دو شاهکار مهم امیر سخن + فیلم

بندگی برای باریتعالی جز در مسیر صراط مستقیم محقق نمی‌شود؛ اما چه بسیار بیراهه‌ها که انسان را از مسیر اصلی منحرف می‌کند. ماه مبارک رمضان فرصت ارزشمندی است تا انسان روح را به سمت عروج و اعتلا سوق دهد و به خداوند تقرب جوید. اما قرار گرفتن در مسیر سعادت نیاز به دانش و آگاهی دارد؛ همان گوهر‌های نابی که در قرآن کریم و سیره ائمه معصومین بیان شده و چراغ راه برای رسیدن به سرمنزل مقصود است.

در این راستا خبرگزاری ایکنا طی ماه مبارک رمضان بنابر رسالت رسانه‌ای خود، مجموعه درس‌گفتار‌های «به سوی نور» را با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین محمد شریفانی، پژوهشگر قرآن کریم گردآوری کرده است و به صورت روزانه در ماه رمضان منتشر می‌کند. در بیست و یکمین قسمت از این مجموعه آموزشی به موضوع «شخصیت حضرت علی (ع)» پرداخته شده است که در ادامه می‌بینیم و می‌خوانیم.

هر چند که در جلسات گذشته، محور سخن با توجه به مسئله مباحث قرآنی، تربیت انسان و هدایت به صراط مستقیم بود، لکن امروز می‌خواهم به مناسبت شهادت حضرت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب(ع)، همان مباحث قرآن را با توجه به شخصیت امیرالمؤمنین(ع) اشاره کنم.

امیرالمؤمنینی که در وصف ایشان گفته شده است «عَلِیٌّ مَعَ القُرآنِ وَ القُرآنُ مَعَ عَلِیٍّ» علی شخصیتی است که بر مدار قرآن است و شاید کمتر شخصیتی داشته باشیم که تعابیر این چنینی از زبان او در وصف قرآن گفته شده باشد. نکاتی که از اهمیت خاصی برخوردار است. حضرت با تأکید و تکراری بیان می‌کند. امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید؛ «اللَّهَ اللَّهَ فِی الْقُرْآنِ لَا یَسْبِقُکُمْ بِالْعَمَلِ بِهِ غَیْرُکُم؛ بر شما باد، بر شما باد به اهتمام به قرآن، مواظب باشید که شما حامیان و طرفداران قرآن، دیگران بر شما سبقت نگیرند.»

همه می‌دانیم که اول مفسر قرآن، اول کاتب قرآن، اول گردآورنده قرآن و اول حافظ قرآن، شخصیت حضرت علی(ع) است. همه این نکات حکایت از اهتمام امیرالمؤمنین(ع) به قرآن دارد. در ماجرای صفین و داستانی که در آنجا اتفاق افتاد، حضرت فرمود؛ قرآن ناطق منم، قرآن مجسم منم، نه آن کاغذ‌هایی که بر سر نیزه‌ها کرده‌اند. همه این‌ها شخصیت قرآنی امیرالمؤمنین(ع) را نشان می‌دهد.

اگر بخواهم در همین گفتار کوتاه، دو نکته در توصیف امیرالمؤمنین(ع) عرض کنم، با یک مقدمه باید عرض کنم که اگر بخواهیم شخصیت امیرالمؤمنین(ع) را از  نظر طولی، عرضی و عمقی بررسی کنیم، کافی است به همین جمله پیامبر در توصیف المیرالمؤمنین(ع) توجه کنیم که فرمود؛ «فی علیّ سنة ألف نبی؛ در شخصیت این انسان راه و رسم و منش هزار پیغمبر نهفته شده است.» یعنی وزن امیرالمؤمنین علی(ع) در یک کفه ترازو برابر است با هزار پیغمبر در کفه دیگر؛ و این بلندای عظمت امیرالمؤمنین(ع) را می‌رساند.

حال می‌خواهیم چنین آدمی را در دو کلمه توصیف کنیم، یک کلمه اینکه، نگاهی به ادب امیرالمؤمنین(ع) داشته باشیم. همه می‌دانیم در این عالم امیر سخن و خدای سخن، امیرالمؤمنین علی(ع) بودند، که کلامی در فاخریت عظمت به سطح کلام نهج‌البلاغه امیرالمؤمینن نمی‌رسد که کمتر از کلام خالق و برتر از کلام مخلوق است.

امیرالمؤمنین علی(ع) که خود خدا و قهرمان سخن است، فرمودند «انا امیرالکلام»، اما تقریباً اکثریت عمر خود را، حدود 25 سال بعد از رحلت پیغمبر به عنوان وظیفه و تکلیف و سالیانی در عصر حضور پیامبر به عنوان ادب و احترام به معلم خودش به سکوت گذراند. حال امیر سخن باشی و نبض سخن در دستت باشد و این همه ادب و احترام و بزرگی داشته باشی که بتوانی تمام عمر خود را با سکوت بگذرانی. نهج‌البلاغه خلاصه چند سال آخر عمر امیرالمؤمنین است و این یک شاهکار از امیرالمؤمنین است.

شاهکار دوم در مبارزه با خوارج بود. خوارج شخصیت‌های عجیب و غریبی بودند. موجودات خاصی بودند که مقابله کردن با آن‌ها کار هر کسی نبود و حضرت فرمود؛ «لاتقتلو الخوارج بعدی، بعد از من با خوارج مقابله نکنید». شما در این قد و قواره نیستید و توان آن را ندارید. «فَأَنَا فَقَأْتُ عَیْنَ الْفِتْنَةِ، من بودم که توانستم تخم فتنه را از حدقه درآورم و ریشه فتنه را ریشه‌کن کنم». کار‌هایی که از عهده عامه انسان‌ها و خواص برنمی‌آمد، مثل آن ادب طولانی و یک چنین مبارزه، اینها در شخصیت امیرالمؤمنین مجسم شده است و به تعبیری «کم له من نظیر»، از این مظاهر و جلوه‌ها فراوان در زندگی امیرالمؤمنین دیده می‌شود که در مجالات خود باید به آن پرداخت.