برگزاری جشنواره قرآنی به تنهایی راهگشا نیست + فیلم

هفته قرآن و دانشگاه از اواخر دهه هشتاد وارد تقویم دانشجویی شد تا به زعم سیاستگذاران این عرصه و مدافعان نامگذاری این مناسبت، امکانات و مسیر برای بسط و توسعه فعالیت‌های قرآنی، گسترش فرهنگ قرآن در دانشگاه‌ها فراهم شود.

اهدافی که تحقق آن برای فعالان حوزه دانشگاه محرز نشده و همچنان در ابهام قرار دارد و در کنار آن تحقیق جامعی، که نتایج آن در دسترس مدیران و مسئولان و ناظران این عرصه قرار گیرد، انجام نشده است تا از رهگذر نتایج آن بتوان به راهی تازه در مسیر قرآن و دانشگاه رسید.

هفته قرآن و دانشگاه به مناسبت رحلت علامه طباطبایی نامگذاری شده و از ۱۸ تا ۲۴ آبان‌ را شامل می‌شود. در این روز عمده فعالیت‌های قرآنی دانشگاه‌ها به موضوعاتی همچون شروع دوره جدید جشنواره قرآنی، برگزاری محافل انس با قرآن و کرسی‌های تلاوت اختصاص می‌یابد.

به منظور آسیب‌شناسی فعالیت‌های قرآنی این هفته در دانشگاه‌ها، حجت‌الاسلام سعید کرمی، مدیرکل فرهنگی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها گفت‌وگو داشتیم که متن و فیلم آن از نظر می‌گذرد.

ایکنا – در ابتدا توضیحاتی در مورد فعالیت‌های قرآنی که اخیراً از سوی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها طراحی و اجرا شده است، داشته باشید.

پیش از اینکه به جزئیات برنامه‌های نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها اشاره کنم، به بزرگترین و مهم‌ترین نقشی که نهاد باید و می‌تواند در فضای فعالیت‌های قرآنی کشور داشته باشد، اشاره ‌می‌کنم.

طبق مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها مسئولیت دبیرخانه شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان را بر عهده گرفته است. هدف این شورا این است که در حوزه فعالیت‌های قرآن و عترت یک وحدت رویه و هماهنگی در بین دستگاه‌های دانشگاهی ایجاد کند. به لحاظ تعدد دستگاه‌های آموزش عالی و گستردگی عرصه و فضا، لازم است مقداری از تشتت و تک‌روی‌ها و برخی برنامه‌هایی که یک دستگاه‌ها به تنهایی نمی‌تواند جریان قرآنی ایجاد کند، پرهیز شود و همه دستگاه‌ها در یک سمت و سو قرار گیرند تا حداکثر اثرگذاری را داشته باشند.

در دوره تحولی جدید رویکردمان این بوده است که دبیرخانه شورای هماهنگی را کمی فعال‌تر و احیا کنیم، نه اینکه قبلاً فعالیت نداشته باشد، در تمام این سال‌ها فعالیت داشته اما بحث این بود که متناسب با شرایط کشور و دانشگاه‌ها باید رویکرد تغییر کرده و شاهد تحول در مأموریت‌ها و برنامه‌ها باشیم.

اثر ارتقای فعالیت‌های دبیرخانه شورای هماهنگی و مجمع مشورتی امروز به چشم می‌خورد به طوری که در حال حاضر شاهد فضای شور و نشاطی در دانشگاه‌ها هستیم. هر چند هیاهوهای اخیر اجازه انعکاس این فضا را نداده است، وقتی فضا غبارآلود می‌شود خیلی مسائل دیده نمی‌شود.

امروز در فضای آموزش عالی و دانشگاه در خیلی از حوزه‌ها اخبار خوبی به گوش می‌رسد، این پیشرفت‌ها چه در حوزه علمی و چه در حوزه‌های دیگر شامل فعالیت‌های فرهنگی، قرآنی، هنری و ادبی، بیشتر شنیده می‌شود. ما متوقف نشده‌ایم، چرا که اعتقادمان این است که به هر اندازه مدیران و رؤسای دانشگاه‌ها و خود دانشجویان فعالیت‌های قرآنی را جدی‌تر بگیرند به همان اندازه در فضای دانشگاه اثر آن را خواهند دید.

