اهمیت بینش توحیدی در دستیابی به صراط مستقیم + فیلم

بندگی برای باریتعالی جز در مسیر صراط مستقیم محقق نمی‌شود؛ اما چه بسیار بیراهه‌ها که انسان را از مسیر اصلی منحرف می‌کند. ماه مبارک رمضان فرصت ارزشمندی است تا انسان روح را به سمت عروج و اعتلا سوق دهد و به خداوند تقرب جوید اما قرار گرفتن در مسیر سعادت نیاز به دانش و آگاهی دارد؛ همان گوهرهای نابی که در قرآن کریم و سیره ائمه معصومین بیان شده و چراغ راه برای رسیدن به سرمنزل مقصود است.

در این راستا خبرگزاری ایکنا طی ماه مبارک رمضان بنابر رسالت رسانه‌ای خود، مجموعه درس‌گفتارهای «به سوی نور» را با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین محمد شریفانی، پژوهشگر قرآن کریم گردآوری کرده است و به صورت روزانه منتشر می‌کند. در بیست‌وچهارمین قسمت از این مجموعه آموزشی به موضوع «اهمیت بینش توحیدی» پرداخته شده است که در ادامه می‌بینیم و می‌خوانیم.

در گفتار قبل اشاره شد که تربیت نیازمند نظام‌نامه است. در مقام نظام‌نامه تربیتی به بخش اول، یعنی بینش‌های لازم و بایسته اشاره شد که اساسی‌ترین بینشی که قرآن به ما می‌آموزد بینش توحیدی است؛ به‌همین دلیل در گفتار قبل به بُعد منفی آن یعنی پرهیز از شرک اشاره کردیم و در این گفتار به اهمیت بینش توحیدی اشاره می‌شود.

اگر ما خدا را در تمام وجود، ذهن، روح، جان و در برابر اعمالمان حاضر و ناظر ببینیم، آن‌وقت همه زندگی ما سر و سامان می‌یابد؛ اگر خدا از زندگی ما بیرون رفت، آن زمان روز سیاه و بدبختی ماست. به‌همین دلیل امام(ره) جمله‌ای داشتند که فرمودند «عالم محضر خداست» و به تعبیر قرآن کریم «وَوَجَدُوا مَا عَمِلُوا حَاضِرًا» یعنی شما هر آنچه در محضر الهی انجام بدهید؛ چه در اینجا و در آخرت، حاضر و ناظر، دیده خواهد شد. توجه به حضور خدا در زندگی بسیار مهم است.

امام حسین(ع) تعبیر زیبایی در دعای عرفه دارند که می‌فرماید «مَاذَا وَجَدَ مَنْ فَقَدَكَ» یعنی هر که تو را ندارد چه دارد و «مَاذَا وَجَدَ مَنْ فَقَدَكَ» یعنی آن‌که تو را دارد چه ندارد؛ هر که خدا را دارد همه‌چیز دارد و هر که خدا را نداشته باشد هیچ‌چیز ندارد؛ این یعنی توجه به حضور خداوند.

در نصایح جناب لقمان به این بینش با این تعبیر اشاره شده ‌است که «يَبُنَيَّ إِنَّهَا إِن تَكُ مِثقَالَ حَبَّة مِّن خَردَل فَتَكُن فِي صَخرَةٍ أَو فِي ٱلسَّمَوَاتِ أَو فِي ٱلأَرضِ يَأتِ بِهَا ٱللَّهُ إِنَّ ٱللَّهَ» یعنی ای فرزندم اگر به‌اندازه یک‌دانه خردل عملی داشته باشی در صخره‌ها یا کوه‌ها در اوج آسمان‌ها یا در عمق زمین، کوچک‌ترین عمل خیر یا شری داشته باشیم خداوند آن را خواهد آورد.

این تعبیر دیگری از آیه «فَمَن يَعمَل مِثقَالَ ذَرَّةٍ خَيرا يَرَهُۥ، وَ مَن يَعمَل مِثقَالَ ذَرَّة شَرّا يَرَهُۥ» است. اگر به این باور برسیم که تمام عالم محضر خداست و در مقابل دوربین خدا هستیم «إِنَّ رَبَّكَ لَبِالْمِرْصَادِ» و « وَ كُلُّ صَغيرٍ وَ كَبيرٍ مُسْتَطَرٌ» همه‌چیز اعمال ما سطر به سطر در منظر الهی است، دیگر به هزینه کردن، حفاظت و نظارت دیگران احتیاج نداریم زیرا همه‌جا فراتر از آنچه که فکر کنیم، خداوند حاضر و ناظر است.

در آیه ۶۱ سوره یونس تعبیر زیبایی وجود دارد که خداوند به پیامبر(ص) می‌فرماید «وَمَا تَكُونُ فِي شَأْنٍ وَمَا تَتْلُو مِنْهُ مِنْ قُرْآنٍ وَلَا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلَّا كُنَّا عَلَيْكُمْ شُهُودًا إِذْ تُفِيضُونَ فِيهِ  وَمَا يَعْزُبُ عَنْ رَبِّكَ مِنْ مِثْقَالِ ذَرَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَلَا فِي السَّمَاءِ وَلَا أَصْغَرَ مِنْ ذَلِكَ وَلَا أَكْبَرَ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُبِينٍ» ای‌ پیامبر در هر حالی و شأنی از شئون اگر باشی و هر عملی که انجام بدهی ما بر آن عمل شاهد، حاضر و ناظر هستیم، اگر تو فکر کنی که از خدا چیزی پوشیده است؛ کم‌ترین و بیشترین، همه‌چیز در کتاب مبین الهی حاضر است؛ این تفکری که آیات فراوانی از قرآن به ما می‌آموزند؛ تفکر و بینش توحیدی است که می‌تواند جهت کلی زندگی ما را تغییر دهد.