تأکید بر ایجاد شبکه برگزیدگان جشنواره قرآن و عترت دانشگاهی / نمایش دستاوردها سخت اما شدنی
رئیس پژوهشکده قرآن و عترت دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به ضرورت شکل‌گیری شبکه قاریان، حافظان، پژوهشگران و سایر برگزیدگان جشنواره قرآن و عترت دانشجویان کشور، گفت: این شبکه در حال حاضر به صورت محدود و غیررسمی وجود دارد که برای اثرگذاری بیشتر نیاز به رسمی شدن آن است.
عبدالحمید طالب‌تاش، رئیس پژوهشكده قرآن و عترت دانشگاه آزاد اسلامی، در گفت‌وگو با ایکنا، با اشاره به اینکه نمایش دستاوردها و نتایج جشنواره‌های قرآن و عترت دانشگاه‌های کشور و از جمله 34 دوره جشنواره ملی قرآن و عترت دانشجویان در فضای حقیقی و مجازی پیشنهاد خوبی است اما دارای بایدها و نبایدهای متعددی است، گفت: جشنواره ملی قرآن و عترت دارای دو بخش است که یکی از آن مسابقات قرآن و دیگری هم جشنواره هنری، ادبی و پژوهشی با محوریت قرآن است. به طور طبیعی در بخش دوم دسترسی به آثار برگزیده و نمایش آنها در فضای مجازی کاری دشوار اما شدنی است.
وی با تأکید بر اینکه نمایش دستاوردهای جشنواره ملی قرآن و عترت به خصوص در بحث مسابقات(بخش آوایی) اجرایی‌تر و مناسب‌تر است، افزود: در بخش مسابقات، دسترسی به برگزیدگان به راحتی امکان‌پذیر است و امکان بهره‌مند شدن از تلاوت‌ها و تجربیات این افراد در فضای مجازی نیز وجود دارد. در بحث ارزیابی و نقد جشنواره ملی قرآن و عترت به خصوص در بخش مسابقات آوایی می‌توان چند مسئله را مورد ارزیابی قرار داد تا در فضای مجازی مورد تبادل نظر قرار گیرد.
رئیس پژوهشكده قرآن و عترت دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اینکه جشنواره ملی قرآن و عترت دانشجویان فرایندی 14 ماهه دارد که بیش از یک سال تمام فعالان قرآنی دانشگاه‌ها را درگیر می‌کند، بیان کرد: دلیل اینکه دانشجویان بیش از یک سال درگیر جشنواره هستند، این است که هر دوره از جشنواره در مهرماه آغاز می‌شود و اختتامیه آن در آبان‌ماه سال بعد اتفاق می‌افتد. یعنی بیش از 14 ماه بخش قرآنی دانشگاه‌ها درگیر این جشنواره و مسابقات مفید، اثربخش و ارزشی هستند.
هشت مسئله جدی در جشنواره‌های قرآنی دانشگاهی
طالب‌تاش با بیان اینکه چنانچه پیشنهاد نمایش دستاوردهای جشنواره قرآن و عترت دانشجویان عملیاتی شود می‌تواند با نظرخواهی از برگزیدگان و فعالان قرآنی، مجموعه‌ای از بایسته‌های مسابقات و جشنواره که عمده آن هشت مسئله است، مورد ارزیابی و بررسی قرار گیرد.
بیشتر بخوانید:
وی در تشریح این بایدها گفت: اولین مسئله این است که آیا با وجود 34 دوره برگزاری جشنواره توانسته‌ایم شبکه‌ای از قاریان، حافظان و پژوهشگران قرآنی را در دانشگاه‌های کشور ایجاد کنیم؟ مسئله دوم این است که این مسابقات که از اواخر دهه 60 آغاز شده و تا کنون ادامه داشته است، هر ساله روند پیشرفت و تعالی خود را طی کرده و روزآمد شده است؟ یا اینکه همچنان بر سبک و سیاق سالهای اولیه برگزار می‌شود؟ سومین مسئله این است که آیا در بخش کتبی، تناسب‌سازی لازم به عمل آمده است و منابع روزآمد شده است؟ آیا اصولاً نیاز به تهیه متون جدید داریم؟ و اگر داریم این کار صورت گرفته است یا خیر؟ همه اینها مباحثی است که خوب است مورد بحث و تبادل نظر قرار گیرد.