امروز حلقه گمشده ما و آن چیزی که نیاز به آن داریم، اخلاق و سبک زندگی دینی است و این در سایه قرآن محقق می‌شود. نتیجه بی‌اخلاقی‌ها را دیدیم که گروهی اندک و انگشت‌شمار فضای دانشگاه‌ها را تلخ کردند و تصویر دیگری غیر از آنچه که واقعیت ماجراست، نشان دادند.

اثرات فاصله دو ساله دانشجویان از دانشگاه، از محیط فرهنگی و قرآنی و علمی از تربیت ذیلِ نظر استاد و فقط سیر در فضای مجازی و گذراندن درس از این طریق، امروز خود را نشان می‌دهد. با وجود نقدهایی چون، در فضای آموزش عالی کار فرهنگی آنچنان که باید نیست و همه هم قبول داریم، اما اعتقادمان این است که همین فعالیت‌های حداقلی هم در کنار درس می‌تواند دانشجو را در چارچوب آن سبک زندگی ایرانی و اسلامی نگه دارد.

ما بیشتر از اینکه از حمله دشمن و هجمه رسانه‌ای دشمن ضربه بخوریم از دوری فرزندانمان از فضای آموزش حضوری ضربه می‌خوریم. کاری که دولتمردان ما باید پاسخ آن را بدهند. من از دولت محترم تشکر می‌کنم که تحت هر شرایطی ایستاد و از ابتدای سال کلاس‌ها را حضوری کرد. کشوری مانند آلمان حتی یک روز مدارس را هم تعطیل نکرد چه برسد به دانشگاه‌ها؛ در آن طرف ما جزء کشورهایی بودیم که بیشترین تعطیلات را بدون دلیل اعمال کردیم و ضربه بلند مدت به آموزش و تربیت کشور وارد شد.

فعالیت‌های قرآنی ما هم در همین مسیر است، با اعضای محترم مجمع مشورتی و شورای هماهنگی قرار را بر این گذاشته‌ایم که با یک فعالیت و رویکرد جهادی بتوانیم خلأ دوساله را جبران کنیم. بر همین اساس سال گذشته طرحی با عنوان طرح ملی نهضت حفظ قرآن کریم دانشگاهیان طراحی شد.

ایکنا – در گفت‌وگویی که سال قبل به همین مناسبت با شما داشتیم، از این طرح صحبت شد و به اثرگذاری‌هایی که می‌تواند داشته باشد، اشاره کردید و بر این موضوع تأکید داشتید که گزارش‌های دوره‌ای در مورد این طرح داشته باشیم، بی‌صبرانه منتظر ارائه گزارشی در زمینه اجرای این طرح هستیم.

برای اولین بار بود که به این سمت حرکت می‌کردیم، طبیعتاً آزمون و خطا در آن هست. هنوز برخی دستگاه‌های آموزش عالی، کار را جدی نگرفته‌ و آمار قابل توجهی در این طرح ندارند، از طرف دیگر برخی از دانشگاه‌ها خیلی خوب پای کار بوده‌اند.

ایکنا – پیش‌بینی چنین وضعیتی شده بود و راهکار خروج از آن را هم تعریف کرده بودید؟‌

طبیعتاً پیش‌بینی این وضعیت شده بود و راهکار هم داریم. ما اولین سامانه آموزشی حفظ را در کشور راه‌اندازی کردیم، البته ما سامانه قرآنی داریم، اما این سامانه‌ها برای آزمون است، یعنی فرد در کلاس شرکت می‌کند و بعد در آزمون حضور می‌یابد. سامانه ما سامانه آموزش است، یعنی فرد ثبت‌نام شده، کلاس‌بندی می‌شود و در همان فضای آموزش برخط، هفته به هفته محفوظات خود را به استاد تحویل می‌دهد.

ایکنا – آمار استقبال و حضور در کلاس‌ها به چه صورت بوده است؟

کار را از نمایشگاه قرآن، یعنی اوایل امسال، شروع شد تا کنون حدود شش هزار نفر ثبت‌نام کردند. بعد از آن تابستان شروع شد و لذا کلاس‌بندی را بعد از شهریورماه شروع کردیم.

