سعیدرضا عاملی:
آمایش فرهنگی، بنیان باز مهندسی حکمرانی فرهنگی کشور است
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: رهبر حکیم انقلاب اسلامی می‌فرمایند شأنی که من برای شورای عالی انقلاب فرهنگی قائل هستم، در عنوان خودش مستتر است؛ در حکم سال ۹۳ حضرت آقا تأکید دارند که شورای عالی انقلاب فرهنگی خودش را درگیر امور جزئی نکند بلکه خودش را متولی امور فرهنگی کلان کشور بداند و امور جزئی را در حوزه تصمیم‌گیری، به ستاد‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی واگذار کند بنابراین مسیر روشنی در این جهت وجود دارد.
به گزارش ایکنا به نقل از مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، سعید رضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی در محل دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی به‌منظور باز مهندسی الگوی حکمرانی فرهنگی کشور و آمایش فرهنگی دیدار و گفت‌وگو کرد.
عاملی؛ در این دیدار ضمن تشکر از حضور رئیس سازمان تبلیغات اسلامی گفت: بحث اساسی «بازنگری انقلابی در مدیریت راهبردی حوزه فرهنگ» خوشبختانه در فرمایشات جلسه اول رهبر معظم انقلاب با دولت سیزدهم مطرح و تأکید شد.
کار انقلابی با گره خوردگی در عقلانیت همراه است
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: رهبر معظم انقلاب اسلامی فرمودند باید این بازنگری، انقلابی باشد. در حقیقت ایشان تأکید بر خصوصیت کار انقلابی همراه با گره خوردگی در عقلانیت، محاسبه و برنامه‌ریزی داشتند.
وی گفت: باز مهندسی نظام حکمرانی فرهنگی را طی یک سال گذشته از سازمان تبلیغات اسلامی مطالبه کرده‌ایم و اکنون فرصت خوبی است که در این زمینه بتوانیم یک کار قوی ارائه دهیم و بتوانیم آن را به صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی ببریم.
ساماندهی فرهنگی را باید بر مبنای آمایش فرهنگی انجام دهیم
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه افزود: شاید مقدم بر موضوع «باز مهندسی نظام حکمرانی فرهنگی»، بحث آمایش فرهنگی باشد. بر مبنای آمایش فرهنگی باید بتوانیم ساماندهی فرهنگی را انجام دهیم. آمایش فرهنگی باید منجر به مأموریت گرایی و ساماندهی نهاد‌های فرهنگی و همچنین هدف‌گذاری‌های جدید فرهنگی شود. مقدم بر این‌ها شناخت وضعیت و ظرفیت‌های موجود است که در هر حوزه آمایشی باید انجام شود.
عاملی از تجربه مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در حوزه علم و فناوری سخن گفت و تأکید کرد: حوزه فرهنگ تا حدی وضع آشفته‌تری از حوزه علم و فناوری دارد؛ لذا ساماندهی حوزه فرهنگ کار سختی است که امیدواریم با محوریت سازمان تبلیغات اسلامی این کار را به سرمنزل مقصود برسانیم.
وزانت شورای عالی انقلاب فرهنگی در کلام رهبری
استاد دانشگاه تهران درباره برداشت‌های برخی اشخاص درباره دیدگاه مقام معظم رهبری به شورای عالی انقلاب فرهنگی سخن گفت و افزود: این برداشت‌ها درست و دقیق نیست. برداشت بنده با مرور و تأمل در مجموعه فرمایشات آقا این است که شورای عالی انقلاب فرهنگی را ایشان، چون شورای انقلاب می‌دانند. درواقع همان وزنی که شورای انقلاب در آغاز انقلاب اسلامی داشت، همان را برای شورای عالی انقلاب فرهنگی در حوزه علم و فرهنگ قائل هستند.
