جمله اینکه خداوند وقتی با حضرت موسی(ع) قرار می‌گذارند، ۳۰ روز را تبدیل به ۴۰ روز می‌کند و عدد ۴۰ دارای رموزی است، درخصوص زیارت اربعین نیز از جمله تأکید شده است کسی که به زیارت اربعین برود خداوند معرفت خاصی را به دلش می‌اندازد و تأکید بسیاری نیز به اصل پیاده‌روی وجود دارد؛ همان‌گونه که در روایات داریم برای هر قدمی که بر می‌دارید حکمتی وجود دارد.

وی گفت: اهل بیت(ع) نسبت به احکامی که به دلشان افتاده بود و احکامی که از پیامبر اکرم(ص) یا اهل بیت(ع) قبل از خود به ارث برده بودند، وارثان علوم برگزیدگان الهی گذشته هستند و می‌دانستند در آینده چه حکمت‌هایی در راهپیمایی و زیارت اربعین است، بنابراین مردم را تشویق می‌کردند.

مؤمنی با بیان اینکه مشروعیت زیارت اربعین با جزئیات پیاده‌روی از روایات اهل بیت(ع) گرفته شده است، افزود: نخستین کسانی که مقبره حضرت سیدالشهدا(ع) را زیارت کردند اهل بیت(ع) و حضرت زینب(س) بودند که امام سجاد(ع) به ایشان فرمودند: «عالمه‌ای هستی که استاد ندیدی»، که این حرکت ایشان و حرکت‌های بعدی ائمه(ع) مشروعیت زیارت اربعین را ثابت می‌کند.

وی بیان کرد: با وجود اینکه متوکل عباسی دستور به قطع دست افرادی می‌داد که برای زیارت اربعین حضرت سیدالشهدا(ع) می‌آمدند، باز هم مردم به این امر اقدام می‌کردند که این امر نشان‌دهنده آن است که زیارت اربعین از گذشته وجود داشت.

استاد مرکز تخصصی و بین‌المللی کلام و امامت قم گفت: اهل بیت(ع) ریسمان الهی هستند و کسی که به این ریسمان دست بگیرد نجات پیدا می‌کند و از پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) روایت داریم که بعد از شهادت ما به زیارتمان بیایید و ما سلام‌های شما را می‌شنویم و پاسخ می‌دهیم. اهل بیت(ع) از زمان امام باقر(ع) و امام صادق(ع) مردم را تشویق می‌کردند که به زیارت سیدالشهدا(ع) بروید و زیارت اربعین دارای حکمت‌های ویژه‌ای است.

اربعین؛ بسترساز تمدن اسلامی

مؤمنی در پاسخ به این سؤال که اربعین چگونه بسترساز تمدن اسلامی است، افزود: روایاتی داریم که در آخرالزمان، مهدی(عج) به‌عنوان منجی عالم به‌واسطه امام حسین(ع) شناخته می‌شود، تمدن اسلامی که در انتظار آن هستیم دولت حضرت مهدی(عج) است و هر کاری انجام می‌دهیم مقدمه‌سازی برای ظهور ایشان است که قضیه اربعین در این زمینه چنان کمک می‌کند که اخیراً خداوند، امام و حجت خدا در دل‌های مردم بیشتر نفوذ کرده و مردم با قلب خود به زیارت اربعین می‌روند.

وی بیان کرد: هیئات عزاداری که در مرکز کشورهای اروپایی برگزار می‌شود به این دلیل است که ابتدا مردم دنیا با امام حسین(ع) آشنا می‌شوند و بعد زمینه‌سازی ظهور انجام می‌شود، کاری که امام حسین(ع) انجام داد و نهضتی که به راه انداخت به‌واسطه حضرت مهدی(عج) تکمیل می‌شود. بنابراین، قضیه اربعین با جمعیت جهانی، توجهات و اتفاقاتی که در این عرصه می‌افتد، تمدن ظهور را مقدمه‌سازی می‌کند.

مؤمنی گفت: روایاتی داریم که قبل از ظهور، نماز جماعتی برگزار می‌شود که یک طرف این نماز جماعت در نجف و یک طرف آن در کوفه است که قضیه اربعین نشان می‌دهد این امر در حال تحقق و مقدمه‎سازی ظهور حضرت مهدی(عج) در حال انجام است تا تمدنی که خداوند از آن خبر داده، تحقق پیدا کند.

وی در پاسخ به این سؤال که اربعین چه نقشی در وحدت دارد، افزود: مردم عیناً مشاهده می‌کنند که قضیه اربعین تمام محبان آل رسول الله را در سراسر دنیا یکی می‌کند، بنابراین هجمه‌های شیطانی به این سمت حرکت می‌کند.

مؤمنی بیان کرد: اینکه دل‌ها حول یک قطب بگردد و آن قطب، محور شود، در اربعین اتفاق افتاده است و دوستداران امام حسین(ع) از هر رنگ، نژاد و قومیتی این قوانین دست و پاگیر شیطانی را کنار می‌زنند.

وی گفت: امام حسین و ائمه اطهار(ع) حبل‌الله، یعنی ریسمانی برای چنگ زدن مردم هستند، بنابراین افراد زمانی که احساس می‌کنند در جامعه‌ای اعتقادات مشترک، همدلی، ایثار و صمیمیت وجود دارد، وحدت میان آن‌ها بیشتر می‌شود.

مؤمنی اظهار کرد: اربعین مردم را به یکدیگر نزدیک کرد و صمیمیت جامعه متدینی که حول این محور می‌چرخد روز به روز بیشتر شده که این نماد وحدت است، قضیه اربعین اظهار مودت نسبت به پیامبر اکرم(ص)، اهل بیت(ع) ایشان و دستور قرآن است.

گفت‌وگو از الهام حلاجیان