امروز که آمار را نگاه می‌کردم بیش از دو هزار نفر به صورت ثابت در کلاس‌ها حضور دارند.

ایکنا – این رقم کم نیست؟

تعهدی که ما در زمینه حفظ قرآن کریم به شورای توسعه فرهنگ قرآنی داده‌ایم، پنج هزار نفرجزء تا پایان سال است، یعنی اگر هر کدام از این دو هزار نفر دو جزء را حفظ کنند تا پایان سال به اهداف خودمان رسیده‌ایم. البته این برای ما ایده‌آل نیست و توقع داشتیم تا پایان اسفند 10 هزار نفر ثبت‌نام‌کننده داشته باشیم تا با فرض 50 درصد ثبات قدم و شرکت مستمر بتوانیم پنج هزار نفرجزء را تأمین کنیم. البته این را هم اضافه کنم که تا پایان سال فرصت زیادی باقی‌مانده و هنوز برای اضافه شدن به این آمار دیر نشده است.

اینجا لازم می‌دانم از ریاست محترم دانشگاه فرهنگیان آقای دکتر صحرایی تشکر ویژه داشته باشم که تعهد کرده‌اند با در نظر گرفتن امتیازات ویژه تا پایان سال 15 هزار نفر را با این طرح همراه کنند. دانشگاه آزاد اسلامی هم قول همکاری و قوت بخشیدن به فعالیت‌ها را داشته است که جا دارد از آقای معرفت، مدیر تبلیغ و فعالیت‌های دینی نهاد رهبری در دانشگاه آزاد هم قدردانی کنم.

در وزارت بهداشت نیز حرکت شایسته‌ای در مورد این طرح صورت گرفته است که جای قدردانی دارد، وزارت بهداشت دستگاهی است که شرکت در طرح حفظ را در ارزیابی سالانه دانشگاه‌ها قید کرده است. این بسیار مهم است که در بحث اعتباربخشی این را در امتیازات دانشگاه‌ها وارد کرده‌اند. به زودی میزان استقبال از این طرح بالاتر خواهد رفت.

این سامانه برای مدت محدودی نیست، بلکه یک جریان مستمر است و هرچه پیش می‌رویم ضعف‌ها بیشتر مشخص می‌شود. این طرح از این به بعد به عنوان یک جریان همیشگی و یک روال در خدمت فضای دانشگاهی خواهد بود و این خدمت را همیشه می‌تواند ارائه دهد.

ایکنا – دانشگاه پیام نور طی سال‌های اخیر یک درس با عنوان حفظ قرآن در سرفصل درس‌های آموزشی خود قرار داده که البته ویژگی‌های خاصی دارد، بر اساس آماری که اعلام شد حدود هشت میلیون نفر تا کنون این واحد درسی را انتخاب کرده‌اند، به نظر می‌رسد در نهضت حفظ قرآن دانشگاهیان از این فعالیت دانشگاه پیام نور استفاده و بهره‌برداری نشده است.

بله، می‌توانستیم بسیار استفاده کنیم منتها دانشگاه پیام نور مقداری به خاطر ضعف بودجه، تعدد جابجایی مدیران و ... تا کنون آنگونه که باید با ما همکاری نداشته است، امیدواریم در دوره جدید مدیریتی و با توجه به رویکرد ریاست این دانشگاه که در این حوزه مطالبه‌گر هستند، شاهد تحول اساسی باشیم. دانشگاه پیام نور در تمام جلسات مجمع و شورا حضور دارد، اما تا کنون این ارتباط شکل نگرفته است.

ایکنا – جناب آقای کرمی این روزها در مناسبتی به نام هفته قرآن و دانشگاه قرار داریم، می‌خواستم از شما به عنوان نماینده نهاد هماهنگ‌کننده فعالیت‌های قرآنی دانشگاهی بپرسم که برای امسال چه برنامه‌هایی طراحی شده بود و چه ارزیابی‌ای از این فعالیت‌ها دارید؟

ابتدای صحبت اشاره کردم که ما دو سال را از دست دادیم نه اینکه کانون‌های قرآن و عترت یا معاونت‌های فرهنگی یا دفاتر نهاد در این دو سال کاری نکرده باشند، فعالیت‌هایی بوده است، اما در حوزه فعالیت‌های قرآنی فعالیت حضوری و چهره به چهره تأثیر دیگری دارد. همانطور که خیلی از فعالیت‌های فرهنگی ما در دوره کرونا آسیب دید در حوزه قرآنی هم شاهد یک رکود حداقلی بودیم.