وی در ادامه گفت: ایشان می‌فرمایند شورای عالی انقلاب فرهنگی اتاق فرمان علم و فناوری کشور است و بنابراین با وزانت تصمیم‌گیری و انفاذ شورای عالی به موضوع نگاه می‌کنند؛ لذا در حکم سال ۹۳، حضرت آقا تأکیددارند که شورای عالی انقلاب فرهنگی خودش را درگیر امور جزئی نکند بلکه خودش را متولی امور فرهنگی کلان کشور بداند و امور جزئی را در حوزه تصمیم‌گیری، به ستاد‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی واگذار کند.
مهندسی فرهنگی؛ توجه کردن به هندسه فرهنگ
عاملی بیان کرد: زمانی حکیم انقلاب اسلامی، بحث مهندسی فرهنگی را مطرح کردند؛ ایشان توضیح می‌دهند که منظورم از مهندسی فرهنگی؛ توجه کردن به هندسه فرهنگ است. با توجه به هندسه فرهنگی- مؤلفه‌هایی که در فرهنگ دخالت دارد- به‌عنوان مرجع و منبع ساخت فرهنگی اجتماعی کشور، به این مؤلفه‌ها توجه و کار‌ها را مهندسی کنیم؛ یعنی بتوانیم سازوکار‌ها را ساماندهی دقیقی دهیم؛ البته بخشی از آن مربوط به دشمنی‌هایی است که علیه انقلاب و جامعه صورت می‌گیرد که این موضوع را خیلی افراد نادیده می‌گیرند و ذهنیت پردازی می‌دانند؛ اما این موضوع واقعیت انکارناپذیری است. دشمن با تلویزیون‌های ماهواره‌ای گسترده با استفاده از منابع رسانه‌های اجتماعی و از همه مهم‌تر با سازوکار آموزش عالی، آموزش‌وپرورش و مدیریت نهادی که برگرفته از نظام مدرن است، این فرهنگ را کدگذاری می‌کند. در این وضعیت، بحث مهندسی فرهنگی را چه اضافه یا صفت بگیریم، باید بگوییم در این امر یک آشفتگی فرهنگی به لحاظ نگرشی، نهادی و اجرایی داریم.
وی در ادامه اظهار کرد: همه خودشان را صاحب‌نظر فرهنگ می‌دانند و به موضوعات فرهنگی ورود پیدا می‌کنند البته بسیاری از متخصصان نیز در امر فرهنگ تجربه انباشته‌ای دارند. فق‌ها اعتقاددارند که بعضی از فق‌های ما به سطحی می‌رسند که مذاق شارع را درک می‌کنند و در می‌یابند شارع در این موضوع چه چیزی را لحاظ داشته است؛ لذا بعضی از دوستان به سطح اشتهای فرهنگی رسیده‌اند که مذاق فرهنگ را درک می‌کنند و ورود پیدا می‌کنند. در این وضعیت ما تعبیر باز مهندسی نظام حکمرانی فرهنگی کشور را طرح کردیم که خدمت حجت‌الاسلام والمسلمین قمی طرح موضوع شد تا در این جهت کمک کنند. ذهنیت ما این بود که منابع خوبی در اختیار ایشان است، به‌خصوص منابع انسانی که با حضور ایشان در سازمان تبلیغات شکل‌گرفته است. به‌هرحال دوستان خوش‌فکر در سازمان تبلیغات دانش تخصصی در حوزه‌های سیاسی، سیاست‌گذاری و نرم‌افزاری دارند که می‌توانند در این جهت ورود کنند و کار را دنبال کنند.
ارائه تبیین مفهومی از مهندسی حکمرانی فرهنگی کشور
استاد دانشگاه تهران ضمن اشاره به اینکه هنوز در مرحله بحث در کلیات هستیم و وارد مرحله عملیاتی نشده‌ایم، گفت: واقعیت امر این است که تبیین مفهومی از مهندسی حکمرانی فرهنگی کشور باید طرح شود؛ بنابراین مؤلفه‌هایی مرتبط با این حوزه باید شناسایی شود که شاید بنیانش بحث آمایش فرهنگی است که اگر مؤلفه «آمایش فرهنگی» نباشد، نمی‌توانیم به اهداف خود برسیم.
