تعامل حوزه با واتیکان در زمینه‌های حقوق بشر، عدالت و صلح

به گزارش ایکنا از قم، به نقل از مرکز روابط عمومی ارتباطات و بین‌الملل حوزه‌های علمیه، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمفید حسینی کوهساری، مسئول مرکز ارتباطات و بین‌الملل حوزه‌های علمیه در برنامه این هفته تلویزیون اینترنتی پاسخ مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه به تبیین موضوع جهان تشیع و جهان مسیحیت و بررسی ظرفیت‌های تعاملی حوزه علمیه با واتیکان پرداخت و گفت: از آنجا که میلاد حضرت عیسی مسیح(ع) برای ما مسلمانان بسیار ارجمند است، لازم هست این عید بزرگ را به همه مسلمانان جهان نیز تبریک بگوییم، زیرا حضرت عیسی(ع) از پیامبران اولوالعزم هم هست و در قرآن کریم از ولادت ایشان به تفصیل و به بزرگی یاد شده است.

وی در توضیح امکان و یا عدم امکان ایجاد تعامل بین حوزه علمیه و واتیکان بیان کرد: مجموعه واتیکان یکی از باسابقه‌ترین و گسترده‌ترین نهاد‌های دینی عرصه بین‌الملل و نهاد‌های جهان مسیحیت به شمار می‌آید. مسیحیت فرقه‌ها و طایفه‌هایی را در درون خودش جای داده و مسیحیان کاتولیک یکی از گروه‌های مسیحی و بلکه شاید اصلی‌ترین و بزرگترین گروه مسیحی به شمار می‌آیند.

کاتولیک‌ها تنها گروه مسیحی هستند که رهبری دینی واحدی دارند

حسینی کوهساری با اشاره به اینکه در میان کاتولیک‌ها واتیکان یک نهاد کاملاً مرجع و مهم به شمار می‌آید، اظهار کرد: شاید از میان بیش از دو و نیم میلیارد مسیحی که در دنیا داریم، حدود یک میلیارد و چهارصد میلیون نفر مسیحیان کاتولیک هستند. همه این کاتولیک‌ها زیر نظر یک نهاد دینی مشخص اداره می‌شوند و این ویژگی در سایر گروه‌های مسیحیت وجود ندارد. مثلاً در مسیحیان اُرتُدُکس هر کشوری و هر منطقه‌ای ارتدکس خودش را دارد و ارتدکس روسیه، ارتدکس یونان، ترکیه، ارتدکس صربستان و مجارستان با یکدیگر متفاوت بوده و شاید کلیسا‌ها خیلی محوریت دینی مشخصی را ندارند.

وی ادامه داد: در میان ادیان دنیا بیشترین پیرو را مسیحیت با حدود دو و نیم میلیارد و در برخی آمار‌ها با حدود سه میلیارد نفر دارد. در دنیای اسلام هم حوزه‌های علمیه به ویژه حوزه علمیه قم یکی از محوری‌ترین و کانونی‌ترین نهاد‌های دینی در عرصه بین‌الملل می‌باشد و در جهاتی هم جزء برترین‌هاست. یعنی تنوع علمی، تنوع رشته‌ای، قوت فلسفی و منطقی و قوت در مباحث علوم انسانی-اسلامی حوزه علمیه قم موجب شده است که حتی در برخی جهات نه فقط از برترین‌ها بلکه برترین نهاد دینی جهان اسلام باشد.

تعاملات میان مسلمانان و مسیحیان دارای تاریخ مستمر است

مسئول مرکز ارتباطات و بین‌الملل حوزه‌های علمیه تعامل بین دو نهاد دینی بزرگ در جنبه‌های پژوهشی، تبلیغی و کنشگری فعالانه در عرصه بین‌الملل را منطقی برشمرد و ابراز کرد: این ارتباط مبتنی بر مبانی دینی ما در آیات قرآن و در روایات اهل بیت(ع) است. خداوند در قرآن کریم تصریح می‌فرماید: «قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ تَعَالَوْا إِلَی کَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَیْنَنَا وَ بَیْنَکُمْ»؛ با اهل کتاب وقتی مواجه می‌شوید به آن‌ها بگویید بیایید روی قدر مشترک بین ما و شما تمرکز کنیم. در روایات اهل بیت(ع) و در سیره حضرات معصومین به ویژه در کلماتی که از حضرت امیر(ع) و حضرت رضا(ع) به ما رسیده است هم تأکید بر این موضوع وجود دارد. در تاریخ حوزه‌های علمیه نیز تعاملات مسلمانان و مسیحیان یک تاریخ مستمر بوده است.