طالب‌تاش به طرح دیگر مسائل برای عملیاتی شدن پیشنهاد ایکنا مبنی بر نمایش دستاوردهای جشنواره‌های قرآنی و دانشجویی پرداخت و افزود: مسئله چهارم تأثیر مسابقات و جشنواره در قرآنی کردن دانشجویان و فضای دانشگاه‌ها و فضای جامعه و راهکارهای گسترش این اثرگذاری است. مسئله پنجم هم این است که آیا گستردگی مسابقات و جشنواره‌ها (مشارکت دانشجویان و دانشگاهیان) رو به فزونی بوده یا با کاهش همراه بوده است؟ یعنی از ابتدای شروع مسابقات تا زمان حاضر آماری تهیه شده تا مشخص شود میزان اقبال دانشجویان به جشنواره در ادوار مختلف به چه صورت بوده است؟ یکی از مهم‌ترین جلوه‌های عدالت فرهنگی این است که اگر هزینه‌ای در دانشگاه انجام می‌شود، حتی‌الامکان فراگیر و با مشارکت حداکثری دانشگاهیان همراه باشد.
رئیس پژوهشکده قرآن و عترت دانشگاه آزاد اسلامی تصریح کرد: مسئله ششم استفاده از ظرفیت علمی برگزیدگان جشنواره است. آیا تا کنون از ظرفیت علمی برگزیدگان ادوار مختلف جشنواره استفاده مناسب شده است؟ یا اینکه برگزیدگان هر سال رها شده و تجربیات آنها مورد بهره‌برداری قرار نگرفته است؟ مسئله هفتم اینکه آیا مسابقات دانشگاه‌ها و جشنواره ملی قرآن و عترت از یک ساختار مناسب برخوردار است و اصولاً این ساختار نیاز به بازنگری دارد یا خیر؟ هشتمین مسئله این است که آیا یک آئین‌نامه جامع در این مسابقات و جشنواره حاکم است و اصولاً آیین‌نامه نیاز به بازتولید دارد یا در این زمینه نیازی احساس نمی‌شود؟
ضرورت تناسب‌سازی و هماهنگی
طالب‌تاش نیاز به تناسب‌سازی و هماهنگی جدی‌تر بین بخش‌های مسابقات دانشگاهی چه به صورت داخلی و چه به صورت بین دانشگاهی را یکی دیگر از مسئله‌های قابل بررسی مطرح کرد و گفت: باید مشخص شود این تناسب وجود دارد یا خیر و اصولاً نیازی به این تناسب‌سازی وجود دارد؟ با توجه به اینکه جهاد دانشگاهی مسابقات قرآن دانشجویان جهان اسلام را برگزار می‌کند، آیا اتصال و هماهنگی لازم بین جشنواره ملی قرآن و فعالیت جهاد دانشگاهی در عرصه جهان اسلام وجود دارد یا خیر؟
وی یادآوری کرد: همه این موارد باید مورد بررسی و آسیب‌شناسی واقع‌بینانه قرار گیرد. البته باید به روش علمی و درست ارزیابی شود؛ چرا که اگر ارزیابی درستی از مسائل مطرح شده به عمل نیاید ممکن است در نمایش و نقد دستاوردها نتایج مأیوس‌کننده‌ای را شاهد باشیم در حالی که حقیقتاً فضای جشنواره قرآنی بسیار امیدوارکننده و اثربخش است، یعنی باید این پیشنهاد و ارزیابی گذشته جشنواره را به گونه‌ای طراحی کنیم که ارزش‌های واقعی این جشنواره را به جامعه قرآنی نشان دهیم تا به روز بر قوت این جشنواره افزوده شود.