عاملی تصریح کرد: در آمایش فرهنگی ظرفیت‌ها را باید شناسایی کنیم و نیز ظرفیت و امکانات کشور را هم به لحاظ نهادی، منابع انسانی و تنوع فرهنگی باید در سطح کشور بدانیم چیست. مردم نیازمند یک درک و فهم اصولی هستند یعنی باید با لایه‌بندی ببینیم با اقشار اجتماعی بسیاری مواجهه هستیم. یک قشر اجتماعی داریم که اساساً مسیر زندگی را از طریق سبک زندگی غربی دنبال می‌کنند و جمعی دیگر هویت‌های گرم و انقلابی دارند و نگاه‌شان به نگاه، ولی امر مسلمین است و خودشان را در نظام ولایت تعریف می‌کنند. این گروه پرتوان، بافکر و با ظرفیت اساسی، همین جمع است که وجود دارد. همچنین جمع و گروه سردی داریم که گرفتار سردمزاجی دهه ۱۹۷۰ غرب شده‌اند و گرفتار یک نوع بی‌تفاوتی فرهنگی شده‌اند. البته به نظر می‌رسد همچنان پیوستگی اکثر جامعه به دین و ارزش‌های دینی پررنگی است و تغییرات حوزه فرهنگ به‌صورت ناخودآگاه و از طریق جاذبه‌های سینمایی و هنری غرب اتفاق افتاده است و سینما و هنر متعهد همراه با آگاهی‌های اجتماعی می‌تواند مسیر را تغییر دهد.
استاد دانشگاه تهران ضمن اشاره به بیانیه گام دوم گفت: با توجه به بیانیه گام دوم جای این موضوع است که در باز مهندسی و بازسازی مدیریت فرهنگی کشور هدفمند عمل کنیم، چون واقعاً هدف را گم کرده‌ایم. در حوزه فرهنگ هدف‌گذاری که رهبری انقلاب در مورد تمدن نوین اسلامی کرده‌اند؛ مؤلفه‌هایی دارد. باید این مؤلفه‌ها را تا حدی محدود کرد و خیلی مأموریت‌های بزرگی برای خودمان تعریف نکنیم که نه قابل‌دسترس و نه قابل‌اجرا باشد و به‌هرحال یک مأموریت گرایی در حوزه فرهنگ بر مبنای بیانیه گام دوم صورت بگیرد.
وی اضافه کرد: مأموریت‌های تمدن نوین اسلامی، مأموریت‌هایی است که مردم به آن علاقه‌مند هستند که یکی از آن‌ها عدالت، رفع تبعیض اجتماعی، رفع استیلای برتری بر دیگری، جابه‌جایی موقعیت اجتماعی و همدردی با دیگران و کمک به ارتقای زندگی مردم است که اگر شخصی با فرهنگ مهدوی آشنایی داشته باشد؛ این موضوع برایش واضح است که حضرت مهدی (عج) وقتی می‌آیند چه اتفاقی می‌افتد؛ جهان پر از علم و دانش می‌شود و بروز عقلانیت و جهان عقلانی را شاهدیم که بنیانش بر پایه عدالت است.
توجه به عناصر مهدویت و جنبه عقلانی عناصر مستتر در آن
عاملی تصریح کرد: اشخاصی در برنامه‌ریزی فرهنگی هستند که شعار توجه به مذاق فرهنگی مردم و بوم رنگ‌های فرهنگی را می‌دهند، اما اقتضای اهداف متعالی مهدویت برای اقشار مختلف قابل‌قبول است و درواقع یک ارزش پذیرفته‌شده جهانی است. عناصر مهدویت جزو صفات محموده و آراء پسندیده است که جنبه عقلانی دارد؛ بنابراین نیازمند یک مأموریت گرایی محتوایی ناظر بر هدف طلایی گام دوم یعنی دست‌یابی به مؤلفه‌های تمدن نوین اسلامی هستیم.