بخش آموزشی دانشگاه با توجه به اولویت داشتن و اجبار به کسب نمره و پاس شدن واحدها، فعالیت‌ها اجرا شد، اما در حوزه فعالیت‌های فرهنگی بیشترین آسیب را شاهد بودیم، چرا که در این حوزه فعالیت‌ها داوطلبانه است و کسی علاقه ندارد از طریق مجازی فعالیت فرهنگی را دنبال کند. خوشبختانه با بهبود شرایط و اصلاح فضای کشور این اتفاق مرتفع شد و از ابتدای سال فعالیت‌های خودمان را شروع کردیم.

در زمینه برنامه‌هایی که برای این هفته تعریف شد، مانند سال‌های گذشته از هجدهم تا 24 آبان‌ماه هر روز را به یک نام، نامگذاری کردیم که از جمله این عناوین می‌توان به «قرآن، انسان، زندگی»، «قرآن، دانشگاه، شهادت»، «قرآن، دانشگاه، انقلاب»، «قرآن، دانشگاه، علم»، «قرآن، دانشگاه، بصیرت»، «قرآن، دانشگاه، جامعه» و «قرآن، دانشگاه، تمدن» اشاره کرد. به فراخور هر کدام از این نامگذاری‌ها مجموعه فعالیت‌هایی را با همفکری اعضای مجمع و شورا طراحی کردیم.

در مجموع در این هفته برگزاری شوراهای هماهنگی قرآنی را در سطح استان‌ها در سراسر کشور داشته‌ایم، مقرر شد تا در دانشگاه‌ها حداقل یک جلسه همفکری با موضوع فعالیت‌های قرآنی برگزار شود، یعنی در سطح تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی هیچ دانشگاهی بدون جلسه در سطح عالی این هفته را سپری نکند.

فضاسازی دانشگاه‌ها، نصب مضامینی از آیات، برگزاری گسترده کرسی‌های تلاوت در مساجد و خوابگاه‌های محوری، آغاز جلسات تفسیر در سطح دانشگاه‌ها و حرکت همه جانبه دانشگاه به سمت بیان تفسیر از دیگر برنامه‌های تدارک دیده شده در این هفته بوده است.

ایکنا – در سال‌های گذشته یک سری برنامه‌ها به صورت پیشنهاد برای اجرا توصیه می‌شد، امسال وضعیت به چه صورت بوده است، آیا باز هم این فعالیت‌ها در حد پیشنهاد است؟

ما اینها را ملاک ارزیابی قرار داده‌ایم. کما اینکه در بحث حفظ هم فرایند ارزیابی را تعریف کرده‌ایم، یعنی ما در جلسه آتی شورای هماهنگی ارزیابی و تحلیل خودمان را در مورد فعالیت‌های اجرا شده در هفته قرآن و دانشگاه را جلسه شورا و به تک تک دانشگاه‌ها ارائه می‌دهیم.

ایکنا – این ارزیابی و تحلیل‌ها مرجع تصمیم‌گیری‌ها و حمایت‌های بعدی از دانشگاه‌ها نیز خواهد بود؟

بله؛ باید بین دانشگاه فرهنگیان که همین الان اردوی حافظان قرآن خود را با حضور 300 نفر برگزار کرده است با دانشگاهی که کار خاصی طراحی نکرده است، تفاوت باشد، باید بین رئیس دانشگاهی که پذیرفته است تا پایان سال 15 هزار دانشجو را وارد طرح ملی حفظ کند با رئیس دانشگاهی که کمترین همکاری را داشته است تفاوت باشد، باید بین دانشگاهی که 700 نفر مربی حفظ قرآن تربیت کرده است با دانشگاهی که مربی قرآن در زمینه حفظ نداشته است تفاوت باشد. ما تمام این اقدامات را رصد و منعکس می‌کنیم.

