پیام غدیر جهانی است + فیلم
آیت‌الله کریمی جهرمی گفت: غدیر از اهم وقایع اسلام است و برای مردم خاصی نیست، زیرا رسول خدا در محلی به نام غدیر طوایفی را که از بلاد مختلف به حج آمده بودند جمع کردند، پس پیام غدیر جهانی است.
غدیر خم یادآور واقعه‌ای مهم در تاریخ اسلام یعنی اعلان رسمی ولایت و امامت علی بن ابیطالب(ع) بعد از خاتمیت نبوت پیامبر(ص) برای همه مردم جهان و بشریت است، ولی مع‌الاسف مسیر تعیین‌شده از سوی پیامبر(ص) به انحراف رفت و سرنوشت دیگری رقم خورد و شبهاتی از سوی دشمنان برای زیر سؤال بردن غدیر و ولایت و امامت علی(ع) مطرح شد.
خبرنگار ایکنا برای بررسی بیشتر این واقعه از منظر قرآنی _ روایی با آیت‌الله علی کریمی جهرمی، استاد درس خارج حوزه، گفت‌وگو کرده است که در ادامه می‌خوانید؛
ایکنا ـ پیام اصلی غدیر چیست و آیا این واقعه فقط مختص مسلمانان و شیعیان است؟
جریان غدیر از اهم وقایعی است که در اسلام روی داده و برای مردم خاصی نبوده است، زیرا رسول خدا در بیابان طوایفی را که از بلاد مختلف به حج آمده بودند، در محل غدیر جمع کردند. لذا جریان غدیر جهانی است و هر کسی از هر کجا برای حج آمده است باید پیام غدیر را به بقیه برساند. برخی آقایان و بزرگان همواره بر سه مورد تأکید کرده‌اند که در وصیتنامه ایشان هم آمده است و آنها غدیر، عاشورا و نیمه‌شعبان هستند. روی این سه واژه بسیار حساس بودند و می‌گفتند همه فکر شما درباره آنها باشد. همچنین، غدیر واقعه‌ای است که دو واقعه دیگر هم در پرتو آن قرار گرفته و به ولایت مولای ما امیرالمؤمنین(ع) مرتبط است.
غدیر یک مطلب قرآنی است و قرآن در خلال حداقل دو آیه کریمه در سوره مائده آن را بازگو کرده است و اگر این دو آیه به خوبی تبیین شود، اهمیت غدیر کاملا روشن و آشکار خواهد شد؛ خطاب به رسول الله(ص) است؛ «یا ایها الرسول بلغ ما انزل...»؛ در اینجا خداوند می‌توانست از کلمه محمد یا نبی استفاده کند، ولی از رسول استفاده کرده، زیرا بیانگر رسالت تامه و عامه است، چون پیامبر(ص) فرستاده و رسول بر عامه مردم و بشریت در همه دوران‌ها تا قیامت است با لفظ الرسول مورد خطاب قرار گرفته است تا این رسالت مهم را در آخر عمر ایفا کند و این رسالت در پایداری اسلام و قرآن و جوامع انسانی مؤثر است.
«بلغ ما انزل الیک»؛ این سخن اطلاق هم دارد؛ یعنی نه اینکه این پیام را به یک خانواده و زید و عمرو و مردم محدودی برسانی، بلکه باید این پیام به همه بشریت در هر سرزمین و مملکتی است رسانده شود. آیه می‌فرماید اگر این رسالت را انجام ندهی، تمامی زحماتی که برای نبوت کشیده شده است از بین خواهد رفت و رسالت خدا را انجام نداده‌ای. این چه اهمیتی است که با همه رسالت پیامبر(ص) برابری دارد و اگر پیامبر انجام ندهد، رسالتش کان لم‌یکن است. پس غدیر مسئله‌ای جهانی و سراسری است. پیامبر(ص) که سر تا پای وجودش محو در اطاعت خدا بود، این رسالت را انجام داد و بعد ائمه(ع) و اولیاء‌الله آن را دنبال کردند.