وی افزود: در جنبه نهادی باید توجه داشته باشیم که برخی از نهاد‌های ما در اجرا گرفتار موازی کاری هستند. به‌عنوان‌مثال تمام دستگاه‌های ما معاونت فرهنگی دارند که اگر این موضوع را به کناری بگذاریم سازمان تبلیغات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی و... هم کار موازی زیادی انجام می‌دهند. باید تقسیم‌کار ملی صورت دهیم و برای مثال بحث قرآن را یک‌نهاد، متولی‌اش باشد و بقیه دخالت نکنند. موضوع کتاب را یک‌نهاد خاص متولی باشد و یا موضوعاتی مثل تعلیم و تربیت کودک، سینما، موسیقی، صنایع فرهنگی و تمرکز بر اجرای نام و نشانه‌های شهری متولی واحد پیدا کند.
وی در ادامه سخنانش به دستور جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر مطالبات رهبر معظم انقلاب اسلامی و سیاست‌ها و اقدامات تحولی اشاره کرد و گفت: ماده‌واحده‌ای با همین تعبیر رهبر معظم انقلاب تبیین کنیم مبنی بر اینکه کمیته‌ای برای بازسازی مدیریت ساختار انقلاب فرهنگی در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل شود و اعضای آن را هم مشخص کنیم و تبصره‌ای ذیل تصمیمات اینجا پیش‌بینی کنیم. در حقیقت تصمیمات آن باید هم در سازمان امور اداری و استخدامی به معنای بازسازی نهادی تأثیرگذار باشد و هم در بودجه‌ریزی کشور؛ یعنی هم در برنامه پنج‌ساله و هم نظام بودجه‌ریزی سالانه کشور تأثیرگذار باشد.
عاملی اظهار کرد: شما شورای اول انقلاب را در نظر بگیرید اعضایش به این رکن رکین نبودند که سه تا رئیس قوه؛ وزرای مرتبط، روسای کمیسیون‌های مجلس شورای اسلامی عضوشان باشند و ۲۰ نفر عضو حقیقی داشته باشد بنابراین شأن شورا غنی‌تر، نظام‌مندتر و دارای ید باسط‌تر نسبت به شورای اول انقلاب است. حکیم انقلاب اسلامی می‌فرمایند شأنی که من برای شورای عالی انقلاب فرهنگی قائل هستم، در اسم خودش مستتر است. از بیانات رهبری معظم این تلقی می‌شود که ایشان انفاذ و تأثیر را مثل شورای انقلاب، برای شورای عالی انقلاب فرهنگی قائل است.
در ادامه جلسه حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی گفت: این فرصت مغتنم است تا به فرمایش رهبر معظم انقلاب اسلامی اقتدا کنیم و نگذاریم سخنان حکیمانه رهبر مشمول مرور زمان شود و به سردی گراییدن دستور ایشان منبع بزرگی در ایجاد تغییرات مؤثر این وادی است. در این زمینه وقتی وارد مباحثه با خبرگان و نخبگان می‌شویم، تعداد زیادی از اهل فضل این عرصه به این جمله می‌رسند که «نگاه را به فرهنگ و مدیریت فرهنگی باید عوض کرد و بحث تا حدی عمیق و ریشه‌دار می‌شود.» دغدغه‌ای وجود دارد، زمانی که فرهنگ جزئی است در کنار اجزاء دیگر، بنابراین حلول و درهم‌تنیده شدنش با دیگر ساحت‌های مهم زندگی اجتماعی مثل صنعت، اقتصاد و امنیت دیده و لحاظ نمی‌شود، درنتیجه امر محتشم فرهنگ صرفاً به چند صنایع فرهنگی فرو کاسته می‌شود که جالب نیست.
