شب سوم مسابقات و مدعیان جدید تلاوت / نقدی به آیتم تحلیل داوران
پخش تلاوت‌های محصور در استودیوها، نشاندن کلکسیونی خاموش از مفاخر قرآنی بر سِن داوری رقابت‌ها و مونولوگ باشتاب مجری در قاب سیما، صحنه‌ای بی‌روح از یک رویداد بزرگ قرآنی را به جامعه منعکس می‌کند که می‌طلبد دست‌اندرکاران برگزاری مسابقات و سیاست‌گذاران پخش رسانه‌ای با دریافت ایده‌ها نسبت به آن تجدید نظر داشته باشند، قطعاً راهکارهایی برای غنی بخشیدن و جذابیت بصری آن وجود دارد.
به گزارش خبرنگار ایکنا، سومین شب از چهل‌وسومین دوره مسابقات سراسری قرآن کریم که شاید بتوان آن را بزرگترین و مؤثرترین رویداد فرهنگی در کشور از زمان شیوع کرونا تاکنون قلمداد کرد، شامگاه دوشنبه، 17 آذرماه برگزار شد و طی آن اجرای نمایندگان استان‌های خوزستان، خراسان جنوبی، البرز و اردبیل زیر ذره‌بین هیئت داوران قرار گرفت.
حاصل زحمات یک‌ساله نخبگان قرآنی کشور، در این رویداد به منصه ظهور می‌رسد و نمایندگان اعزامی جمهوری اسلامی به مسابقات متعدد بین‌المللی از دل همین رقابت شناسایی می‌شوند، لذا چشمان جامعه قرآنی این شب‌ها به هتل ارم تهران، جایی که 14 داور باتجربه مستقر شده‌اند، دوخته شده است.
در ادامه مروری به اجرای شرکت‌کنندگان در سومین شب از چهل‌وسومین دوره مسابقات سراسری قرآن کریم خواهیم داشت.
خوزستان؛ مدعی جدید جریان‌سازی تلاوت در کشور
نخستین بخش از شب سوم مسابقات به اجرای نمایندگان استان خوزستان اختصاص داشت؛ استانی که این روزها با معضل سیل و آبگرفتگی در برخی شهرهای خود دست و پنجه نرم می‌کند و بیش از پیش نیازمند اهتمام مسئولان است.
خوزستان که در دهه اخیر با ظهور پدیده‌هایی همچون قاسم مقدمی، نظرها را در عرصه تلاوت به خود جلب کرد، بار دیگر این ظرفیت را دارد تا با تلاوت‌های خوب قاریانی همچون سیدجاسم موسوی، مهدی سیاحی و کاظم آذرپیرا شگفتی‌ساز شود و زین پس در کنار تهران و مشهد، به عنوان یکی از مراکز عمده جریان‌سازی تلاوت در کشور تلقی شود.
قاریان شرکت‌کننده از استان خوزستان که شاید به علت زبان و گویش خود از اصالت فصاحت برخوردارند و احتمالاً با معنا ارتباط بیشتری برقرار می‌کنند، تمرکز زیادی بر ارائه تلاوت معنامحور از خود بروز دادند. مقایسه عملکرد قاریان خوزستان و اجرای شب گذشته قاریان خراسان رضوی نشان می‌دهد که خوزستانی‌ها به اجرای مقام‌های حجاز و نهاوند و مشهدی‌ها به اجرای مقام‌های کُرد و نهاوند متمایل هستند که در جای خود قابل تحلیل است.
سیدجاسم موسوی، قاری مطرح اهل خوزستان، شب گذشته، نخستین شرکت‌کننده در رشته قرائت تحقیق بود که اجرای نسبتاً خوب و مسلط ارائه داد و عمدتاً در نغمات بیات، حجاز و نهاوند به تلاوت پرداخت.
در ادامه، سیدمهدی موسوی‌نسب، شرکت‌کننده در رشته حفظ 20 جزء به ارائه محفوظات خود پرداخت که چهار مورد از داور تذکر گرفت و سپس یوسف حمادی، قاری 29ساله و کنگ‌فوکار حرفه‌ای از خوزستان در رشته ترتیل به اجرای برنامه پرداخت.
دایره «برادران قرآنی» بسیط شد
از نکات جالب شب سوم مسابقات، اجرای اسحاق زویدات بود که برادرش شجاع زویدات، حافظ مشهور اهل خوزستان، چند سال قبل نفر اول مسابقات بین‌المللی جمهوری اسلامی در رشته حفظ کل شد و در مسابقات بین‌المللی کشور مصر نیز حضور یافت. دو شب قبل نیز تلاوت بابک ولی‌زاده، برادر حامد ولی‌زاده قاری مشهور اهل آذربایجان غربی، نشان از بسیط شدن دایره برادران قرآنی در کشور دارد.
به نظر می‌رسد حضور برادران زویدات و برادران ولی‌زاده در عرصه‌های قرآنی، افتخارآفرینی‌های برادران موسوی‌بلده (سیدمحسن و سیدحسین)، برادران سادات‌فاطمی (سیدمرتضی، سیدجواد و سیدمجتبی)، برادران پوراحمدی (ولی‌الله و حبیب‌الله)، برادران شاکرنژاد (حمید و حامد)، برادران فردی (حسین و جعفر)، برادران یادگاری (مصطفی و مرتضی) و ... را به ذهن متبادر می‌کند و اینکه انس خانوادگی با قرآن چه نقش مهمی در تربیت و شخصیت یکایک خانواده دارد.
