خبرنگاری، عشق می‌خواهد و عشق

یک سال دیگر کاری طی شد و مرداد از نیمه گذشت. با شروع این ماه روزها یکی پس از دیگری طی می‌شوند و به روزهای پرکارتر از همیشه نزدیک می‌شویم. خبرنگاران و اصحاب رسانه 17 مرداد را به خوبی می‌شناسند و شاید از یک هفته قبل خود را برای روزهای پرترافیک کاری آماده می‌کنند. اهالی رسانه نمی‌دانند با آمدن روز خبرنگار خوشحال باشند یا نه.

25 سال قبل سالروز شهادت محمود صارمی، خبرنگار ایرنا که در افغانستان به شهادت رسید به نام روز خبرنگار نامگذاری شد. از آن روز تاکنون مسئولان این روز را به نوعی گرامی داشته و در انواع مختلف از فعالان این عرصه تقدیر کرده و به آنان سری می‌زنند. امسال نیز همچون سال گذشته، روز خبرنگار با ایام محرم تقارن دارد و نوع تبریک‌ها و جشن‌های این ایام با سایر روزها تفاوت‌هایی دارد.

خبرنگاری، عشق می‌خواهد و عشق؛ والا گمان نمی‌کنم برای فعالان این حوزه نفع مالی داشته باشد که او را در این جایگاه نگه داشته است. هرچند در این جرگه هستند افرادی که تاب سختی کار را نداشته و عطایش را به لقایش می‌بخشند. امروز که روز ما است، بنای گلایه ندارم و نمی‌گویم چرا مدیران کل برگزاری نشست‌های خبری خود را به این روز معطوف کرده و خبرنگاران را در قبال هدیه‌ای ناچیز با خبری سنگین و وقت‌گیر راهی محل کار می‌کنند. گویا خبرنگاران در روز خودشان بسیار پرکارتر از روزهای دیگر هستند.

لذت کار خبر در جانمان نشسته است

بنا ندارم شکوه کنم هر روز و هرساعت گوش به زنگ و پیامک هستیم تا اگر خبری در استان شد آن را بلافاصله انعکاس دهیم. قصد ندارم بگویم ما خبرنگاران حتی یک روز تعطیل نداریم و با معنی تعطیلی و درک شیرین روزی بدون استرس مدت‌هاست که خداحافظی کردیم. حتی اگر روزی سفر کنیم لپ‌تاپ به دست دنبال اینترنت می‌گردیم تا خبر خود را ارسال کنیم؛ چراکه این اتفاقات برای یک خبرنگار به آرزو تبدیل شده و برای پاسداشت رسالت خود دست از آرزوهایش کشیده است. کاش ما نیز همچون سایر مردم و مسئولان می‌توانستیم روزی بدون استرس خبر را بار دیگر تجربه کنیم، اما لذت کار خبر در جانمان نشسته تا جاییکه سختی کار امروز را با دمیده شدن صبح روز بعد به امید درج اخباری بهتر فراموش می‌کنیم. هر شب می‌گوییم صبحی دیگر در راه است که مرا می‌خواند و با این امید صبح خود را آغاز می‌کنیم.

رسالت ما اصحاب رسانه، رسالتی الهی است و آنجا که خداوند متعال در آیه 6 سوره مبارکه «حجرات» فرمودند: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ جَاءَكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا أَنْ تُصِيبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلَى مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ، ای اهل ایمان! اگر فاسقی خبری برایتان آورد، خبرش را بررسی و تحقیق کنید تا مبادا از روی ناآگاهی، گروهی را آسیب و گزند رسانید و بر کرده خود پشیمان شوید» اهمیت این موضوع را به ما گوشزد می‌کند.

خبرنگاران با وجود اینکه خود دارای مشکلات بسیار هستند که از آن جمله می‌توان به حقوق‌ پایین، نداشتن امنیت شغلی و بیمه اشاره کرد، آرزوی‌های مهم‌تری دارند که برای تحقق این آرزوها حتی بیشتر از توان خود وقت می‌گذارند. رفع مشکلات جامعه و تحقق قول‌های مدیران از جمله مطالبات مهم اصحاب رسانه است که تقریباً در تمام برنامه‌ها به ویژه نشست‌های خبری یا مصاحبه‌های تخصصی به آن پرداخته می‌شود. هر بار مدیران قول می‌دهند و ما می‌نویسم و هربار محقق نمی‌شود. گویا عدم تحقق قول‌ها عادی شده و دغدغه‌ای برای انجام قول‌ها از سوی مدیران وجود ندارد یا این دغدغه کمتر به چشم می‌خورد و نمونه‌های آن را همه ما بارها شاهد بوده‌ایم.

هرجا که باشیم خبرنگاریم

اصحاب رسانه با علاقه و عشق در میدان حاضرند و نباید اجازه داد شعله عشق خاموش شود. بارها از خبرنگاران شنیده‌ایم که اگر شغلی مناسب‌تر پیدا کنند، قطعاً این عرصه را ترک می‌کنند که ترک خبرنگاران متعهد، متخصص و کاربلد ضربه‌ای مهلک به بدنه خبرگزاری یا سایر رسانه‌هاست؛ از این رو شایسته است مدیران و مسئولان روز خبرنگار را به دید و بازدیدهای خوشایند بدون حجم کاری سنگین تبدیل کنند.