رئیس سازمان تبلیغات اسلامی بیان کرد: بد نگاه کردن به حقیقت فرهنگ، مانع ریشه‌ای در ساماندهی مؤثر امر فرهنگ و مدیریت فرهنگ در جامعه است. دوم اینکه انتظار اینکه رهبری معظم در دیدار اول با رئیس‌جمهور، بازسازی انقلابی ساختار فرهنگ را در دستور جلو بیندازند، شاید تاکنون این‌گونه نبوده است. این امری است که به چند مسئله مختلف، چون آمایش سرزمینی حوزه فرهنگ، میدان دادن به سرمایه‌های مردمی حوزه فرهنگ و مواردی ازاین‌دست کاملاً مرتبط است. در حقیقت از رویکرد و سیاست‌های کلان و حتی فرآیند‌های کاری تا نظام بودجه‌ریزی، ساختار سازمانی، تقسیمات بین دستگاه‌ها، مسئولیت‌ها، الحاقات و تلفیق و... در همه لایحه‌ها در مدیریت فرهنگ و به تعبیری بازسازی انقلابی ساختار فرهنگ باید حرف داشته باشیم. به‌عنوان‌مثال ۱۳ تا از وزارتخانه‌های دولت در ساختارشان «معاونت فرهنگی» دارند، باید بتوانند در زمینه سرمایه‌های مالی و انسانی جوابگو باشند.
حجت‌الاسلام والمسلمین قمی اظهار کرد: جلسه شورای عالی باید دو مصوبه مهم داشته باشد. اول اینکه کارگروهی به مسئولیت دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی مشخص شود و حداقل سه ماه با افراد محدود بر روی موضوع موظف باشند (سازمان تبلیغات اسلامی هم با اشتیاق کمک می‌کنند) مستقل بر روی موضوع وقت بگذارند و تصمیم نهایی را به صحن شورا ارائه دهند و مصوبات کلی بگیرند، اما شورای عالی انقلاب فرهنگی به مسئولیت دبیر آن و مؤثرین حوزه فرهنگ، چون وزیر ارشاد موظف به تفصیلات طرح بازسازی انقلابی فرهنگ باشد. دوم اینکه، چند مصوبه قدر متقین واضح داشته باشیم به‌عنوان‌مثال اینکه ۳۰ درصد بودجه صندوق نوآوری برای فعالین فرهنگی مردمی حوزه فرهنگ تخصیص یابد. در حقیقت فارغ از اینکه کارگروه سه ماه بعد، بر اساس کارشناسی و بررسی‌های میدانی نتایجی را می‌آورد، همین الآن یک مواردی را متقن کرده باشد تا با این سازوکار‌ها روند موضوع را پیش بیندازیم.
وی ادامه داد: در جلسه‌ای با رئیس‌جمهور، ایشان تمایل داشتند تا یک معاون فرهنگی که در ساختار نیست، داشته باشند. فارغ از این ابهام که وزیری که از رئیس‌جمهور حکم گرفته؛ چرا باید به سخنان معاون دیگری گوش دهد. با گذشتن از این ابهام باید گفت این موضوع ربطش به شورای عالی انقلاب فرهنگی چیست؟ آیا دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌تواند، معاون فرهنگی رئیس‌جمهور شود؟ این‌یک مثال ساختاری واضح است. این موضوع امتیازات و اشکالاتی دارد. به‌هرحال ساختار قانونی فرا قوه‌ای شورا نباید از دست برود. ولی درعین‌حال یک اختیار قوه مجریه‌ای در دستان دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار می‌گیرد و این موضوع می‌تواند یک مثال ساختاری باشد.
