شواهد پیوند فرهنگ عاشورا و انتظار

طیبه توکلی‌حامد، مدرس حوزه و دانشگاه در گفت‌وگو با ایکنا از کرمان در خصوص پیوند فرهنگ عاشورا و انتظار با اشاره به سخنی از مقام معظم رهبری که فرمودند عاشورایی باشید تا زمینه ظهور فراهم شود، گفت: اگر بخواهیم در اصلاح جهان همراه امام زمان(عج) و نقش‌آفرین باشیم ابتدا باید در مکتب عاشورا خود را اصلاح کنیم.

وی افزود: حضرت مهدی(عج) ادامه‌دهنده راه امام حسین(ع) است و انتظار نیز ادامه‌دهنده عاشورا و برآمده از آن است. این دو پیوندی دیرین و مستحکم با یکدیگر دارند. عاشورا پشتوانه فرهنگی و زمینه‌ساز ظهور است. عاشورا رمزِ حیات شیعه و انتظار، رمز بقای آن است. عاشورا رمز قیام و به پا خاستن شیعه است و انتظار عامل حفظ و استمرار آن. حضرت مهدی(عج) وارث عاشورا است، همچنان که امام حسین(ع) وارث پیامبران است.

توکلی‌حامد با بیان اینکه فرهنگ عاشورا، عاملی اساسی برای شکوفایی و بالندگی منتظران مهدی(عج) در عصر انتظار است، ادامه داد: پیوند عاشورا،‌ انتظار، حسین(ع) و مهدی(عج)، پیوند والد و ماولد و نورٌ علی نور است. انتظار کربلایی دیگر به وسعت همه جهان و مصاف حق و باطل در زمانی دیگر است با این تفاوت که این بار، حق پیروز است و چهره باطل برای همیشه دفن می‌شود.

این مبلغ بین‌الملل اظهار کرد: انتظار همان کربلاست در وسعت همه زمین و در مقطع دیگری از تاریخ. در این مقطع، فکرهای رشید از هر فرقه و ملتی، گلبانگ دعوت مهدوی را که با ساخت و فطرت انسان‌ها همگون است، لبیک می‌گویند. انتظار ثمره کربلاست و بدون کربلا انتظار بی‌‌معنا می‌شود. انتظار ادامه عاشورا، غدیر و بعثت است و ظهور، روز فرج و مخرج حسین(ع) و ثمره خون اوست. همان‌طور که آخرین دعای امام حسین(ع) این‌گونه است: «فَاجعَل لَنا مِن أمرِنا فَرَجا و مَخرَجا، بِرَحمَتِكَ يا أرحَمَ الرّاحِمين؛ پس براى ما فَرَجى و گشايشى قرار ده، به رحمتت، اى مهربان‌ترينِ مهربانان.» (کتاب اقبال الاعمال، سيد بن طاووس، جلد ۳، صفحه ۳۰۴)

وی با بیان اینکه انتظار و عاشورا دو بال پرواز شیعه هستند، تصریح کرد: اگر این دو نبود چشمه غدیر می‌خشکید، همان‌طور که در خطبه غدیر و معرفی حضرت مهدی(عج) در روز عید غدیر توسط پیامبر(ص) صورت گرفته است: «أَلَا إِنَّ خَاتَمَ الْأَئِمَّهِ مِنَّا الْقَائِمُ الْمَهْدِیُّ؛ آگاه باشید آخرین راهنمایی امت هم از خاندان ما می‌باشد و او حضرت قائم(عج) است.» (کتاب الإحتجاج على أهل اللجاج، طبرسی، جلد ‏۱، صفحه ۶۳)

این استاد دانشگاه با بیان اینکه این پیوندهای روشن و گویا از نظر نامحرمان نیز مخفی نمانده تا آنجا که می‌گویند شیعه با دو نگاه سرخ و سبز همراه است که با الهام از یکی انقلاب می‌کند و با دیگری آن را استمرار می‌بخشد، افزود: برای ما دور ماندگان از صحنه عاشورا یک راه بیشتر نمانده و آن ثبت‌نام در کلاس انتظار و درآمدن در خیل منتظران است زیرا حقیقت انتظار، همان در خیمه حسین(ع) بودن است. عاشوراییان پیمان خود را به آخر بردند و مهدویان با کوله‌بار فرهنگ شهادت چشم انتظارند تا آن عهدی که با خدا و رسول بر پاسداری از حریم و حرم ثارالله بسته‌اند، به انجام رسانند.

وی با اشاره به آیه ۲۳ سوره احزاب، بیان کرد: در زمان فعلی مصداق بارز این آیه شریفه امام خمینی(ره) است که با دو نگاه سرخ و سبز مردم ایران را با عزت آشنا کرد و به آنها آموخت که چگونه در مقابل ظلم ایستادگی داشته باشند و سپس با رهبری امام خامنه‌ای(دامت برکاته) این راه ادامه یافت تا به بیداری اسلامی در سطح منطقه و جهان تبدیل شد. سرباز ولایت، سردار سلیمانی نیز با این دو نگاه سرخ و سبز است که شبانه‌روز برای نجات جان، مال و ناموس مظلومان جهان مجاهدت کرد و در این مسیر به دست شقی‌ترین افراد به شهادت رسید.

