مسئولیت‌پذیری اخلاقی انسان حد و مرزی ندارد

به گزارش خبرنگار ایکنا، دهمین همايش ملی و دومين همايش بين‌المللی «ترويج اخلاق حرفه‌ای و مسئوليت‌پذيری اجتماعی» و رونمايی از نشان مسئوليت‌پذيری اجتماعی دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشكی تهران، امروز یکشنبه، اول بهمن‌ماه در سالن اجلاس سران کشورهای اسلامی برگزار شد. 

فضیلت انسانی از منظر امام رضا(ع)

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمظاهر حسینی، مدیر کل تشریفات دفتر رهبر معظم انقلاب، در این همایش گفت:‌ روزی امام جواد(ع) در کنار پدرشان ایستاده بودند، که امام رضا(ع) فرمود فرزندم، اگر خواستی از جایی رد شوی و چند مسیر داشت، از جایی برو که نیازمندان بیشتری داشته باشند چراکه این به معنای فضیلت انسانی است. همچنین شخصی برای یکی از یاران پیامبر اسلام(ص) یعنی ابوذر نامه نوشت و گفت مطالب زیادی از پیامبر(ص) یاد گرفتی لذا تقاضا دارم نکاتی از آن مطالب برای من مکتوب کنی. حضرت ابوذر، زیر آن نامه فرمودند مطالب زیادی از پیامبر(ص) یاد گرفتم اما سرجمع این مطالب این است که به بهترین دوستت خیانت نکن. نامه که به دست آن شخص رسید، تعجب کرد که مگر انسان به بهترین دوست خودش خیانت می‌کند؟ دوباره به حضرت ابوذر نامه نوشت، ابوذر که ناراحتی آن شخص را متوجه شد متوجه شد که وی مطلب را نگرفته است لذا زیر آن نامه نوشت بهترین دوست تو، نفس توست و هر وقت گناه می‌کنی به بهترین دوستت خیانت کرده‌ای.

وی بیان کرد: اگر کسی عقل داشته باشد راه خطا و درست را به خوبی تشخیص می‌دهد و به آنچه درست تشخیص داده عمل می‌کند. اخلاق پیامبر(ص) اخلاق بزرگی است چون نهایت معرفت و دقت بر عمل به آن وجود دارد. انسان در جامعه با مشکلات فراوانی مواجه است لذا برای رفع این مشکلات، راهکارهایی سیاسی و علمی و عقلی وجود دارد. در زمینه سیاسی، هربرت مارکوزه و کارل پوپر از جمله کسانی هستند که نظر داده‌اند. مارکوزه می‌گوید هر مشکلی در جامعه پیش آمد، باید با شدت با آن برخورد کرد اما پوپر چون عقل‌گراست می‌گوید با مذاکره و گفت وگو کرد چون اگر با شدت برخورد کنیم، هزینه روی دستمان می‌گذارد.

جایگاه انسان در ادیان الهی

وی افزود: یک نظر دینی هم وجود دارد و آن اینکه ابتدا اصلاح و هدایت کنیم و در واقع هر کاری باید برای رفع مشکل انجام دهیم مگر اینکه راهی غیر از برخورد اساسی با آن مشکل وجود نداشته باشد. ادیان الهی آمدند برای اینکه به انسان بفهمانند که ای انسان، شما دو مسیر پیش رو دارید که می‌توانید هم به مقامی بلندمرتبه و هم مقام اسفل‌السافلین برسید. برخی از مکاتب به خاطر اینکه انسان‌ها را به طرف خود بکشانند یا دائماً ماهیت انسانی را تأیید یا دائماً تکذیب می‌کنند اما ادیان الهی با واقعیات انسان سر و کار دارند و معتقدند انسان می‌تواند خوب یا بد باشد اما مسئله مهم این است که انسان بهترین قول را انتخاب کند. 

حجت‌الاسلام حسینی تأکید کرد: به همین جهت همه ما مسئول هستیم و مسئولیت‌پذیری اخلاقی انسان حد و مرزی ندارد. هیچ شخصی در این عالم عذری ندارد که بگوید من دارای مسئولیت نیستم. اساساً خلقت انسان برای این است که مسئولیت وی هم مشخص باشد. البته انسان اختیار هم دارد و نمی‌تواند در وضعیت بینابین باشد بلکه یا باید حامی مظلوم یا خائن به مظلوم باشد. اگر کسی درست انتخاب کند تبدیل به با ارزش‌ترین موجود می‌شود و اگر راه درست را انتخاب نکند به فرموده قرآن می‌تواند از حیوان هم پست‌تر باشد. همه انبیا هم برای ساختن انسان آمده‌اند و اگر امکان اصلاح وجود نداشت حتماً قیام می‌کردند. در قرآن هم آمده که ای موسی ابتدا نزد فرعون رفته و اقدام به اصلاح وی کن اما اگر اصلاح مقدور نشد و فهمیدی وی طغیانگر است در مقابل او ایستادگی کن. حضرت امام خمینی(ره) هم از ابتدا از راه اصلاح وارد شدند و تا آخر هم اسلحه دست نگرفتند ولی رژیم شاهنشاهی را سرنگون کردند. 

