راهکار عملی برای کنترل شهوت و غضب/ مصون از آسیب اجتماعی باشیم
گروه جامعه: قائم مقام ستاد اقامه نماز کشور ضمن تشریح دلایل بروز آسیب‌های اجتماعی که ناشی از غلبه غضب و غلبه شهوت است، چگونگی پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی توسط اقامه نماز را تشریح کرد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) محمود مظفر قائم مقام ستاد اقامه نماز کشور طی یادداشتی به بررسی تأثیر نماز و آسیب‌های اجتماعی پرداخته است.
در این یاداشت آمده است: بر اساس گزارشهای متعددی که برگرفته از پژوهشها و تحقیقات میدانی است، متأسفانه آسیب‌های اجتماعی از جمله اعتیاد، طلاق، روسپیگری، فرار از خانه، سرقت، شرب خمر، حاشیه نشینی، زندانیان و... رو به رشد فزاینده است و تأسف بار تر، کاهش سن آسیب است که نسل نو، جوانان و نوجوانان کشور را تحت تأثیر قرار میدهد.
دسته‌بندی مصادیق منکرات و مصادیق فحشاء
با نگاهی گذرا به لیست آسیب‌های اجتماعی میتوان موارد را در دو ستون، شامل مصادیق منکرات و مصادیق فحشاء دسته‌بندی کرد، آسیب‌های اجتماعی ریشه در دو معضل جدی و اساسی دارد:
1- غلبه قوه غضبیه که باعث ایجاد منکرات می‌شود.
2- غلبه قوه شهویه که باعث ایجاد شهوات می‌شود.
راه درمان را نیز خداوند متعال به جامعه نشان داده است، راهی ارزان، ساده و
با مدت زمان کم تحت عنوان نماز که خداوند در دو آیه از قرآن نقش نماز در
پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی را فرمودهاند.
تضمین صد درصدی خداوند برای پیشگیری از فحشا و منکر
1- (إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَآءِ وَالْمُنکَرِ – سوره
عنکبوت/45) در این آیه به طور قطع و یقین و با تضمین صد در صدی خداوند
اقامه نماز را عامل پیشگیری از فحشاء و منکرات که زمینه بروز آسیب‌های
اجتماعی است، میداند.
2- (إِنَّ الْإِنسَانَ خُلِقَ هَلُوعاً - إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً
- وَإِذَا مَسَّهُ الْخَیْرُ مَنُوعاً - إِلَّا الْمُصَلِّینَ – (سوره
المعارج/19-22))، در این آیه اشاره می‌شود که انسان بیصبر و حریص آفریده
شده است که نشانه حریص بودن دو چیز است:
تأثیر جزع در آسیب‌های اجتماعی
1- جزع به هنگام سختی 2- بخل هنگام کامیابی که بسیاری از ناهنجاریهای اجتماعی که از مصادیق منکرات هستند، ریشه در حرص و بخل دارند که طبع مادی انسان به سوی آنها میل دارد که اگر مهار نشود منجر به بروز منکرات و شیوع بسیاری از آسیب‌های اجتماعی می‌شود. در بسیاری از سرقتها، اعتیاد، طلاق، قتلها، زندانها، فرار از خانه و خود فروشی ناشی از عدم تحمل و جزع در زمان تنگدستی و سختی و یا مواجهه با مشکلات خانوادگی، اقتصادی و اجتماعی بوده که به دلیل پائین آمدن آستانه تحمل میباشد و یا به دلیل بخل هنگام کامیابی با زیاده خواهیها، چشم و هم چشمی، خودخواهیها، عدم توجه به محرومین و نیازمندان زمینه بروز آسیب‌های اجتماعی را فراهم میآورد. که راه درمان آن نماز و یاد خدا است که با مداومت میتواند اضطراب‌ها و تشویشها را از انسان دور و راه نجات از اخلاق ناپسندیده و باعث پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی شود.
اگر این وظیفه به خوبی انجام و حق آن اداء شود، نه تنها هزینه چند صد میلیاردی مبارزه با آسیب‌های اجتماعی کاهش مییابد، بلکه افراد و جامعه در مدت کوتاهی به اوج عزت و سربلندی و فلاح و رستگاری خواهند رسید و لذا نماز دو اثر مهم بازدارندگی و زایندگی دارد که از طرفی مانع رذایل اخلاقی و از طرف دیگر باعث بروز و رشد فضائل اخلاقی می‌شود.
خداوند متعال یک میزان و ترازویی را به عنوان نماز قرار داده است، چنانچه کفه ترازو به سمت فحشاء و منکرات سنگینی کند، نشان از تضییع نماز در جامعه و چنانچه کفه ترازو به سمت کاهش فحشاء و منکرات سنگینی کند، نشان از بزرگداشتن و ادای حق نماز در جامعه است.