ایکنا ـ به استناد قرآنی غدیر اشاره کردید. آیا در این باره روایتی وجود دارد؟
روایات زیادی وجود دارند که بنده به یکی از آنها اشاره می‌کنم؛ بعد از وفات پیامبر(ص)، حضرت زهرا(س) بسیار غمگین می‌شدند و برخی روزها کنار قبر حمزه سیدالشهدا می‌رفتند و گریه می‌کردند و می‌نشستند و این گریه‌ها به دلیل غصب خلافت علی(ع) بود و اینکه چرا مردم بی‌وفا و دور از اخلاق و تقوا و پاکی با امیرمؤمنان(ع) آن‌گونه برخورد کردند. در روایت بیان شده است که فردی به نام محمود بن لبید روزی کنار قبر حمزه رفت و فاطمه(س) را دید. محمود گفت که وقتی فاطمه(س) را دیدم گریان بود و اجازه دادم تا از این کار فارغ شوند و بعد سلام و عرض کردم: «یا سیدة النسوان...»؛ ای سیده زنان عالم والله رگ‌های قلب مرا قطع کردی از این گریه‌هایی که در کنار قبر حمزه کردی. فاطمه(س) فرمودند: «یحق لی البکاء»؛ شایسته است من گریه کنم و تو مصائب و دردهای مرا می‌دانی و چرا گریه نکنم. مصیبت بزرگی به من دست داد و آن فقدان پدرم رسول‌الله بود که بهترین پدر بود و چقدر دلم شوق دارد که رسول خدا را ببینم.
بعد دو شعر خواندند و فرمودند: «اذا مات میت قل ذکره...»؛ وقتی کسی از دنیا رفت کم کم یاد او از ذهن‌ها کم می‌شود و به تدریج کمتر از او یاد می‌کنند(و ذکر ابی...)، ولی یاد پدر من از روزی که از دنیا رفته‌اند برای من بیشتر شده است و دائماً به یاد رسول خدا هستم. محمود می‌گوید گفتم: ای بانوی بزرگوار من سؤالی دارم که دائماً در سینه من خلجان دارد و ذهنم را به خود مشغول کرده است؛ حضرت فرمودند: بپرس. این هم برای ما درسی است که وقتی کسی سؤالی دارد شخصیت او را محترم بداریم و اجازه دهیم بپرسد و حاجت خود را بیان کند؛ محمود می‌گوید: سؤال کردم آیا رسول خدا به صورت صریح ولایت علی(ع) را تایید و اعلام کردند؛ تا این سؤال را از فاطمه پرسیدم، فرمودند: واعجبا! این چه سؤالی است؛ «انسیتم یوم غدیر خم». آیا روز غدیر خم را فراموش کردید؟ آن روزی که پیامبر(ص) با صراحت وصایت علی(ع) را بیان کردند؛ محمود گفت که بله، جریان غدیر برای من پوشیده نیست، ولی به من از اسرار غدیر، که رسول خدا مخفیانه به شما گفته باشد، اطلاع دهید.
فاطمه(س) جواب داد خدا را شاهد می‌گیرم که خودم شنیدم رسول خدا فرمودند: «علی خیر من اخلفه فیکم»؛ علی(ع) بهترین کسی است که جانشین من است و علی(ع) بعد از من امام جامعه و خلیفه و جانشین من است و در مورد ائمه بعدی هم فرمودند: «سبطین من»(امام حسن و امام حسین(ع)) و 9 نفر از صلب امام حسین(ع) ائمه ابرار و نیکوکار بعد از علی(ع) بر مردم ولایت دارند. بعد حضرت صدیقه گفتند که اگر شما مردم از اینها پیروی می‌کردید، درمی‌یافتید که این بزرگان هادی و مهدی جامعه هستند و مردم را به سمت انسانیت و سعادت سوق می‌دهند و اگر با ایشان مخالفت کردید، اختلاف میان شما پیدا خواهد شد؛ اگر از علی(ع) و اولاد او جدا شوید، در اختلاف بر روی شما باز خواهد شد؛ فاطمه(س) در این روایت جانشینی ائمه دیگر را هم مطرح کردند.
محمود می‌گوید: از فاطمه(س) پرسیدم که با این وصف چرا امیرالمؤمنین(ع) خودش دست به شمشیر نبرد و انسان‌های ناپاک را کنار نزد و از حق خود دفاع نکرد و ایشان جواب دادند: «لقد قال رسول الله...»؛ پدر بزرگوارم فرمودند مثال امام، مثال کعبه است و مردم از اقطار عالم سراغ کعبه می‌روند نه اینکه کعبه بخواهد به هر شهری برود و در خانه این و آن برود و این هم حکایت از جهانی بودن ولایت علی(ع) دارد؛ مردم وظیفه داشتند سراغ کعبه وجود علی(ع) بروند و از او حمایت کرده و استفاده کنند ولی نکردند. سپس فاطمه(س) فرمودند که والله اگر مردم حق را به اهلش یعنی علی واگذار کرده بودند به خدا قسم دو نفر در راه خدا با هم اختلاف نمی‌کردند و همه جامعه زیر سایه لطف خدا قرار می‌گرفت و هر گروه و نسلی دنبال نسل قبلی خود می‌رفت تا زمانی که نهمین فرزند از فرزندان حسین(ع) بیاید و قیام کند.
