ابهری در گفت‌وگو با ایکنا تبیین کرد:
چگونه شادکامی یلدا به تلخی می‌گراید
مجید ابهری، جامعه‌شناس و رفتارشناس گفت: نباید با چشم و هم‌چشمی جشن‌هایی را که می‌توانند به شادکامی ما منجر شوند، به تلخکامی تبدیل کنیم. چشم و هم‌چشمی و اشراف‌زدگی بیشتر از روی رقابت‌های نادرست و مسموم بوده و باید بدون توجه به آن‌ها از کنارشان عبور کرد و این گونه مراسم را گرامی داشت.
در آستانه آخرین شب پاییز یا همان شب یلدا قرار داریم؛ شبی که طولانی‌ترین شب و کوتاه‌ترین روز سال را به نام خود ثبت کرده است و مردم ایران به رسم دیرین، در این شب، دور هم جمع می‌شوند و کام خود را شیرین می‌کنند تا طولانی‌ترین شب سال را سپری کرده و زمستان سرد و سخت را با دلی خوش و پر از امید سپری کنند.در گذشته نه چندان دور که صمیمت و سادگی این میهمانی‌ها و دورهمی‌ها هنوز جای خود را به تجمل و زرق و برق‌های امروزی نداده بود که، بزرگ خانواده، پدربزرگ و مادربزرگ، میوه و شیرینی را تهیه می‌کردند و در کنار سایر اعضای خانواده خوش بودند، شعر می‌خواندند، نقالی می‌کردند و قصه می‌گفتند و همین این‌ها نسل به نسل و سینه به سینه به عصر و روزگار ما رسیده است، بنابراین باید آن را قدر بدانیم و این سنت دیرینه را با تجمل‌گرایی، آلوده نکنیم.
اگر در صفحات مجازی و شبکه‌های اجتماعی چرخی بزنید، ابتذال و صرفاً نمایشی از موقعیت و پول بسیاری از بلاگر‌ها و صاحبان صفحات اجتماعی را می‌بینید که به بهانه یلدا، سفره‌های پر زرق و برق و لباس‌های مجلل را به‌رخ می‌کشند که هیچ سنخیتی با فرهنگ یلدایی اصیل ایرانی ندارد.
در همین راستا با مجید ابهری، جامعه‌شناس و رفتارشناس گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
ابهری در گفت‌وگو با ایکنا به کارکردهای شب یلدا پرداخت و گفت: آداب و رسوم موجود در فرهنگ اسلامی و ایرانی، هر یک کارکردی دارند که به جای خود باید برای نسل جوان تبیین کرد. یکی از این آداب و سنن بسیار مهم، شب یلدا است. آخرین شب پاییز که فقط یک دقیقه زمان آن با شب‌های دیگر متفاوت است. شادی و جشنی که در این شب برگزار می‌شود، برای یک دقیقه نیست، بلکه بهانه‌ای برای جمع شدن دور هم، صله رحم و تحکیم پیوند‌های عاطفی، خانوادگی و فامیلی است.
وی افزود: متأسفانه، برگزاری مراسم شب یلدا نیز مانند سایر مراسم، درگیر تشریفات و اشراف‌زدگی شده است. گرانی وسایل لازم برای برگزاری جشن یلدا، مانند هندوانه، انار و آجیل، که به کیلویی یک میلیون تومان، رسیده است. برای شاد بودن حتماً اشرافیت و تشریفات لازم نیست، بلکه می‌توان به هر بهانه‌ای شاد بود و ارتباطات عاطفی را مستحکم کرد. اما کسانی که علاقه دارند در این گونه مراسم، آن را بزرگداشت کرده و برای نسل‌های بعدی نیز به یادگار بگذارند، باید بدانند که اشراف‌زدگی باعث می‌شود این گونه مراسم به دست فراموشی سپرده شده و کم‌کم در بایگانی تاریخ به امانت گذاشته شود.
ابهری تصریح کرد: به جای شب ژانویه، کریسمس و شب‌های دیگر که هیج ارتباطی با فرهنگ، آداب و سنن ما ندارد، بزرگداشت مراسمی مثل یلدا، می‌تواند باعث استحکام تاریخ، ادب و فرهنگ ما در جامعه شود. حافظ‌خوانی یکی از مراسمی است که در شب‌های یلدا برگزار می‌شود. بزرگان فامیل دست به دیوان حافظ برده و به بهانه فال گرفتن، اشعار آسمانی این مرد بزرگ را قرائت می‌کنند که هر کدام از شعر‌های حافظ، یک کتاب حکایت و گفتمان دارد.
