جنگ تحمیلی ساخت فیلم‌های زیادی را پیش رو دارد + فیلم و صوت

جشنواره سینما حقیقت امسال به کار خود پایان داد اما آثاری که در این دوره به نمایش درآمدند یک ویژگی بارز داشتند که خصیصه مطالبه‌گری و عدالت‌خواهی به ویژه در مستندهای بخش جایزه شهید آوینی بود و از آن‌جمله می‌توان به «قوی‌دل»، «دوئل بوکمال»، آنها»، «پایان جنگ»، «آنها» و «احمد» اشاره کرد.

خبرگزاری بین‌المللی قرآن با برخی از فیلمسازانی که در این جشنواره تولیداتشان ویژگی مطالبه‌گری داشت گفت‌و‌گوهایی انجام داده که مصاحبه با سید مسعود امامی کارگردان مستند «سر‌به‌هوا» یکی از آنهاست.

ایکنا – قبل از ورود درباره چگونگی ساخت فیلم «سربه‌هوا» توضیح دهید.

مرکز کنگره استان قم مشغول تولید اثر درباره شهدای این استان بود. در این میان اکثر شهدا نیز از سپاه و بسیج بودند. استان قم 12 شهید خلبان دارد که شاید بسیاری از آن بی‌اطلاع باشند. برای همین به کنگره پیشنهاد دادیم تا درباره یکی از خلبانان شهید این استان، فیلمی ساخته شود. این فیلم قبل از اینکه در جشنواره سینما حقیقت به نمایش درآید در جشنواره «17» در شهر قم توانست فیلم برتر شناخته شود. در ادامه جشنواره سینما حقیقت درخواست حضور این فیلم را داد. برای همین نیز شاهد حضور این کار در بخش جایزه آوینی، جشنواره حقیقت بودیم.

«سربه‌هوا» در 36 دقیقه تولید شده است. در این کار هم مصاحبه وجود دارد هم اینکه از تصاویر آرشیوی و تولیدی استفاده‌شده است. در بخش تولیدی فیلم، تصاویر مربوط به خلبان در کابین را فیلمبرداری کردیم. در این کار  شهید اکبری راوی قصه است. درباره دشواری مستندهای هوایی هم باید بگویم این قبیل تولیدات نسبت به کارهای زمینی امکانات بسیار کمتری دارد چون تصاویر موجود در این رابطه بسیار کم است. در این فیلم «آرمان» پسر شهید اکبری که او نیز خلبان است، حضور دارد و از نحوه مواجه‌اش با هواپیمای جنگی توسط پدرش برای اولین‌بار حرف می‌زند.

مستند «سربه‌هوا» درباره خلبان شهید عباس اکبری است. این خلبان، آخرین شهید خلبان است زیرا بعد از آتش‌بس عملیاتی در کرکوک انجام شد و در راه بازگشت هواپیمای شهید اکبری مورد اصابت پدافند هوایی دشمن قرار گرفت و ایشان به شهادت رسید. پیکر این شهید 15 سال بعد از پایان جنگ به میهن بازگردانده شد. برای همین فیلم با پذیرش قطعنامه آغاز می‌شود. در ادامه شبی که قرار است عملیات انجام شود دوربین وارد خلوت شهید اکبری می‌شود و گذشته وی مرور می‌شود. جالب اینجاست که شهید اکبری قرار نبود در این عملیات شرکت کند اما چون برای خلبانی که قرار بود در این عملیات حضور داشته باشد، مشکلی پیش می‌آید عملیات به وی موکول می‌شود.

بیشتر بخوانید:

رسانه ملی به عنوان خاستگاه مستند بدان بی‌توجه است

ایکنا – یکی از سؤالات پیرامون مستندهای دفاع مقدسی این است که چه نیازی است ما هنوز فیلم‌هایی درباره جنگ بسازیم. به این موضوع پاسخ دهید؟

بیش از 70 سال از پایان جنگ جهانی دوم می‌گذرد اما هنوز پیرامون این رویداد فیلم ساخته می‌شود پس چرا ما نباید درباره هشت سال جنگ تحمیلی تنها با گذشت 30 سال فیلم بسازیم؟ حتی باورم این است می‌توانیم کارهای بسیاری بیشتری تولید کنیم چون جنگ هشت‌ساله ما تحمیلی بود و ما تنها با یک کشور نجنگیدیم پس ضروری است تا سال‌ها در این رابطه اثر تولید شود.

امسال جایزه آوینی فراتر از دفاع مقدس رفته و به موضوع مقاومت نیز توجه داشته است چراکه آرمان‌های آن شهید مدنظر است. این اتفاق امری مقبول است اما نباید بهانه‌ای شود تا دفاع مقدس نادیده گرفته شود چون بحث اصلی در این حوزه باید جنگ تحمیلی باشد همان‌گونه که در آثار آوینی همیشه روایت فتح شاخص‌ترین کار اوست. این بخش باید به صورت مستقل خود جشنواره‌ای داشته باشد.

ایکنا – پیرامون نحوه برگزاری جشنواره سینما حقیقت آیا کاستی و ناهماهنگی وجود داشت که به آثار آسیب بزند؟

عدم برنامه‌ریزی مناسب در پخش باعث شد برخی فیلم‌ها در جشنواره دیده نشود. برای مثال فیلم من شب یلدا ساعت 9 شب پخش شد. در این زمان حتی خانواده من هم حاضر به آمدن به سینما نبود آنگاه چگونه انتظار داریم مردم مخاطب این کار باشند. در ضمن برای برخی آثار مهمان ویژه دعوت شد اما برای «سربه‌هوا» این اتفاق رخ نداد. همچنین بلیت‌فروشی که در جشنواره صورت گرفت عملاً ریزش مخاطب را در پی داشت البته ممکن است برگزار‌کنندگان درآمدزایی را دلیل این اتفاق بدانند اما صاحبان اثر بابت بلیت‌فروشی سود مالی دریافت نکردند!

با توضیح فوق اگر بخواهیم استقبال مردمی را از این جشنواره توصیف کنیم باید گفت تنها تعدادی از فیلم‌ها بودند که به دلیل تبلیغات، زمان پخش و حمایت‌های خاص با استقبال مخاطب رو‌به‌رو شدند اما بسیاری از کارها این شرایط را ندارند.

ایکنا – عنوان حقیقت در جشنواره تا چه دربرگیرنده واقعیت‌های جامعه است؟

همان اندازه که جشنواره فجر برای سینمای داستانی دارای اهمیت است، سینمای حقیقت نیز برای مستند دارای اهمیت است. برای همین پیشنهاد من این است برگزار‌کنندگان فستیوال روی آثار باید برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری داشته باشند. یعنی از همین امروز پیرامون تولیدات جشنواره بعدی باید برنامه‌ریزی صورت گیرد تا کارهای تولیدی در سایه کلیشه نگاری‌های رایج در تولیدات مستند قربانی شرایط روز نشود. درواقع به جای اینکه فیلم‌ها در پی حضور در جشنواره باشند، جشنواره خود در پی آثار باشد، تولیداتی که در آنها حقیقت‌طلبی و مطالبه‌گری شرط اصلی باشد. این اتفاق اگر رخ دهد شاهد خواهیم بود تولیدات مستند به واقع حقیقت و مطالبات جامعه را تصویر کنند.

گفت‌و‌گو از؛ داوود کنشلو