جالب است که از بین تمام فرائض واجب دینی در قرآن خداوند متعال نقش و اثر نماز را بیشتر در این دنیا حواله کرده است تا آخرت، از جمله:
1- بدرستیکه نماز انسان را از فحشاء و منکرات باز میدارد مربوط به این دنیای انسانها است.
2- (اسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ – البقره/153)، از صبر و نماز کمک بگیرید، مربوط به حل مشکلات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و ... مردم در این دنیا میباشد و خداوند نماز را وسیلهای کمکی و مؤثر و قابل اطمینان در چالشها و مشکلات زندگی قرار داده است.
و یا وقتی خداوند میفرمایند «وَأْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلَوةِ – طه/132» (خانوادهات را به نماز امر کن) در ادامه میفرماید«نَحْنُ نَرْزُقُکَ - طه/132» (ما رزق تو را میدهیم)، بطوریکه پیامبر اسلام هر زمان دچار مشکل اقتصادی میشدند اطرافیان را به نماز دعوت میکردند که ثمره دعوت دیگران به نماز، نزول برکت و رزق و روزی خداوند را به همراه میآورد.
3- (وَمَنْ أَعْرَضَ عَن ذِکْرِی فَإِنَّ لَهُ مَعِیشَةً ضَنکاً – الانبیاء/193 )، اگر از ذکر خدا دوری کنید، معیشت تلخ و مشکل می‌شود. که خداوند راه حل غلبه بر مشکلات اقتصادی و معیشتی را در این دنیا نماز ذکر کرده است.
4- (أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ – الرعد/28)، با یاد خدا دلها آرامش میگیرد. راه غلبه به قوه غضبیه که با عصبانیتها، خشونتها و نگرانی‌ها منجر به منکرات میگردد. در این دنیا نماز است راه درمان افسردگیها، اضطراب‌ها، تنشهای روحی و روانی و ...
تفاوت خواندن نماز و اقامه نماز
و اما نمازی که میتواند چنین اثرات شگرف و عجیبی داشته باشد از قول خداوند، خواندن نماز نیست بلکه اقامه نماز است یعنی اول وقت، به جماعت، در مسجد و پنج وعده را به جای آوردن. متأسفانه نمازهای صبح، جدی گرفته نمیشود و این نسخه شفابخش و حلال مشکلات با حذف یک وعده کارایی آنرا کاهش و کم اثر می‌کند و نیز تلاش برای حضور قلب و تمرکز و خشوع در نماز جهت تأثیرگذاری بیشتر.
چنانچه به موضوع نماز به عنوان یک اولویت و ضرورت و نسخه شفابخش و حلال مشکلات در آسیب‌های اجتماعی نگریسته شود، در آیندهای نزدیک قطعاً شاهد کاهش آسیب‌های اجتماعی خواهیم شد.
بیش از 90 درصد مجرمان رابطه با نماز و مسجد ندارند
با تأملی در گذشته افراد دچار سوءسابقه، متأسفانه نماز، جایگاه اصلی و مهمی در زندگی فردی و اجتماعی آنان نداشته است. (در پژوهش میدانی در زندانهای استان تهران توسط قوه قضاییه بیش از 90 درصد مجرمین رابطه با نماز و مسجد نداشتهاند)
امید است روزی مشاوران، قضات و وکلا در راهنمایی زوجین در قبل از ازدواج و یا هنگام اقدام برای طلاق توصیهای مبنی بر تأکید و اصلاح نماز در زندگی کنند تا اثرات معجزهآسای آنرا مشاهده کنند و یا معتادین در پروسه درمان، آموزش و توصیه نماز و اثرات روحی و اجتماعی آنرا تجربه کنند و یا در بیماریهای روحی و روانی با منشاء عصبی و اضطراب‌ها، درمانگران موضوع اصلاح نماز و تأکید بر آن واثرات مفید آنرا گوشزد کنند و یا مددکاران مستقر در مراکز شبانه روزی و روزانه آسیب‌های اجتماعی و کانونهای اصلاح و تربیت در کنار فعالیتهای تخصصی و تربیتی نماز مددجویان را با اولویت و جدیت دنبال نمایند بعد از مدتی شاهد حداقل برگشتپذیری را خواهند بود.
در این برهه حساس از زمان و لزوم تقویت مبانی دینی و معنوی و لزوم مداخله زود هنگام در پیشگیری از بحرانهای اجتماعی آتی، نقش مهدهای کودک، مدارس، دانشگاه‌ها در توسعه و ترویج فرهنگ اقامه نماز، میبایست با جدیت و با اولویت بشتری پرداخته شود.