ایکنا – نکته‌ای که در مورد برنامه‌های اجرا شده در هفته قرآن و دانشگاه وجود دارد این است که این برنامه‌ها بیشتر در قالب محفل،‌ کرسی تلاوت و برنامه‌های روبنایی همچون جشنواره و ... است، احساس می‌شود مسئولان دستگاه‌های دانشگاهی در ازای چنین برنامه‌هایی خود را از طراحی برنامه‌های غنی‌تر و پربارتر که بتواند مفاهیم قرآنی را در بین دانشجویان تئوریزه کند، بی‌نیاز می‌دانند. آیا این یک احساس واقعی است؟

اساساً در حوزه فعالیت‌های فرهنگی و نه فقط در حوزه آموزش عالی و دانشگاه با چالش سطحی‌نگری و عمق کم مواجه هستیم. خیلی نمایش‌گونه کار می‌کنیم و فعالیت‌ها رفع تکلیف طور است.

ایکنا – چرا نباید در هفته قرآن و دانشگاه شاهد برپایی یک نمایشگاه قرآنی سطح بالا در حوزه دانشگاهی باشیم، در واقع می‌خواهم این را بگویم که حتی اینگونه احساس می‌شود که در اجرای فعالیت‌های نمایشی هم به شدت ضعیف عمل کرده‌ و موفق نیستیم.

برای اصلاح این دیدگاه زمان نیاز است، به عنوان مثال ما با این آسیب‌شناسی به سمت طرحی مانند نهضت حفظ قرآن دانشگاهیان رفتیم تا از نمایش خارج شویم و به سمت سامانه‌ای برویم که در متن خود حافظ قرآن تربیت ‌کند.

تا چه زمانی باید جلسه و محفل بگذاریم که خروجی خاصی از آن نداشته باشیم. در سایر حوزه‌ها هم باید به این سمت برویم، یعنی اگر به فضاسازی اشاره می‌کنیم، حوزه فرهنگی دانشگاه نباید فقط هفته قرآن و دانشگاه این آموزه‌ها را نصب کند یا در فضای مجازی منتشر کند می‌بایست در همه اوقات این کار انجام شود.

اوایل آبان‌ماه دبیران هیئت دانشجویی را در مشهد دور هم جمع کرده بودیم، دانشجویان مانند هر سال منتظر بودند ببینند استاد کیست و موضوع چیست؟ اما ما به سمت برگزاری رویداد ایده‌پردازی رفتیم و به جای استاد، مربی و ناظر دعوت کردیم تا رشد ایده‌پردازی را آموزش دهیم. در این دوره پنج مسئله هیئت را به دانشجویان دادیم تا به ایده‌پردازی در مورد آن بپردازند، در انتها پنج هزار ایده دریافت کردیم. آن دوره‌ای که با یک مخاطب و برنامه حداقلیِ کم‌عمق، می‌توانستید مخاطب خود را جذب کنید، گذشته است. همه باید به این سمت برویم.

ایکنا – یکی از موضوعاتی که بخش دانشگاهی در عرصه فعالیت‌های قرآنی با آن مواجه هست، ساختارهای قرآنی این دستگاه‌ها و ناهمگونی و غیر همسطح بودن این ساختارها در یک دستگاه نسبت به دستگاه دیگر است. قاعدتاً هرچه ساختار بالاتر و ارتقاءیافته‌تر باشد، فعالیت‌های اجرایی هم قوی‌تر و اثرگذارتر خواهد بود. نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها برنامه‌ای برای ورود به بحث توسعه ساختارهای قرآنی دانشگاه‌ها دارد یا خیر؟

بله؛ بهمن سال قبل و در ابتدای آغاز به کار وزرای دولت جدید این موضوع را در دستور کار قرار دادیم، در دولت قبل حرف ما به جایی نرسید و اهتمام کافی هم در این عرصه دیده نشد.

رویکرد دولت جدید توجه حداکثری به فعالیت‌های فرهنگی و قرآنی است. با وجود همه نقدهایی که وجود دارد، اما انصافاً همکاری خیلی بی‌نظیر شکل گرفته است، وزرای محترم علوم و بهداشت و رؤسای محترم دانشگاه آزاد اسلامی و فرهنگیان و ... هرگاه با یک طرح قرآنی مواجه شده‌اند از آن استقبال کرده و حمایت کرده‌اند.