اهمیت خدمت به خلق

عبدالجلیل کلانتر هرمزی، پزشک و از برگزیدگان همایش گفت: مسئولیت‌پذیری اجتماعی بدین معناست که آنچه خدای بزرگ به ما بخشیده را در راه خودش استفاده کنیم. بهترین، زیباترین و لطیف‌ترین لحظات عمر من لحظاتی بود که بی‌کس‌ترین و فقیرترین و دورافتاده‌ترین افراد این مملکت را در آغوش گرفته و درد آن‌ها را درمان کرده‌ام.

وی افزود: اگر هر کدام از ما در هر جایی که هستیم توجه داشته باشیم که هرچه داشته و داریم از جانب خدای متعال است و ای کاش دعا کنیم که خدای متعال، در این زمینه ما را موفق بدارد. تمام تفکر بنده این است که ما دنبال نیازهای روحی، روانی، و معنوی خودمان باید دنبال خدمت به مردم باشیم و خوشبختانه یکی از بزرگ‌ترین و موفق‌ترین گروه‌های نیکوکاری جهان را تشکیل داده‌ایم.

اقدامات پتروشیمی بندر امام در راستای مسئولیت‌‎پذیری اجتماعی

سپهدار انصاری‌نیک، مدیرعامل پتروشیمی بندر امام در این همایش گفت: از مدیریت دانشگاه تهران برای برگزاری این همایش مهم در زمینه مسئولیت اجتماعی و ترویچ اخلاق حرفه‌ای تشکر می‌کنم. مسئولیت‌پذیری اجتماعی به معنای ایجاد باور برای افزایش تعهد در بنگاه‌های اقتصادی و برخورداری، برابری، رفاه و عدالت اجتماعی است. پتروشیمی بندر امام، یکی از بنگاه‌های بزرگ اقتصادی کشور است که حدود 20 کارخانه دارد و 31 محصول تولید می‎‌کند. 

وی افزود: پتروشیمی بندر امام در حوزه مسئولیت‌پذیری اجتماعی نیز ورود کرده و از جمله تاکنون هزار و 145 میلیارد تومان در زمینه مسئولیت‌پذیری اجتماعی خرج کرده‌ایم که در راستای ساخت بیمارستان، مدرسه، دانشگاه و ایجاد اشتغال و کارآفرینی صرف شده است. 

مسئولیت‌پذیری اجتماعی در اسلام

یوسف نوری، وزیر سابق آموزش و پرورش در این همایش گفت: دولت‌های رفاه از ابتدای قرن بیستم شکل گرفتند و توجه زیادی به مسئولیت‌پذیری اجتماعی دارند اما با نگاهی به آموزه‌های دینی به خوبی متوجه می‌شویم که در قرآن کریم نیز بر این امر تأکید شده است. پیامبر گرامی اسلام(ص) می‌فرمایند: من برای تمام کردن مکارم اخلاقی مبعوث شده‌ام. مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب، از برکات انقلاب اسلامی را مشارکت سیاسی و اجتماعی برشمردند لذا هرکسی انتخاب می‌شود باید مسئولیت‌پذیری اجتماعی را نیز در نظر داشته باشید.

وی ادامه داد: خدا را شاکریم در مملکتی هستیم که مردم ما در همه عرصه‌ها مخصوصاً در زمینه ایفای مسئولیت اجتماعی حضور دارند. البته این مسئولیت‌پذیری مبتنی بر باورهای آن‌ها یعنی فرهنگ نابی است که دارند. ما باید به جهانیان نشان دهیم که در زمینه مسئولیت‌پذیری اجتماعی سرآمد هستیم. بسیاری از دانشگاه‌های ما هنوز در مرحله جنینی هستند در حالی‌که الان دانشگاه تهران، از دانشگاه‌های پیشتاز نسل چهارم است لذا باید از برگزار کنندگان این همایش تشکر کنم. 

وی تأکید کرد: اگر می‌خواهیم در زمینه مسئولیت‌پذیری اجتماعی به خوبی و نزدیک به دسته‌بندی جهانی عمل کنیم و دانشگاه‌های ما در این مورد پیشقدم باشند باید سازوکاری ایجاد کنیم که هر کمکی که در این راستا صورت می‌گیرد، در مجموعه‌ای ثبت شود اما از آنجا که چنین اقداماتی را ثبت و به دنیا گزارش نمی‌کنیم بنابراین در رتبه‌بندی دنیا پایین‌تر از برخی کشورهای دیگر هستیم.