بازتعریف بازسازی انقلاب ساختار فرهنگی کشور
در این جلسه حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی تجریشی، معاون راهبردی سازمان تبلیغات اسلامی از سه لایه بحث قابل‌پیگیری در زمینه بازسازی انقلاب ساختار فرهنگی کشور سخن گفت و افزود: بخش اول، زمانی که از بازسازی در فضای اداره فرهنگ سخن می‌گوییم، یک سری بحث‌های مبنایی‌تری مطرح شود که برای تحقق نزدیک‌تر باشد برای مثال؛ اساساً پدیده فرهنگ را چگونه می‌توان اداره کرد؟ فرآیند و روند گذشته چگونه بوده است! نقاط قوت و ضعف آن کجاست؟
وی اضافه کرد: فرهنگ به‌عنوان یک پدیده به زندگی مردم سنجاق شده است، زمانی فرهنگ جایی شکل می‌گیرد که به رفع نیاز‌های واقعی مردم توجه دارد، یک‌زمانی فرهنگ به‌عنوان صنایع فرهنگی و گاهی فرهنگ به معنای محصولات فرهنگی شاخص مدنظر است، اگر ما درباره اداره کردن فرهنگ صحبت می‌کنیم، عملاً درباره چه تأییدیه‌ای سخن می‌گوییم! خصوصاً طرح در پرداخت‌های مبنایی و نظری این طرح بحث‌های قوی دارد.
وی در بخش دیگر سخنان خود به بحث‌های ناظر بر فرمایشات رهبر معظم انقلاب اسلامی اشاره کرد و گفت: زمانی که رهبری انقلاب اسلامی بازسازی ساختاری فرهنگ کشور را با توجه به مثال راهبرد ایجابی عنوان کردند، بدین معنی است که اساساً منظورشان ساختار‌های سازمانی و سخت نیست.
وی از واژه «آشوب سیستماتیک» و حجم کار‌های غیرهوشمندانه در حوزه فرهنگ سخن به میان آورد و گفت: رهبر معظم انقلاب در سال ۹۲ عنوان کردند که کار‌های فرهنگی باید هوشمندانه باشد، اما باید گفت این فضا حاکم نیست و قرارگاه مرکزی دچار اختلال است و هر دستگاه حاکمیتی مستقلاً کار فرهنگی می‌کند و عملاً بودجه فرهنگی و منابع انسانی بسیاری هزینه می‌شود و به نسبت آن کار‌های فرهنگی کم بازده می‌شوند.
مقدمه هر بازسازی، نقطه شروع آن است
یاسر جلالی، دستیار رئیس سازمان تبلیغات اسلامی گفت: عملاً در این زمینه دو سرفصل اصلی مدنظر است. اول اینکه، یک سری اقدامات مستقیم در زمینه فرهنگ و نهاد‌ها و سرفصل‌های فرهنگی داشته باشیم. دومین سرفصل، اقدامات مستقیم و غیرمستقیم که بر حوزه فرهنگ تأثیرگذار است؛ که بروز ناکامی در هر دو حوزه را شاهدیم.
وی افزود: برای تغییر در این زمینه‌ها اولاً باید یک سری از «پیش‌فرض‌ها» را به‌روز کنیم؛ بخشی از موانع و طرح‌هایی که در دبیرخانه شورا و... به نتیجه نرسیده به این نکته (به‌روز نشدن پیش‌فرض‌ها) ربط دارد. پیشنهاد می‌کنم یک فهرستی از اصول تهیه کنیم و تناقض‌های این اصول را مشخص کنیم و همان موارد را پیش‌فرض کنیم. هر نهاد و ساختاری و بخشنامه‌ای و... را که جزو اصول ما نیست، به کناری بگذاریم، گام اول این است که پیش‌فرض‌های پایه را مشخص کنیم و یکی‌یکی پیش‌فرض‌ها را به ساختار وارد کنیم.
دستیار رئیس سازمان تبلیغات اسلامی تصریح کرد: علاوه بر تهیه فهرستی از اصول باید یک سری واقعیت‌ها را لیست کنیم. ممکن است برنامه‌ریزی در حوزه فرهنگ کنیم و حتی به‌سوی بازسازی انقلابی برویم؛ اما این واقعیت‌های ۱۰ یا ۲۰ سال پیش و... است، بالاخره تغییراتی در حوزه فرهنگ و جامعه داشته‌ایم، به نظرم بدون توافق روی واقعیت‌ها و پذیرفتن بخشی از آن‌ها به‌عنوان پیش‌فرض امکان برنامه‌ریزی درستی وجود ندارد.