بایدها و نبایدهایی برای انتشار دستاوردهای جشنواره
طالب‌تاش به بایدها و نبایدهایی که بر سر راه نمایش محتواهای تولید شده در جشنواره‌های قرآن و عترت دانشگاه‌ها وجود دارد اشاره کرد و گفت: من مخالف طرح آسیب‌ها و مشکلات جشنواره نیستم؛ لکن بر مطلوب بودن و ارزشمند بودن این جشنواره تأکید می‌کنم و در عین حال از این پیشنهاد استقبال می‌کنم لکن این عملیات یک کار مهم، حساس و بسیار حائز اهمیت است. یعنی هم می‌تواند در صورت اجرای درست کارکرد مثبتی به همراه داشته باشد و هم اینکه اگر درست اجرا نشود به تخریب فضا بینجامد و زحماتی که طی سال‌ها به دست آمده است از بین ببرد و فعالان زحمت‌کش قرآنی در دانشگاه‌ها را ناامید کند. چنین کاری اگر درست اجرا نشود ممکن است سیاه‌نمایی شده و تنها ضعف‌های جشنواره مطرح شود؛ در نتیجه تصور خواهد شد که جشنواره آثار ضعیفی داشته است؛ در حالی که بی‌تردید مسابقات قرآن و عترت دانشگاه‌ها و جشنواره ملی قرآن و عترت یکی از با برکت‌ترین محصولات نظام جمهوری اسلامی است، چرا که بارها شاهد بوده‌ایم که فضای دانشگاه و حتی شهرهای میزبان جشنواره چگونه در بازه زمانی برگزاری آن تحت تأثیر قرار گرفته و عطر تلاوت قرآن فضای یک شهر و یا یک استان را معطّر کرده است.
نیاز به متولی پیگیر برای انتشار دستاوردها
رئیس پژوهشکده قرآن و عترت دانشگاه آزاد اسلامی در بخش دیگری از این گفت‌وگو با بیان اینکه پیشنهاد نمایش دستاوردهای جشنواره‌های قرآن و عترت دانشجویان باید به صورت مکتوب به شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآنی دانشگاه‌ها ارائه شود تا به بحث گذاشته شود، افزود: اگر این موضوع پذیرفته شود برای اجرایی کردن آن نیاز به یک متولی جدی دارد تا عملیات مربوط را به درستی اجرا کند؛ چرا که نباید برکت‌های این جشنواره و همینطور زحمات و تلاش‌های صادقانه دستگاه‌های دانشگاهی نادیده گرفته شود و یا مورد بی‌توجهی قرار گیرد.
وی در این بخش از صحبت‌های خود به بحث در مورد بایدها و نبایدهای برگزاری سی‌وپنجمین دوره جشنواره ملی قرآن و عترت دانشجویان کشور پرداخت و اظهار کرد: اعتقاد دارم این دوره از جشنواره باید با قدرت و قوّت برگزار شود و در شرایط جدید و با در نظر گرفتن پروتکل‌های لازم مسابقات دانشگاه‌ها ادامه پیدا کند و جشنواره هم متناسب با شرایط به موقع برگزار شود.
طالب‌تاش یادآور شد: برکت‌هایی که این مسابقات و جشنواره ملی برای بخش دانشگاهی داشته است، آنقدر زیاد است که به هیچ عنوان نباید به بهانه کرونا آن را کنار بگذاریم و برگزار نکنیم. یک نمونه از این برکت را می‌توانم از برگزاری جشنواره سی و چهارم مثال بزنم. سال گذشته سی و چهارمین دوره جشنواره ملی قرآن و عترت در شیراز برگزار شد و با توجه به برگزاری اختتامیه جشنواره در حرم مطهر احمدبن موسی(ع) و همین برنامه‌ریزی باعث شد فضای شهر شیراز را تحت تأثیر قرار دهد. سال گذشته جشنواره بلافاصله بعد از ناآرامی‌های آبان‌ماه برگزار شد و فضا را به خوبی تلطیف کرد تا جایی که مسئولان فرهنگی شهر شیراز در تماس‌هایی که با ما داشتند از این فضاسازی قرآنی تشکر کردند. بنابر این نباید اجازه دهیم این شجره طیّبه که شاخه‌های آن برآمده و مستحکم شده، تضعیف شود و به هیچ عنوان نباید به تعطیلی سی و پنجمین دوره فکر کرد. معتقدم با یک مسئله جدیدی مواجه شده‌ایم که اتفاقاً این فضای جدید نه تنها یک تهدید نیست که یک فرصت طلایی است و نباید منجر به تعطیلی جشنواره شود؛ بلکه باید از آن استفاده بهینه شود. یعنی با استفاده از فضای مجازی فعالیت‌های جشنواره و مسابقات را فراگیرتر کنیم.