ما خبرنگاران که عشق به حرفه خود داریم روزهای شیرین و تلخ بسیاری را با یکدیگر در این مسیر طی کردیم و به نوعی محل کارمان خانه دوم ما است و به این خانه مفتخریم. همه اهالی رسانه با تمام توان سعی دارند تا چراغ این خانه پرفروغ‌تر از قبل روشن بماند و حاضریم برای این حرفه جان دهیم و نمونه بارز آن شهدای رسانه هستند.

روز خبرنگار فقط برای خبرنگاران نیست و در مجموعه خبرگزاری یا رسانه‌های مکتوب تعدادی در حرفه دبیر، سردبیر، عکاس و ... مشغول خدمت‌رسانی هستند، اما شم خبرنگاری در وجود هریک از ما نهادینه شده است و هریک با نگاهی تیزبینانه سوژه‌ای را جست‌و‌جو می‌کنیم. نگاه ما به اطراف با نگاه مابقی مردم کاملاً متفاوت است و از کنار هر موردی به سادگی نخواهیم گذشت. ما هرجا که باشیم خبرنگاریم و دنبال خبر و سوژه که این مهم نشان از روح زنده ما جریان‌سازی اجتماعی در جامعه دارد.

به نظر می‌رسد جای همدلی و اتحاد بین اصحاب رسانه خالی است و بروز خصومت‌های شخصی نسبت به یکدیگر باعث می‌شود تا از اهداف خود دور شویم. وجود اتحاد در کار باعث می‌شود تا زودتر مشکلات برطرف شده و مطالبات عملیاتی شود. در کار خبر رسانه من و رسانه دیگری معنا ندارد و متأسفانه وجود برخی بداخلاقی‌ها همچون بزرگنمایی‌ها یا سانسور اخبار باعث می‌شود تا فضای خبر متشنج شود.

شاید مسئولیت اجتماعی ما در قامت یک کنشگر سنگین‌تر از سایرین است و مردم از ما انتظار کارهای خارق‌العاده دارند که انجام بسیاری از کارها از دست خبرنگاران خارج است و او فقط توان پیگیری و مطالبه دارد و امان از آن روز که مسئولی رسانه‌ای نباشد و با ترفندهای مختلف از پاسخگویی طفره می‌رود. بدون شک اگر در این میدان کم بگذاریم مخاطبان خود را از دست خواهیم داد.

از نقدهای سازنده غافل نمانیم

مردم از ما انتظار پیگیری دارند و نشر اخبار کلی همچون فلان همایش برگزار شد یا فلان مسئول در همایش چنین گفت، پیش‌پا افتاده‌ترین نوع خبر است که اگر فقط به این امر توجه کنیم، بدون تردید هیچ مسئول یا حتی سایر رسانه‌ها روی ما حساب نمی‌کنند. جرئت نوشتن مشکلات و مصمم بودن در پیگیری باعث رشد می‌شود و در این میدان نباید از نقدهای سازنده غافل ماند. در میان کم‌توجهی برخی مسئولان به اهمیت رسانه‌ها از کم‌توجهی خودمان نسبت به مسائل پیرامون نیز نباید گذشت و تعدادی از خبرنگاران به خبرنگاران پشت میزنشین تبدیل شدند و شاخصه خبرنگار تحقیقی بودن خود را تاحدی از دست داده‌اند.

اخلاق‌مداری یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های حرفه خبرنگاری است و اگر از این شاخصه مهم فاصله بگیریم، گویی چیزی برای بروز و ظهور نداریم. اخلاق مهم‌ترین مؤلفه است و در سخت‌ترین شرایط که قصد نقد دستگاه یا مسئولی را داریم، نباید از این شاخصه و رعایت ادب و آداب خبرنگاری فاصله بگیریم. مسئولیت اجتماعی و معنوی حکم می‌کند در عین جدیت و قاطعیت به ابعاد دیگر نیز توجه کنیم. خبرنگاران واقعی و حرفه‌ای از بدحادثه اینجا به پناه نیامدند و با دل قلم در دست گرفته و برای آبادانی کشور و قوت نظام از جان مایه می‌گذارند. تربیت خبرنگار واقعی امروز کاری به مراتب سخت‌تر از گذشته است؛ چراکه نگاه جوانان امروز به حرفه خبرنویسی با دهه‌های قبل تفاوت کرده است.

در روز خبرنگار از ما تقدیر می‌کنند، اما این دلگرمی‌های یک روزه ما را برای سالی پرمخاطره‌تر از قبل آماده می‌کند. هر سال آرزو می‌کنیم اگر به مسئولی در صورت عدم پاسخگویی تماس پیامک می‌دهیم، پیاممان بدون پاسخ نماند. خبرنگاران واقعی برای نقش‌آفرینی منتظر تکریم و تمجیدها نمی‌مانند. هر روز، روز آنان است و در سایه همین امیدهاست که روزی روشن به پهنای امید خلق می‌کنند.

مریم روشن، سردبیر ایکنای مرکزی