وی ادامه داد: موضوع از مردم، جامعه و اثر آغاز می‌شود پس مقدمه هر بازسازی، نقطه شروع آن است. درواقع اگر مستقل از جامعه، مردم و اثر در حوزه فرهنگ به تغییر و تحول و بازسازی بپردازیم به مشکل بر‌می‌خوریم. در بیانیه گام دوم یک سری از اصول این بازسازی را مشخص کرده است. درواقع ما به دنبال تغییر و بازسازی موردی و ادغام دو نهاد فقط نیستیم بلکه اصل این است که دنبال بازسازی، معماری مجدد و یک ساخت جدید با ویژگی‌های خاص هستیم؛ در این فضا مدل حکمرانی عوض‌شده است و متناسب با شرایط آینده باید برای چند سال آینده برنامه‌ریزی کنیم.
در این جلسه مهدی ناظمی اردکانی، دبیر کارگروه مدیریت کلان دستگاه‌های فرهنگی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی عنوان کرد: در ادبیات مهندسی سیستم، مهندسی مجدد سیستم به معنی «انقلاب» است؛ یعنی تحول در ساختارها و انقلاب‌ها دیگر کلاسیک نیست بلکه انقلاب‌های نوین است. این موضوع باید به عهده شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گیرد، چون قصد دارد در ساختارها، نظام جدیدی درست کند؛ بنابراین یک انقلاب محسوب می‌شود. در نظام فرهنگی شما نمی‌توانید ساختارها را جا‌به‌جا کنید؛ هر ساختاری یک متولی محکم پای او ایستاده است، ساختارها اصولاً خطوط ذهنی هستند.
وی بر روی ساختار نظام فرهنگی در این جلسه اشاره و گفت: در نظام فرهنگی کشور بیش از ۶۰ دستگاه داریم و واحد‌های فرهنگی بسیاری داریم و قرار است بر روی ساختار‌های فرهنگی نظم نوینی مستقر شود که قاعدتاً یک مدل فرهنگی مشخص و روشنی می‌خواهد که مهندسی مجدد صورت گیرد. این موضوع باید قاعدتاً یک‌بار برایش مطلوب را ترسیم کرد و در جهت رسیدن به آن کارکرد و به نظرم در دبیرخانه کار‌های مغتنمی صورت گرفت. باید بدانیم نظام فرهنگی چه شاکله‌ای به خود بگیرد تا در جهت آن حرکت کنیم.
ناظمی اردکانی ضمن اشاره به واژه حکمرانی فرهنگی گفت: اگر این واژه را در حوزه اداره و مدیریت ببریم، مقدم بر آن مهندسی مجدد نظام است. متولی فرهنگ مردم است و حاکمیت باید کاری کند تا همه مشارکت کنند. بنده مهندسی نظام فرهنگی کشور را با رویکرد فرهنگ اسلامی مقدم می‌دانم.
وی بحث مهندسی فرهنگ را مقوله‌ای کاملاً مجزا عنوان کرد و گفت: رابطه مهندسی فرهنگ یک رابطه اضافی است. حال انجام دادن مهندسی سیستم فرهنگ به‌صورت یک کار جدی است؛ لذا اگر آمایش فرهنگی را مطرح می‌کنیم، آیا آمایش فرهنگ یا آمایش فعالیت‌های فرهنگی موضوع بحث است؟ سه مقوله در این واژه گنجانده‌شده است؛ آمایش امور فرهنگی، آمایش موجود کشور (امور فرهنگی را متناسب با آن‌ها در استان‌ها دنبال کنیم.)، آمایش با رویکرد فرهنگی که معطوف به اقتصاد و صنعت است. اگر به این مرحله کار برسیم کاری انقلابی و جدی و پیشرویی است. کار‌هایی که در کشور در زمینه آمایش فرهنگی شده قابل‌اعتنا نیست و این کار توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی انجام خواهد شد و پیش برنده مجموعه‌های دیگر کشور می‌تواند باشد.