وی ایرانی‌ها را دارای کارنامه‌ای پرافتخار در زمینه تعامل بین ادیانی دانست و بیان کرد: تعدادی از قدیمی‌ترین کلیسا‌های مسیحیان در کشور ما قرار دارد. به طور ویژه برخی از این کلیسا‌ها تاریخ نزدیک به هجده قرن را داراست. وقتی که قرن‌ها یک مکان سالم می‌ماند، این خودش نشان از تعامل مردم آن منطقه با یکدیگر دارد. بعد از انقلاب اسلامی این ارتباط خیلی صمیمانه‌تر و تنگاتنگ‌تر شده است. شهدای زیاد مسیحیت در کنار سایر اقشار و طوایف ایرانی بیانگر این تعامل بوده و همبستگی مردم ایران در طول تاریخ را نشان می‌دهد.

دیدار‌های مقام معظم رهبری با خانواده شهدای مسیحی؛ جلوه‌ای از تعامل

حسینی کوهساری با اشاره به دیدار‌های متعدد مقام معظم رهبری با خانواده شهدای مسیحی افزود: دیدار‌های ایشان با خانواده‌های شهدای مسیحی ایران به طور معمول در ایام میلاد حضرت مسیح(ع) می‌باشد و این هم یکی دیگر از جلوه‌های مهم تعامل میان مسلمانان و مسیحیان ایران است.

وی به تبیین ابعاد مختلف سفر مدیر حوزه‌های علمیه به واتیکان پرداخت و یادآور شد: شخصیت‌های حوزوی ما همواره دیدار‌هایی را با مقامات واتیکان داشته اند. از آن سو نیز در سطوح مختلف کاردینال‌ها که لایه دوم مقامات واتیکان بعد از پاپ محسوب می‌شوند، به قم آمده و با مراجع عظام تقلید دیدار‌هایی داشته‌اند. اما برای اولین بار نهاد رسمی حوزه‌های علمیه هیئتی رسمی با محوریت آیت‌الله اعرافی، مدیر محترم حوزه علمیه قم در سال گذشته سفر به واتیکان را پس از پیگیری‌ها و مکاتبات متقابل چهارساله و ابراز علاقه و تمایل برای انجام این سفر، شاهد بودیم.

مسئول مرکز ارتباطات و بین‌الملل حوزه‌های علمیه گفت: قبلاً نیز شخصیت‌های حوزوی با پاپ دیدار داشتند، اما این اولین دیدار یک هیئت رسمی مدیریت حوزه‌های علمیه با ایشان محسوب می‌شود. واتیکان بخشی از شهر رم در کشور ایتالیاست، اما خودش کوچکترین کشور جهان به حساب می‌آید و حدود ۴۰ کیلومتر مربع مساحت دارد. جمعیت واتیکان شاید به هزار نفر هم نرسد. دور تا دور این کشور کوچک هم دیوار‌هایی دارای قدمت تاریخی وجود دارد و در داخل آن کشور‌های مختلف سفارت خانه‌هایی مستقل از سفارت خانه‌های داخل ایتالیا دارند.

وی با اشاره به پیام مقام معظم رهبری به پاپ که از طریق آیت‌الله اعرافی ارسال شد، ادامه داد: این سفر از سوی مراجع معظم نجف نیز مورد تأیید و استقبال قرار گرفت و چندی قبل از آن پاپ نیز در نجف با حضرت آیت‌الله سیستانی دیدار کرد.

حسینی کوهساری گفت: در سفر هیئت رسمی حوزه علمیه به واتیکان استقبال خیلی خوبی از این هیئت به عمل آمد. آیت‌الله اعرافی در دیدار با پاپ به حدود ۱۲ بحران یا چالش جهانی اشاره کردند؛ بحران‌هایی همچون محیط زیست، فقر در عرصه بین‌الملل، معنویت، اخلاق و خانواده از جمله این چالش‌ها بود که موجب ایجاد مسئولیت برای نهاد‌های دینی و بین‌المللی می‌شود. همچنین ضرورت تشکیل جبهه‌ واحد توحیدی برای مقابله با این چالش‌ها یکی دیگر از مسائلی بود که در این دیدار از سوی مدیر محترم حوزه‌های علمیه مطرح شد.

وی با بیان اینکه پاپ فرانسیس نیز استقبال زیادی از دعوت مدیر حوزه‌های علمیه به همکاری و تعامل در جهت رفع بحران‌ها داشته است، ابراز کرد: مواضع شخص پاپ و در لایه‌هایی مواضع مجموعه واتیکان در دو دهه اخیر تغییراتی را به ویژه در تعامل با دنیای اسلام داشته است؛ این مواضع از سوی مدیریت حوزه نیز در طی این دیدار مورد تقدیر واقع شد.