ولی حیف کسی را که خدا او را مقدم داشته بود او را عقب انداختند و کسی را که خدا عقب انداخته بود جلو انداختند و مردم را از سعادت محروم کردند. خداوند وقتی دستوری فرمود کسی اختیار دیگری ندارد و حق ندارد در برابر آن بایستد و کور تنها کسی نیست که چشمانش نبیند بلکه کوری واقعی آن است که قلب و دلش دور از حقیقت باشد. «وَرَبُّكَ يَخْلُقُ مَا يَشَاءُ وَيَخْتَارُ مَا كَانَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ سُبْحَانَ اللَّهِ وَتَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ»؛ و پروردگار تو هر چه را بخواهد مى آفريند و برمى گزيند و آنان اختيارى ندارند منزه است خدا و از آنچه [با او] شريك مى گردانند برتر است.
ایکنا ـ درباره مواجهه علما و بزرگان با واقعه غدیر به چه مطالبی می‌توان توجه کرد؟
بله، علما در طول تاریخ اسلام همیشه غدیر را گرامی داشته‌اند و نسبت به آن به مردم توصیه کرده‌اند. در جریان حجةالوداع وقتی پیامبر(ص) از حج برگشتند، آیه ابلاغ نازل شد و پیامبر(ص) توقف کردند و اعلام کردند تا کسانی که جلوتر رفته‌اند برگردند و افرادی که عقب‌ترند بیایند، آن هم در بیابان داغ و خشک تا اعلام کنند که علی(ع) بعد از من امام و ولی و خلیفه شماست و فرمودند: «من کنت مولاه فهذا علی مولاه؛ الله وال من والاه و عاد من عاداه و...»؛ دوست بدار هر کسی که علی(ع) را یاری کند و دوست بدارد و هر کسی که علی(ع) را مخذول بسازد او را مخذول و منکوب کن. پیامبر(ص) بعد از این ماجرا فرمودند که این پیام را حاضران به غایبان و پدران به فرزندانشان برسانند و باید نسل به نسل پیام غدیر منتقل شود.
مرحوم علامه امینی کتابی با نام الغدیر دارند که 11 جلد است. البته مطالب دیگری هم وجود دارد که اگر منتشر شود شاید به 15 جلد برسد؛ اگر انسان در این مسئله دقت کند آن را معجزه می‌داند. مرحوم امینی گفته است که به کتابی برای تألیف الغدیر نیاز داشتم، متولی کتابخانه‌ای که این کتاب در آن بود نمی‌پذیرفت که من این کتاب را از آنجا بردارم و چند روز نزد من باشد و از آن استنساخ کنم. روزی به حرم امیرالمؤمنین(ع) مشرف شدم و با ناراحتی از مولا علی(ع) خواستم که گره از این مشکل باز کند و گفت که ای مولای من، هم در حیات و هم در ممات و هم در میان دوستان و شیعیانت مظلوم بودی و از دادن یک کتاب خودداری می‌کنند. در همین اثنا به او الهام شد که به کربلا برود و به آنجا رفت و در آنجا با حضرت درد دل کرد که متوجه شد شیخی کنارش نشسته است و گفت که کتاب‌هایی در منزل دارد که استفاده نمی‌شود. شما بیایید نگاه کنید و اگر به درد شما می‌خورد بردارید. علامه به آنجا رفت و اولین کتابی را که برداشت همان کتابی بود که در نجف و کتابخانه آنجا به دنبالش می‌گشت؛ آیا این ماجرا چیزی جز اعجاز و کرامت است؟ خوشحال باشیم که خدا درهای رحمتش را بر روی ما گشوده و ما را به ولایت علی بن ابیطالب(ع) مفتخر کرده است. خدایا همان‌طور که حیات ما را با ولایت و محبت علی(ع) پیوند دادید، مرگ ما را هم با ایشان و ولایت آن حضرت قرار بده و به ما در راه ولایت علی(ع) ثبات قدم عنایت فرما.
گفت‌وگو از علی فرج‌زاده
انتهای پیام
