به گزارش ایکنا، شورای عالی قرآن به منظور ارتقای سطح کیفی تلاوت قرآن کریم، مطالب پژوهشی و آموزشی متعددی را از محققان و صاحبنظران این حوزه در قالب مقاله و طی نشستهای تخصصی هرساله خود، جمعآوری و در قالب کتاب با عنوان «سالنامه پژوهشی نبأ» منتشر میکند. شورا به منظور استفاده علاقهمندان از این مطالب به انتشار آن اقدام کرده است و هر هفته شاهد انتشار یکی از مقالات در سایت ایکنا خواهید بود.
اولین شماره سالنامه پژوهشی نبأ در شش سرفصل، از جمله «مبانی و اصول آموزش قرآن (دو مقاله)»، «آموزش عمومی قرآن (یک مقاله)»، «آموزش قرآن در آموزش و پرورش (دو مقاله)»، «سنت اقراء (دو مقاله)»، «ارتباط نگارش و آموزش قرآن (دو مقاله)» و «ارتباط مسابقات و آموزش قرآن (یک مقاله)» تهیه شده است که در ادامه به معرفی نهمین مقاله با عنوان «نقش رسمالخط در آموزش روخوانی قرآن کریم» به قلم علیرضا چیذری میپردازیم.
موضوع روخوانی قرآن کریم یکی از مباحث مهمی است که با وجود اختلاف در روشها، عوامل متعدد اثرگذاری را در این امر میتوان برشمرد. ازجمله این عوامل «رسمالخط» قرآن است. نگارنده در این مقاله، به موضوع رسمالخط قرآن از حیث نگارش و نیز شیوههای علامتگذاری حروف و کلمات قرآن پرداخته است.
در این مقاله میخوانیم: از آنجا که امروزه آموزش خواندن قرآن عموما متکی بر متن مکتوب آن است، لذا روشهای آموزش روخوانی براساس قواعد موجود در کتابت تنظیم و تدوین میشود. در این میان، با مقایسه شیوههای علامتگذاری و روشهای آموزشی مبتنی بر آن از یکسو و پژوهشهای میدانی از سوی دیگر، میتوان به این مهم دست یافت که نوع نگارش کلمات قرآن، صرفنظر از خوشنویسی و همچنین شیوه علامتگذاری حروف و کلمات آن، تأثیر قابل توجهی در تعلیم و تعلم روخوانی قرآن برای مبتدیان خواهد داشت. بنابر این قاعدهمندی، سهولت قواعد و خودآموز بودن آن، از عوامل مهم اثرگذار در روخوانی قرآن و آموزش آن است.
نگارنده در بخشی از این مقاله آورده است: مسلم است که متن قرآن کریم در ابتدا خالی از نقطه و علائم اعرابی بوده و این موارد، بعدها به آن افزوده شده است. مروری بر نسخههای بهجا مانده از قرون اولیه، این مطلب را اثبات میکند. امروزه، اما به دلیل رواج متن مکتوب قرآن بین عموم افراد عربزبان و غیرعربزبان، روش متداول در کتابت قرآن آن است که از این دو عامل مهم برای صحت قرائت قرآن در همه بلاد اسلامی، البته با اختلاف سوابق، استفاده میشود.
در این نوشتار صرفنظر از تاریخچه پیدایش نقطه و حرکات در قرآن کریم، هر جا سخن از «رسمالخط» به میان آمده منظور دو موضوع مرتبط با متن قرآن کریم است که عبارتاند از: «رسمالمصحف» یا علم نگارش قرآن کریم و دیگری «ضبطالمصحف» یا علم علامتگذاری حروف قرآن. ابتدا به اختصار کلیاتی درباره این دو موضوع یعنی رسم و ضبط را بیان کرده است.
در بخش دیگری از این مقاله نگارنده به عوامل مؤثر در صحت قرائت قرآن اشاره کرده و آورده است: نگارش و علامتگذاری متن قرآن، نقش اساسیای در صحیح خوانده شدن قرآن دارد، بهگونهای که میتوان گفت صحت قرائت قرآن متوقف بر نحوه نگارش و علامتگذاری آن است. موضوع حافظان قرآن و اساتید و افراد مسلط بر متن قرآن، بحثی جداست؛ چراکه ایشان دقت روی تکتک حروف و کلمات ندارند، بلکه با نگاه کلی به کلمات و عبارات، به تلاوت میپردازند. بحث در این نوشتار عمدتاً مربوط به نوآموزان و افرادی است که بهدلیل تسلط کافی نداشتن، با تکیه بر تکتک حروف و علائم قادر به قرائت قرآن خواهند بود.
در مجموع مقاله «نقش رسمالخط در آموزش روخوانی قرآن کریم» ما را با شیوههای روخوانی قرآن کریم آشنا میکند و به ما میآموزد که امروزه عموم فراگیران در تمام حوزهها به دنبال آسانترین، کوتاهترین و در دسترسترین راه برای فراگیری موضوع مورد علاقه خود هستند. فراگیری قرآن نیز از این قاعده مستثنا نیست. در این موضوع و تسریع و تسهیل در آن، عوامل متعددی مؤثر است که از آن جمله میتوان به معلم، شیوه آموزش، استمرار در آموزش و قرائت و رسمالخط اشاره کرد. در این میان نقش رسمالخط اگرچه نسبت به برخی از عوامل، کمتر باشد، اما به هیچ وجه نمیتوان نقش آن را نادیده گرفت و در فرایند آموزش قرآن از تأثیر رسمالخط سخن به میان نیاورد.
انتهای پیام