ایرانی‌ها از نگاه رهبر دینی کاتولیک‌های جهان

مسئول مرکز ارتباطات و بین‌الملل حوزه‌های علمیه ادامه داد: جناب پاپ در پاسخ به آیت‌الله اعرافی گفته بودند که من از سال‌ها قبل با ایران و فرهنگ ایران آشنایی دارم و به سه دلیل برای ایران و ایرانی احترام خاص و ویژه‌ای قائل هستم. یکی اینکه ایرانی‌ها همیشه فرهنگ، فلسفه و عمق فکری و معرفتی خیلی ارزشمند و فاخری داشته و شخصیت‌های بزرگی را تقدیم بشریت کرده است.

وی ادامه داد: دومین نکته‌ای که پاپ در دیدار با آیت‌الله اعرافی مطرح کرد این بود که «شجاعت شما ایرانیان و استکبار ستیزی و ایستادگی با صراحت لهجه و شفافیت شما در مقابل قلدر‌ها و زورگو‌های عالم هم برای من خیلی قابل ستایش است. این را بدانید که خیلی‌ها در دنیا دوست دارند این شفافیت و شجاعت را داشته باشند، اما شما از بسیاری افراد سرآمدتر هستید».

حسینی کوهساری با تأکید بر اینکه از نگاه پاپ انقلاب اسلامی ایران تلاشی بزرگ برای اداره کشور بر پایه دین است، گفت: سومین نکته‌ای که پاپ به آن اشاره داشت این بود که «شما بعد از انقلاب اسلامی خودتان تلاش دارید تا بتوانید یک حکومت دینی را اداره نمایید. ما خودمان به عنوان یک نهاد دینی می‌دانیم این کار تا چه اندازه دشوار است و با چه موانع و مشکلاتی متعددی مواجه می‌باشد».

وی تصریح کرد: پاپ فرانسیس همچنین بر این نکته تأکید کردند که «ممکن است شما در راه مدیریت توحیدی به آن نقطه مطلوب و ایده‌آلی که می‌خواستید نرسیده باشید، اما این خیلی ارزشمند است که در این مسیر قرار دارید و نشان دادید که دین می‌تواند یک تأثیرگذاری و کنشگری مهم را در عرصه‌های متنوع زندگی داشته باشد و این رویکرد شما رویکردی بسیار ارزشمند هست».

تعامل حوزه با واتیکان در زمینه‌های حقوق بشر، عدالت و صلح

مسئول مرکز ارتباطات و بین‌الملل حوزه‌های علمیه اظهار کرد: پس از دیدار با پاپ در سطوح دیگر با کاردینال‌ها و شورا‌های پاپی جلساتی برگزار شد که حاصل آن‌ها تعاملاتی در حوزه مطالعات اجتماعی و مطالعات انسانی بود. در زمینه مباحث حقوق بشر و مباحثی همچون عدالت و صلح نیز که آن‌ها در این حوزه هم شورای ویژه‌ای را تشکیل شد.

وی گفت: همکاری‌های میان حوزه و واتیکان بعد از آن سفر همچنان مورد پیگیری بوده و در حال تدوین سندی در این زمینه هستیم. جهت ادامه این همکاری‌ها دعوت‌هایی از سوی واتیکان صورت گرفته و در آینده نزدیک به طور مجدد هیئتی از سوی حوزه‌های علمیه به واتیکان اعزام خواهد شد تا برنامه‌ها مورد پیگیری قرار گیرد و به نظر می‌آید هم شکل گیری این دور از رایزنی‌ها و تعاملات بین ادیانی و هم پیگیری‌های آن دارای اثرات مثبتی بوده است که در آینده بیش از پیش قابل احصا خواهد بود.

حسینی کوهساری در پایان این برنامه با اشاره به اینکه مجموعه واتیکان بر مشترکات بین شیعیان و مسیحیت واقف هستند، گفت: آن‌ها بر این مشترکات تأکید کرده و به طور ویژه همراهی جبهه مقاومت علی‌الخصوص سردار شهید حاج قاسم سلیمانی در دفاع از حقوق مسیحیان مقیم مناطق دچار بحران و جنگ را مورد تقدیر قرار دادند. آنان به نحوی می‌گفتند که امنیت پیروان خود در مناطق دچار جنگ در سال‌های اخیر را مدیون خون شهدای شما هستیم.