امنیت؛ ارمغان دروازه‌های قزوین در گذشته
کارشناس بنیاد ایران‌شناسی در قزوین گفت: در ایام قدیم راه‌ها توسط طوایف بیابانگرد مورد تهدید قرار می‌گرفت و مردم برای دفاع از جان و مال خود ترجیح می‌دادند به‌صورت گروهی در شهرها زندگی و حصار ایجاد کنند، با مطالعه سفرنامه‌های مربوط به دوره قبل از حمله مغول درمیابیم که ایجاد حصار در اطراف قزوین ریشه تاریخی دارد.
راضیه رحمانی، کارشناس بنیاد ایران‌شناسی در قزوین، در گفت‌وگو با ایکنا از قزوین، با اشاره به دروازه‌های تاریخی این شهر، تصریح کرد: از زمان‌های گذشته عدم امنیت راه‌ها و روستاها یکی از عواملی بود که سبب تجمع انسان‌ها و در نتیجه ایجاد شهرها می‌شد، راه‌ها توسط طوایف بیابانگرد مورد تهدید قرار می‌گرفت و مردم برای دفاع از جان و مال خود ترجیح می‌دادند به‌صورت گروهی در شهرها زندگی و حصار ایجاد کنند.
وی افزود: با مطالعه سفرنامه‌های مربوط به دوره قبل از حمله مغول، درمیابیم که ایجاد حصار در اطراف قزوین ریشه تاریخی دارد. قزوین از حمله مغول تا زمان صفویه برج و باروی کاملی نداشت ولی در زمان شاه‌طهماسب صفوی که قزوین به پایتختی برگزیده شد، موردتوجه قرار گرفت؛ سفرنامه‌هایی که در زمان صفویه نوشته شده است همگی وجود حصار و دروازه را در قزوین به‌عنوان دومین پایتخت صفویان تأیید می‌کنند.
کارشناس بنیاد ایران‌شناسی اظهار کرد: براساس تحقیقات انجام شده برای تعیین محل دروازه‌های قدیم قزوین، یقین حاصل شد که قزوین دارای ۹ دروازه بوده است، دروازه‌های پنبه ریسه، تهران، مغلواک (همدان)، راکوشک (درب کوشک) و رشت دروازه‌های آجری بوده که با کاشی تزئین شده و باقی دروازه‌ها با خشت و آجر ساخته شده بودند.
وی بیان کرد: در حال حاضر تنها دروازه‌های تهران و درب کوشک پابرجاست و به‌عنوان آثار باستانی حفاظت می‌شوند؛ دروازه تهران از آثار دوره قاجاریه است که در خیابان تهران قدیم کنونی و در مقابل ترمینال مسافربری قرار گرفته است، بنای دروازه آجری و دارای یک سردر اصلی و ۲ راه ارتباطی در طرفین است، سردر وسط، دارای عرض و ارتفاع بیشتر و قوس تیزه‌دار است. این دروازه هشت گلدسته دارد و ورودی اصلی آن‌ها دارای رسمی‌بندی و کاسه بندی است.
رحمانی تصریح کرد: دروازه درب کوشک نیز یکی از کهن‌ترین دروازه‌های شهر است که به‌سوی الموت، رودبار شهرستان و کوشک و شکارگاه‌های شمال قزوین باز می‌شده و دارای یک ورودی با قوس و نیم‌دایره است. در هر طرف راهرو، دو طاق‌نما ساخته شده که با نرمی به‌سوی بیرون پیش‌آمده و حالت آغوش گشوده را تداعی می‌کند. این دروازه تنها یک نما به‌سوی خارج شهر دارد که از تزئینات کاشی‌کاری موجود بنا در زمان فرمانروایی عضدالملک قاجار برگرفته شده است.
وی با اشاره به دروازه‌هایی که دیگر وجود ندارند، بیان کرد: دروازه مغلواک یا همدان به همراه کاروان‌سراهای اطراف آن با نگاه تعریض خیابان تهران در سال ۱۳۴۷ از بین رفت، دروازه رشت در خیابان امام خمینی (ره) کنونی متصل به کوچه تاکستانی‌ها در غرب خیابان تبریز و دروازه امامزاده (شاهزاده) حسین یا ساوالان نیز در محدوده جنوب شرقی امامزاده قرار داشته است.
کارشناس بنیاد ایران‌شناسی خاطرنشان کرد: دروازه کندوار (خندقبار) در جنوب غربی امامزاده حسین و دروازه راه ری (رارِی) در انتهای شرقی کوچه سنجیده مسجد قرار داشته است؛ تمام گاری‌ها برای حرکت به سمت تهران از دروازه راه ری عبور می‌کردند.
وی یادآور شد: دروازه شیخ آباد در انتهای خیابان سعدی قزوین قرار داشته که هنگام احداث خیابان سعدی به‌کلی تخریب شده است و دروازه پنبه ریسه در شرق خیابان طالقانی کنونی و در محله پنبه ریسه واقع شده بود که در هنگام احداث این خیابان به‌طورکلی از بین رفت.
انتهای پیام