بر همین اساس ما طرح ساختارهای قرآنی دانشگاه‌ها را در دستور کار قرار دادیم، با چند دستگاه چالش داشتیم. وزارت بهداشت وضعیت خوبی دارد و یک مرکز قرآن و عترت مستقل با یک هویت و امکانات مستقل دارد و تأثیر آن را در کار هم می‌بینیم . در دانشگاه آزاد و وزارت علوم در دولت‌های قبل شاهد یک تنزل سطح بودیم، ارتقای ساختار قرآنی این دستگاه‌ها را در شورای هماهنگی مصوب کرده و ابلاغ هم شد.

در وزارت علوم به لحاظ اینکه می‌بایست از سازمان استخدامی مجوزهای لازم اخذ شود، چالش به وجود آمده است جالب است برای تنزل ساختار به سرعت موافقت می‌شود و مشکلی وجود ندارد، اما برای ارتقای نمی‌توانند کاری کنند. با تمام این تفاسیر آنچه با وزیر علوم و معاون فرهنگی ایشان جمع‌بندی شده است، این است که اعلام کرده‌اند به هیچ وجه در گسترش فعالیت‌های قرآنی چالش ساختار ندارند و قول و تضمین داده‌اند که با حفظ وضعیتی که الان هست، حمایت‌های لازم را از برنامه‌ها داشته باشند.

در دانشگاه آزاد اسلامی هم تنزل سطح در حوزه قرآن داشته‌ایم اما اهتمام مدیران به نحوی است که در زمینه حفظ موفق بوده‌اند و فعالیت‌ها را خوب جلو برده‌اند، خصوصاً از زمانی که فعالیت‌های قرآنی این دانشگاه به دفتر نهاد واگذار شده است.

یکی از کارهای خوبی که در دوره جدید دانشگاه آزاد و با ابتکار دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در این دانشگاه اتفاق افتاده است، طراحی سرفصلی به نام «انس با قرآن کریم» است. در یک ماه گذشته فراخوان اساتید این کار صورت گرفته و در حال حاضر مشغول مصاحبه و سایر فرایندهای مربوط به آن هستند و قرار بر این است به عنوان درس رسمی دانشگاه ادامه داشته باشد.

ایکنا – برخی دانشجویان اعتقاد داشتند در دانشگاه‌هایی که معاونت فرهنگی و دانشجویی با هم هستند تبعیض بین فعالیت‌های دانشجویی و فرهنگی وجود دارد و اعتقاد داشتند بیشتر حمایت‌ها به سمت بخش دانشجویی گرایش دارد، آیا واقعاً اینگونه است و اگر پاسخ مثبت است نهاد یا شورای هماهنگی برنامه‌ای برای متعادل کردن برنامه‌های این دو حوزه دارد؟

بررسی‌های که خود وزارت علوم و وزارت بهداشت و شورای عالی انقلاب فرهنگی انجام داده است، نشان می‌دهد آنجایی که معاونت‌های فرهنگی از دانشجویی تفکیک شده‌اند، حق فعالیت‌های فرهنگی بیشتر ادا شده است.

فعالیت‌های دانشجویی به لحاظ سخت‌افزار بودن آن و بحث‌های میدانی فعالیت‌های وقت‌گیری هستند و معاونت را درگیر می‌کنند. قالب معاونانی که در حوزه دانشجویی و فرهنگی با هم هستند، ناگزیرند بیشتر وقت خود را به سخت افزار بگذرانند و وقت کمتری برای فعالیت‌های فرهنگی بگذراند. آن جایی که معاون فرهنگی متمرکز بر فعالیت حوزه خود است قطعاً خروجی بیشتر خواهد شد.

یک نکته که باید اینجا به آن اشاره کنم این است که همه چیز پول نیست؛ در فضای آموزش عالی برای فعالیت‌های فرهنگی مشکل پول نداریم، تمرین و تجربه هم کرده‌ام. لذا این یک بهانه است و با کمترین هزینه‌ها و مبالغ هم می‌شود کارهای فرهنگی بزرگی انجام داد.