در فضای اجرایی‌سازی مهندسی فرهنگی گام‌های مؤثری برداشته‌ایم
محمود حاجیلویی، معاون خط‌مشی گذاری ستاد فرهنگ دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: مسئله بازیابی حکمرانی دستگاه‌های فرهنگی شاید عبارت نخبگانی بازسازی انقلابی ساختار فرهنگ باشد. درباره آمایش فرهنگی هم در پروژه‌های هشتگانه تمهید برنامه هفتم مسیری پیدا کردیم. درواقع، چون این مسئله ارتباط نزدیکی با بازار‌های حکمرانی داشت، سازمان تبلیغات اعلام کردند که این موضوع را می‌خواهند، بنابراین واگذار شد.
وی گفت: جلسات آمایش فرهنگی شورا هفتگی برگزار می‌شود و تقریباً از افرادی که در حوزه آمایش فرهنگی حرفی برای گفتن دارند، دعوت کرده‌ایم و حس می‌کنم در حال حاضر می‌توانیم فضایی را شروع کنیم که حتی با یک الگویی به بخشی از برنامه هفتم هم نتایج آمایش فرهنگی را برسانیم و با ادامه آن بر بحث باز معماری دستگاه‌های حکمرانی فرهنگی سوار شود.
حاجیلویی بیان کرد: مهندسی فرهنگی و تأکید حضرت آقا در تدوین نقشه مهندسی فرهنگی بر بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی بوده است. طرح دوباره این مسئله در ابتدای کار دولت سیزدهم، این است که شرایط محیا است و محکم‌تر و جدی‌تر داستان را باید دنبال کنید. ما در فضای اجرایی سازی مهندسی فرهنگی شاید گام‌های مؤثری برداشته‌ایم که گام‌های مؤثری برای بازسازی انقلابی است که باید دنبال شود.
دوره طلایی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی
در ادامه ابراهیم معظمی گودرزی، مدیرکل دفتر هماهنگی و راهبری اجرای سیاست‌های فرهنگی ستاد فرهنگ به بحث بازآفرینی نظام حکمرانی از سوی دبیر شورای انقلاب فرهنگی در سال گذشته اشاره کرد و گفت: با توجه به دغدغه جناب آقای دکتر عاملی کار را پیگیری کردیم و متناسب با شرایط سازمان تبلیغات اسلامی و شرایط دوستان سعی کردیم کار را به‌گونه‌ای پیش ببریم که تصادم یا مزاحمتی برای کار پیش نیاید؛ بنابراین در همکاری متقابل ظرفیت‌ها را در سازمان تبلیغات اسلامی پیش‌بینی کردیم و متناسب با آن‌ها شرح خدمات مدنظر شورای عالی انقلاب فرهنگی را به دوستان ارائه کردیم و روند کار با توجه به حساسیت دبیرخانه در بازده زمانی و عملیاتی شدن کار، متناسب با این شرایط با نوع نگاه به موضوع، جلساتی با سازمان مدیریت و بودجه داشتیم.
گودرزی در پایان گفت: با توجه به شرایط موجود، به نظرم نظام تنظیم‌گری شورای عالی انقلاب فرهنگی و دبیرخانه می‌تواند در بحث آمایش فرهنگی به سمتی ببرد که ماده واحده فرهنگی دستگاه‌ها را در برنامه هفتم توسعه به‌عنوان یکی از الزامات همه برنامه‌های توسعه پیشنهاد دهیم. همچنین می‌توان بحث انعطاف‌پذیری دستگاه‌های مدیریتی را دنبال کرد و هم دغدغه دستگاه‌های مدیریتی در مدیریت مطلوب را در سطح ستاد و استان دنبال کنیم.
مطالب مرتبط