وی با اشاره به تأثیر رسانه‌ها در تقویت یا تضعیف یک آیین و فرهنگ گفت: متأسفانه رسانه‌های ما به جای برگزاری مراسم فرهنگی، دینی بیشتر به حاشیه‌ها می‌پردازند، اگر فرهنگسراها، خانه‌های فرهنگ و نهاد‌هایی بدین گونه شب یلدا را برگزار کرده و بهانه‌ای برای گردهمایی ساکنان یک محله دور هم شوند، می‌توانند دوستی‌ها را پی‌ریزی و محکم کنند. دولت به ویژه نهاد‌های متولی باید برای بهتر برگزار کردن شب یلدا، اقلام مورد نیاز این شب را که بیشتر از چند قلم نیست، فراهم کرده و به صورت رایگان یا بسیار ارزان در اختیار خانواده‌ها قرار دهد.
این جامعه‌شناس ادامه داد: اکنون که ۸۰ درصد از خانواده‌های ایرانی توانایی تهیه و تأمین اقلام مورد نیاز یلدا را ندارند، به جای ناراحتی و غصه خوردن باید با آنچه در دسترسشان است، یلدا را گرامی بداند. اولین ابزار بزرگداشت یلدا، گردهمایی در کنار یکدیگر است، این گردهمایی یلدا را بهترین شب سال می‌کند. بنابراین نهاد‌های فرهنگی باید ضمن بزرگداشت شب یلدا، به جای تغییر نام آن یا جای‌گذاری با اقلام و مراسمی که هیچ ارتباطی با یلدا ندارند، نوجوانان و جوانان را با فرهنگ ایرانی آشنا کنند تا به جای تزئین درخت و برگزاری کریسمس، شب‌های مراسم خودمان را بزرگداشت کنند، شب‌هایی مانند نوروز، یلدا و جشن‌هایی که ریشه در آداب، تاریخ، فرهنگ و سنت ما دارند و باید به جوانان شناسانده شده و گرامی داشته شود.
ابهری در پاسخ به اینکه این فرهنگ تجمل از کجا وارد فرهنگ ما شده است، بیان کرد: از نگاه رفتارشناسی، نفوذ فرهنگ تجمل‌گرایی در فرهنگ ایرانی، یک سرطان و بیماری کاذب است که بیشتر آن‌ها از چشم و هم‌چشمی‌ها و رقابت‌های نادرست وارد جامعه ما شده است. نباید با چشم و هم‌چشمی جشن‌هایی را که می‌توانند به شادکامی ما منجر شوند، به تلخکامی تبدیل کنیم. چشم و هم‌چشمی و اشراف‌زدگی بیشتر از روی رقابت‌های نادرست و مسموم بوده و باید بدون توجه به آن‌ها از کنارشان عبور کرد و این گونه مراسم را گرامی داشت.
وی با اشاره به آثار اجتماعی این پیوندها گفت: مشکلات عاطفی و انسانی ما از جایی شروع شد که روابط عاطفی تضعیف و گسسته شد؛ چرا که تحکیم روابط عاطفی باعث استحکام روابط انسانی، لطف و مهربانی می‌شود. با این گردهمایی‌ها انسانیت، محبت و عاطفه تحکیم می‌یابد و می‌توانیم مشکلات رفتاری و روانی خودمان را حل و فصل کنیم. انسان از جایی گرفتار شد که به انزوا و تنهایی کشیده شد. تمام گرفتاری‌های عاطفی و غم‌زدگی ما از انزوا و تنهایی است؛ چرا که گاهی شادمانی‌های بسیار ارزان و مجاز می‌تواند ما را از افسردگی و غم‌زدگی دور کند؛ بنابراین به جای گرایش به اشرافی‌گری و چشم و هم‌چشمی و رقابت‌های نادرست باید به فرهنگ اصیل ایرانی خود برگردیم و سادگی و صداقت را اساس کارمان قرار دهیم و به فکر تحکیم روابط عاطفی‌مان باشیم.
گفت‌وگو از سمیه قربانی
انتهای پیام 