من به عنوان کسی که این حوزه را رصد می‌کنم، می‌گویم بین رؤسای دانشگاه‌ها معدود افرادی هستند که با دیدن یک طرح قرآنی از آن حمایت نمی‌کنند، هفته گذشته بازدیدی از باغ مجموعه پژوهشی دانشگاه زابل که یک دیوار آن دکل‌های مرزبانی، بود، بودیم، میزان فعالیت‌های قرآنی دانشگاه زابل با 14 هزار دانشجو با دانشگاه‌های تهران برابری می‌کند. رئیس دانشگاه با انگیزه تمام پای کار بود و با اهتمام همین رئیس در یک شهر 400 هزار نفری که یک مشاور خانواده وجود نداشت، طرحی ارائه شد که در یک سال 35 مشاوره خانواده تربیت شد. هزینه تأمین این دوره که 300 میلیون تومان بود هم از سوی رئیس دانشگاه پرداخت شد.

من در مدت زمانی که در این حوزه حضور داشته‌ام، ندیده‌ام رئیس دانشگاهی بدون دلیل بخواهد حمایت مالی نکند، لذا کار معطل پول نیست. چالش ما در ادغام‌ معاونت‌های دانشجویی و فرهنگی این بود که اهتمام و تمرکز پایین آمد. من پیشنهاد می‌کنم در جاهایی که این اتفاق افتاده است، تجدید نظر صورت بگیرد.

ایکنا – دیدگاهی در مورد فعالیت‌های قرآنی دانشگاه وجود دارد که نشئت گرفته از جشنواره قرآن و عترت دانشجویان است، دیدگاهی که می‌گوید، چون دانشگاه‌ها در طول سال درگیر ثبت‌نام، تبلیغات و برگزاری جشنواره قرآنی هستند و یک رویداد دامنه‌دار به لحاظ زمانی است، رؤسای دانشگاه‌ها خودشان را از تعریف و طراحی برنامه‌های بیشتر بی‌نیاز می‌دانند ...

ما این برداشت را نداریم، هر طرحی کارکرد خود را دارد. جشنواره‌ها معمولاً موافقین و مخالفینی دارند. موافقین می‌گویند نیاز به قله و یک فعالیت ویترینی برای نمایش داریم تا از دل یک رقابت استعدادها کشف شوند و بهانه‌ای برای تجلی استعدادها فراهم شود. آن چیزی که با آن مخالف هستیم جشنواریزه شدن فعالیت‌های قرآنی است، یعنی به سمتی برویم که به جایزه دادن و مسابقه دادن اکتفا کنیم.

دانشگاه محل تربیت است، از متن فعالیت‌هاست که باید خروجی تربیتی داشته باشیم. قرآن باید وسط بیاید تا آموزه‌های آن منتشر شود و دانشجو تحت تأثیر قرار بگیرد. ما این کم‌کاری در برخی دانشگاه‌ها را قبول داریم، اما نگاه ما این است که این نگاه باید اصلاح شود.

در جلسات شورای توسعه فرهنگ قرآنی و مجمع مشورتی به صورت مفصل در مورد این موضوع بحث شده است، ما دانشگاه‌هایی داشته‌ایم که تنها فعالیت آنها صرفاً جشنواره بوده است. اینکه در مجمع بسته‌های برنامه‌ای تعریف می‌کنیم به خاطر همین است که فعالیت‌های قرآنی جشنواریزه نشود.

جمع‌بندی ما این بود که دانشگاه‌ها باید در مجموع بیایند و پاسخگو باشند، باید اگر خودشان طرحی ندارند برای آنها طراحی صورت بگیرد و از طرف شورای هماهنگی این برنامه‌ها و طرح‌ها تعیین تکلیف شود تا این رویه اصلاح شود.

ایکنا – در صحبت‌های خود به بخشی از دستگاه‌های دانشگاهی که فعالیت‌های قرآنی موثرتری داشته‌اند، اشاره کردید، به عنوان نهاد هماهنگ کننده فعالیت‌های قرآنی در دانشگاه‌ها از کدام دستگاه دانشگاهی بیشتر رضایت دارید و کدام دستگاه‌ها با کمترین رضایت مواجه هستند؟

دانشگاه فرهنگیان و وزارت بهداشت؛ این دو دستگاه بیشترین میزان همکاری را با ما داشته‌اند و من از شخص وزیر محترم بهداشت و شخص رئیس محترم دانشگاه فرهنگیان و معاونان فرهنگی و مدیران فرهنگی این دو نهاد نهایت قدردانی را دارم. با یک فاصله باید به فعالیت‌های دانشگاه آزاد اسلامی هم اشاره کنم، اما اجازه بدهید از دستگاه‌های ضعیف نام نبرم.

