نگاه متدبرانه اسلام به زن

به گزارش ایکنا؛ فاطمه کریمی، نویسنده و پژوهشگر حوزه زن و خانواده در یادداشتی که برای انتشار در اختیار ایکنا قرار داده است به مسئله حضور زن در جامعه پرداخته است. مشروح این یادداشت را در ادامه می‌خوانید.

زن در اجتماع، وظیفه‌‏ای دارد که از مرد ساخته نیست؛ نقشش بی‌‏همتاست و بدون شک، بقای زندگی و نسل بشر محتاج وجود وی است. به بیان دیگر، او نیمی از پیکر جامعه است و نمی‌توان از او و نقش سازنده‏‌اش چشم پوشید؛ اگرچه کج‌اندیشان روزگار و دایگان دلسوزتر از مادر به بهانه حمایت از حقوق زن، او را از حق واقعی‌اش محروم می‌‏کنند. می‏‌پرسند: وظیفه زن چیست؟ نقش بی‌همتای او کدام است؟ آنها که نمی‏‌دانند یا خود را به ندانستن زده‌‏اند، بدانند که وظیفه زن، تربیت است؛ او مربی است و اولین کلاس جامعه، دامان اوست. در دامان اوست که کودک مهر و محبت را می‌‏آموزد؛ صفا و صمیمیت را می‌‏آموزد و به خود می‌‏بالد و شکوفا می‏‌شود. از دامان اوست که انسان‏‌های بزرگ پیدا می‌‏شوند؛ از دامان اوست که سازندگان جامعه پا به اجتماع می‏‌گذارند و از دامان اوست که سعادت برمی‏‌خیزد. او مادر است و وظیفه مادری و انسان‌پروری بر دوش دارد و چه وظیفه‌‏ای بالاتر از آن؟ چه نقشی والاتر و ارجمندتر از آن؟ کدام مرد می‌‏تواند چنان باری را بر دوش گیرد؟! مسئولیتی که نظام طبیعت و خلقت بر دوش زن نهاده است.

ناگفته نماند که اسلام با حضور زن، کار و تلاش و فعالیت‏‌های وی در صحنه اجتماع و بستر جامعه مخالف نیست؛ آن را منع نکرده است، بلکه وظیفه اصلی او را مادری و تربیت و پرورش انسان‏‌های بزرگ و وارسته می‌داند. در کنار آن نیز به زن اجازه می‏‌دهد تا با حفظ حریم، عفت، پاک‏دامنی و در پوششی محفوظ از تیر زهرآلود نگاه‏‌های هوس‌آلود آلوده‌دلان، در اجتماع حضور یابد و سرنوشت خود را برگزیند.

اسلام به منظور پایداری و استحکام خانواده و جامعه، وظایف اقتصادی و تأمین معاش خانواده را بر عهده مرد و وظیفه همسرداری و مادی را بر عهده زن گذاشته است. زن تا زمانی که از سوی شوهر تأمین می‏‌شود برای کار در خارج از خانه باید از وی کسب اجازه کند؛ اما در صورتی که تأمین نشود، نیازی به اجازه او ندارد. شاید برخی بپرسند: چرا مرد مسئول تأمین معاش است و زن نه؟

در پاسخ باید گفت: این تقسیم کار، براساس نقش طبیعی آنهاست. نظام خلقت، رنج‌‏ها و دشواری‏‌های بارداری و فرزندداری را بر شانه‏‌های زن گذاشته است و او ناچار است به طور طبیعی، حدود 9 ماه طفل را حمل کند و پس از آن علاوه بر همه درد‌ها و رنج‌‏های طاقت‌فرسای بارداری، شب و روز به مراقبت و نگاهداری از نوزاد خود بپردازد و از شیره جان خود در کام وی ریزد تا او رشد کند و در عین حال، تربیتش را نیز عهده‌دار باشد. با این همه مشقتی که تحمل می‌‏کند و رنج‌‏هایی که می‏‌بیند دیگر تاب و توانی نمی‏‌یابد که تأمین معاش خانواده را نیز بر عهده گیرد؛ لذا اولین وظیفه زن، مادری است.

اما این که چرا بحث زن که مطرح می‌شود، افکار متوجه خانواده می‌شود، دلیلش مشخص است، زیرا رکن و دوام خانواده به زن وابسته است و وابستگی کودک به مادر حیاتی است، البته هر خانواده‌ای پدر یا مادر را از دست بدهد ضربه می‌خورد، اما خانواده با وجود مادر بیشتر دوام دارد و غالباً این گونه است که هنگامی‌که مادر از بین می‌رود، خانواده به سرعت نابود می‌شود.

خانواده منهای زن تقریباً امکان بقا ندارد، اما با فقدان پدر با وجود مشکلات، خانواده دوام پیدا می‌کند. اگر در جامعه‌ای پایه‌های خانواده سست و نابود شد، باید بدانیم که دیگر راه برگشت نداریم، برخی چیز‌ها را نمی‌شود آزمایش کرد و یکی از آن‌ها مسائل خانوادگی است. نباید با سرنوشت خانواده بازی کرد و نباید تحت پوشش مدرن شدن پایه‌های خانواده را از بین برد.

به نظر می‌رسد نقش زنان در تمدن اسلا‌می، هم به طور مستقیم و هم به طور غیرمستقیم جدی بوده است، البته منظور از تأثیر غیرمستقیم آن نیست که وجود زن‌ها نقشی ثانوی در تمدن داشته است، بلکه همان طور که می‌بینیم، تلا‌ش‌ها و فداکاری‌های آنها در آماده کردن امکانات و زمینه‌های خانوادگی و تعلیم و تربیت فرزندان، با انگیزه معتقدات اسلا‌می بسیار فراوان بوده و حتی در آن مورد که مادران در این جریان مسامحه می‌کرده‌اند، به عنوان اینکه آنها از انجام وظیفه مادری کوتاهی کرده‌اند، مورد توبیخ قرار می‌گرفته‌اند و بالعکس در صورت انجام این وظیفه مذهبی مورد تحسین و تمجید بوده‌اند و اما نقش زنان در تمدن اسلا‌می هم، به طور مستقیم اساسی‌ترین نقش زن‌ها در تمدن اسلا‌م از مسیر علم و ادب و فرهنگ به معنای عام آن بوده است.