اقدامات دانشگاه آزاد برای انتشار دستاوردهای جشنواره
طالب‌تاش به نمونه‌ای از جهت‌دهی فعالیت قرآنی در شرایط جدید و استفاده از این فرصت در دانشگاه آزاد اسلامی اشاره کرد و افزود: دانشگاه آزاد اسلامی طی سالهای اخیر در ماه مبارک رمضان یک دوره تفسیر قرآن کریم با نام طرح «رمضان؛ بهار قرآن» را برای کارکنان و اعضای هیئت علمی به صورت حضوری برگزار می‌کند، امسال با توجه به شرایط کرونایی این دوره به صورت غیر حضوری و در فضای مجازی برگزار شد. به جای اینکه دوره مذکور را در شرایط کرونایی تعطیل کنیم آن را به بستر فضای مجازی بردیم، از این فرصت استفاده شد و علاوه بر کارکنان و اساتید از حضور دانشجویان نیز برای شرکت در این طرح فراگیر استفاده شد. در نتیجه میزان مشارکت دانشجویان و کیفیت برگزاری طرح رمضان بهار قرآن بسیار بهتر و قوی‌تر از سالهای قبل بود. بنابر این پیشنهادم به همکاران در شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآنی دانشگاه‌ها این است که با جدیت پیگیر برگزاری مسابقات دانشگاه‌ها تا شهریورماه باشند تا سی و پنجمین دوره جشنواره هم با قوت و قدرت اجرا شود. البته طبیعی است که باید شرایط اجتماعی منظور شود و متناسب با آن برنامه‌ریزی شود.
طالب‌تاش در پاسخ به این سوال که چرا شبکه‌ای از قاریان و حافظان و پژوهشگران قرآنی که در بستر جشنواره رشد پیدا کرده باشند، شکل نگرفته است؟ گفت: به طور طبیعی شبکه غیررسمی شکل گرفته است، اما باید از این غیر رسمی بودن فراتر رفت. مثلاً دانشگاه آزاد اسلامی تلاش کرده است به اندازه توان خود در این راستا گام بردارد. ما در دانشگاه آزاد اسلامی دو کار را انجام می‌دهیم که خوب است از این مدل کارها بیشتر در دانشگاه‌ها انجام شود. اولین کار این است که برگزیدگان جشنواره قرآن و عترت و مسابقات دانشگاه آزاد اسلامی را به عنوان مدرس درس آشنایی با قرآن کریم دعوت به همکاری می‌کنیم. در حال حاضر بخش عمده‌ای از مدرسان ما در دانشگاه آزاد اسلامی از برگزیدگان مسابقات و جشنواره هستند. مدل دیگر اجرای طرحی با عنوان «کرسی‌های تلاوت و کارگاه تلاوت» است که در هر واحد دانشگاهی ابتدا کرسی‌های تلاوت برگزار می‌شود و در کنار آن برخی برگزیدگان مسابقات قرآن در دانشگاه و علاقه‌مندان و مستعدّان به تلاوت و حفظ را شناسایی کرده و برای آنها در سه مرحله کارگاه‌هایی را برگزار می‌کنیم. برگزیده‌های این کارگاه‌های تلاوت در مرحله دانشگاهی، استانی و کشوری حضور می‌یابند تا از یک سری آموزش‌های تخصصی بهره‌مند شوند. سال گذشته در سطح کشوری کارگاه سه روزه را با حضور استاد دکتر رحمانی برگزار کردیم که بسیار مورد استقبال قرار گرفت. بنابر این باید راهکارهای اینگونه‌ای را فهرست کرد تا این شبکه که بسیار لازم است، شکل گیرد. به ویژه با گسترش فضای مجازی، ایجاد این شبکه هم ضروری و هم شدنی است.
انتهای پیام