امیدوارم با ارزیابی و پیگیری این روند اصلاح شود. گاهی اوقات ضعف امکانات آزاردهنده است، گاهی اوقات در دانشگاه‌های کوچک مواردی را می‌بینیم که ناراحت‌کننده است، مواردی همچون نداشتن اعتبار، دانشگاه پیام نور عملاً در فعالیت‌های فرهنگی به حاشیه رفته است.

ایکنا – کدام یک از دستگاه‌های دانشگاهی از حیث اجرای برنامه در هفته قرآن و دانشگاه اقدامات بیشتر و چشمگیرتری داشتند؟

وزارت بهداشت و البته دانشگاه آزاد فعالیت‌های بهتری داشته‌اند.

ایکنا – در ابتدای صحبت های خود به برگزاری جلسات شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآنی دانشگاه‌ها و احیا شدن دبیرخانه این شورا اشاره کردید. در گذشته خبری از برگزاری جلسات نبود، با توجه به اینکه در دوره جدید نیز خروجی خبری خاصی از این جلسات شنیده نمی‌شود احساس می‌شود همچنان این جلسات روی دور برگزار نشدن است.

این جلسات برگزار می‌شود. شورای هماهنگی را به صورت فصلی برگزار می‌کنیم، برنامه‌ ما برگزاری با فاصله کمتر این جلسه بود، اما هماهنگ کردن حضور معاونان وزیر و رؤسای دانشگاه‌ها کار را سخت کرده است.

برای رفع این مشکل اعضای شورای هماهنگی به مجمع مشورتی اعلام کرده‌اند مصوبات این مجمع به عنوان مصوبات شورای هماهنگی و قطعی تلقی شود تا کار معطل نماند. البته این مصوبات در نهایت در شورای هماهنگی تأیید نهایی می‌شود.

ایکنا – این موضوع چالش بی‌اهمیتی مصوبات و اجرایی نشدن آنها را به دنبال نخواهد داشت؟

به هیچ وجه، چرا که در نهایت به صورت فصلی در شورای هماهنگی تأیید نهایی می‌شود. ما امسال هر فصل یک جلسه شورا را داشته‌ایم و امیدواریم بتوانیم جلسه پاییز را نیز برگزار کنیم. جلسات مجمع مشورتی نیز به صورت ماهانه و منظم برپا می‌شود.

ایکنا –همکاری دبیرخانه نهاد با دستگاه‌های قرآنی دیگر خارج از فضای دانشگاهی و آموزش عالی به چه صورت است؟

هیچ وقت در طول دوره‌ای، هماهنگی و همکاری با دستگاه‌های قرآنی مانند زمان حال نبوده است. چه در شورای توسعه فرهنگ قرآنی، چه در مجمع مشورتی شورای توسعه و چه در ستاد راهبری طرح ملی حفظ همواره حضور داریم. در ستاد حفظ یکی از اعضای ثابت هستیم و حتی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها در ارزیابی از سایر دستگاه‌ها دخالت داده شده است.

خیلی علاقه داریم با جهاددانشگاهی هم این همکاری وجود داشته باشد. انصافاً مراکز سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور، سالیان سال است در حال خدمت و زحمت هستند. جهاد هر جا بوده هویت جهادی خود را حفظ کرده است،‌ توقع و درخواست ما این است که این رویکرد را تعمیق دهند. از جهاددانشگاهی به خاطر اصالت و مأموریتی که بر عهده دارد، توقع داریم در حوزه قرآن به سمت ایده‌پردازی برود و پرچم‌دار برنامه‌های جذاب شود.

از جهاد توقع نمی‌رود کرسی تلاوت برگزار کند اما از جهاد توقع می‌رود پرچمدار نوآوری در فعالیت‌های قرآنی و ایده‌پردازی داشته باشد.