شواهد پیوند فرهنگ عاشورا و انتظار

توکلی‌حامد در ادامه به دلایل و شواهد پیوند فرهنگ عاشورا و انتظار پرداخت و با بیان اینکه دلیل اول این است که حضرت مهدی(عج) فرزند امام حسین(ع) است، گفت: روایت‌های بسیاری در این باب وجود دارد. امام حسین(ع) می‌فرماید رسول خدا(ص) در بشارتی به من فرمود: ای حسین؛ تو سید پسر و پدر ساداتی و ۹ فرزند از تو، امام، امین و معصومند و نهمین آنها مهدی قائم(عج) است. (کتاب بحارالانوار، مجلسی، جلد۳۶، صفحه ۳۴۴)

وی دلیل دوم را روز عاشورا و یاد مهدی(عج) دانست و افزود: در مورد ثواب زیارت امام حسین(ع) در روز عاشورا روایات بسیاری وجود دارد. امام باقر(ع) در خصوص زیارت امام حسین(ع) از راه دور، بر سلام دادن به امام و نفرین قاتلان ایشان تأکید دارند و می‌فرمایند یکدیگر را به خاطر شهادت امام حسین(ع) تعزیت داده و بگویید «خداوند اجر ما و شما را در مصیبت حسین(ع) بزرگ گرداند و ما و شما را از کسانی قرار دهد که به همراه ولی‌اش امام مهدی(عج) از آل محمد(ص)، طلب خون آن حضرت کرده، به خونخواهی او برخیزیم.» (کتاب مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، طوسی، جلد‏ ۲، صفحه ۷۷۲)

این مدرس حوزه علمیه با بیان اینکه دلیل سوم زیارت ناحیه مقدسه امام زمان(عج) در سوگ امام حسین(ع) است، تصریح کرد: این زیارت، سوگنامه تأثرانگیز و مرثیه سوزناک امام مهدی(عج) در رثای امام حسین(ع) است که آن را در روز عاشورا و غیر عاشورا می‌خوانیم. امام زمان(عج) زائر، مرثیه‌سرا و وارث حسین(ع) است.

وی افزود: ولی‌عصر(عج) به خوبی امام حسین(ع) را می‌شناسد و به محرومیت و مظلومیت ایشان آگاه است. واقعه کربلا را درک می‌کند و خطاب به جد بزرگوار خویش، می‌‌فرماید: «ای حسین(ع) اگرچه زمانه مرا به تأخير انداخت، و مقدرات الهى مرا از يارى تو بازداشت و نبودم تا با آنان كه با تو جنگيدند بجنگم، و با كسانی كه با تو اظهار دشمنى كردند، خصومت نمايم، اکنون صبح و شب برای تو گریه و به جاى اشک از دیده، خون گريه می‌كنم.» (کتاب بحارالانوار، مجلسی، جلد ۳، صفحه ۷۳)

توکلی‌حامد اظهار کرد: زیارت ناحیه مقدسه امام زمان(عج)، در عین آنکه مرثیه است به بیان عمق فاجعه کربلا می‌پردازد و حرکت‌ساز است. لذا شایسته است سفیران هدایت عاشورایی با عنایت بیشتری در این ایام به این زیارت توجه کنند و جایگاه والای این زیارت را در مجالس حسینی متذکر شوند تا بتوانیم با یکی از علل مهم درگیری و تضاد مستکبران عالم با انقلاب اسلامی مبارزه کنیم. انبوهی از علی‌اکبرها، قاسم‌ها و رقیه‌ها و زینب‌هایی که در انقلاب اسلامی رشد کرده و در این جهان پر از غفلت و معصیت مراتب قرب الهی را طی می‌کنند و این موقعیت بی‌نظیر، بی‌شک با ظرفیت بی‌پایان فرهنگ عاشورا به‌دست آمده است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: فرهنگ عاشورایی که ریشه در حماسه، پویایی، جهاد و انتظار راستین دارد قرنهاست که جریان دارد، اما عاشورایی که با جهاد، مبارزه، حماسه و انتظار همراه می‌شود، علی‌اکبرها، قاسم‌ها، رقیه‌ها و زینب‌ها را تربیت می‌کند. انقلاب اسلامی بی‌شک مدیون عاشوراست و ثمره عاشورا انقلاب اسلامی نیز پرورش هزاران کودک، نوجوان و جوان حسینی و مهدوی است.

توکلی‌حامد در پایان با بیان اینکه فاصله انداختن بین عاشورا و انقلاب اسلامی خدمت به منافع کسانی است که از اسلام و انقلاب زخم خورده‌اند، گفت: باید مواظب باشیم کودکان، نوجوانان و جوانانی که با شور و اشتیاق با هر گونه فکر، عقیده، دین و مذهبی در مراسم عزای حسینی شرکت می کنند را طرد نکنیم. باید از محبتی که نسبت به امام حسین(ع) در دل‌های آنها به وجود آمده، استفاده کرد و عالمانه و دلسوزانه به آنها آگاهی دهیم تا در این ایام عزاداری که شور حسینی دارند، شعور حسینی را نیز به همراه خود داشته باشند.

گفت‌وگو از عطیه باقری دبیر ایکنای کرمان