اسحاق زویدات، 39 ساله و حسابدار، شرکت‌کننده در رشته حفظ کل در شب سوم مسابقات سراسری قرآن کریم به اجرای برنامه پرداخت که از جهت حسن حفظ دو مورد از داور تذکر گرفت و اگر در صوت و لحن نمره زیادی از دست ندهد، چه بسا بتواند از مدعیان کسب رتبه‌های برتر در این دوره از مسابقات باشد.
در ادامه، احمد راهی مالکی، 42ساله و استاد دانشگاه، در رشته دعاخوانی فرازهایی از دعای ابوحمزه ثمالی را قرائت کرد.
دو اجرای زیبا از گروه آل یاسین
استان خوزستان که از دیرباز در هنر تواشیح، همخوانی و ابتهال ید طولایی داشته است، امشب، چشم به اجرای گروه آل یاسین، نماینده خود در رشته همخوانی قرآن دوخته بود. این گروه که تاکنون در کشورهای مختلف همچون عراق و پاکستان به اجرای برنامه پرداخته است، در رشته همخوانی قرآن کریم به اجرای برنامه پرداخت و اعضای آن آیات 105 الی 111 سوره اسراء را به زیبایی تلاوت کردند.
گروه آل یاسین امشب در بخش مدیحه‌سرایی نیز به اجرای برنامه پرداخت و اشعاری از دو شاعر عرب‌زبان را زمزمه کرد.
تلاوت قاریان خوش‌آتیه
کاظم آذرپیرا که رتبه نخست مسابقات بین‌المللی کرواسی را در کارنامه دارد، به تلاوت آیات 5 الی 11 سوره حجرات پرداخت و عمدتاً به ارائه نغمات بیات، حجاز، نهاوند و رَست پرداخت و اوج مقام حجاز را به زیبایی ارائه کرد. تلاوتی مسلط که می‌توانست با دقتی بیشتر از جانب قاری از مدعیان و پدیده‌های این دوره باشد.
در ادامه، مهدی سیاحی، قاری 28ساله و کارشناس حقوق که در سال‌های اخیر با جدیت و انگیزه فراوان تمرین کرده است، به تلاوت آیات 50 الی 58 از سوره هود پرداخت و با ارائه تلاوتی که به نظر می‌رسید از تسلط و خلاقیت نیز برخوردار است، خود را در میان مدعیان کسب رتبه برتر در این دوره از مسابقات سراسری قرآن جای داد.
سلمان اصل غوابیش، قاری 27 ساله و نفر اول مسابقات طلاب، آیات 22 الی 31 سوره زمر را عمدتاً در نغمات بیات، حجاز و نهاوند تلاوت کرد. سعی بر ارائه تلاوتی معنامحور که قطعاً در تحصیلات حوزوی و فهم او از آیات ریشه دارد، از ویژگی‌های اجرای اوست.
چه‌بسا اگر این قاری بر مسئله سرعت تلاوت و بر جای نشاندن دقیق الحان بر کلمات تمرکز بیشتری می‌کرد، می‌توانست از مدعیان این دوره از مسابقات باشد. عدم تطابق تصدیق پایانی تلاوت با لحن فرود نیز از نکات ضعف این تلاوت بود که مجری برنامه نیز نسبت به آن اظهار تعجب کرد.
آخرین شرکت‌کننده استان خوزستان، علیرضا سامری، حافظ 25 ساله و کارشناس حقوق بود که سابقه کسب رتبه اول در مسابقات قرآنی «مُدهامتان» و مهارت خطاطی را نیز داراست.
این حافظ در حُسن حفظ تسلط خوبی از خود نشان داد، اما احتمالاً نمرات زیادی را بابت گرفتگی و اُفت صدا هنگام پاسخگویی به سؤال‌های اول و سوم از دست دهد.
نقدی به آیتم تحلیل داوران
یکی از بخش‌های شب سوم مسابقات همچون شب‌های قبل، ارائه تحلیل از سوی هیئت داوران بود؛ اتفاقی که به علت محدودیت‌های زمانی در پخش زنده به شکل حداقلی و با کمترین بهره‌وری انجام می‌شود، در حالی که حضور 14 داور قرآنی که عموماً از چهره‌های شاخص قرآنی در کشور هستند، ظرفیتی است تا رسانه ملی، جریان‌سازی قرآنی خود را در ایام مسابقات تکمیل کند و بر بار آموزشی این رویداد بیفزاید.
فرصت یک دقیقه‌ای که در هر شب از مسابقات در اختیار تنها دو یا سه عضو هیئت داوران قرار می‌گیرد، متناسب با ظرفیت و کارکردهای قابل انتظار از یک برنامه چهارساعته قرآنی نیست. بازنمایی تلاوت‌هایی که در استودیو و بدون حضور و تشویق مخاطب ضبط شده‌اند، به تحلیل عمیق و نقد محتوایی از سوی داوران نیاز دارد تا عموم بینندگان در مواجهه با پخش چهارساعته تلاوت‌ها با محصولی فرآوری شده و غنی از نکات قرآنی و واجد روح، حاشیه و گفت‌وگو مواجه شوند.
پخش تلاوت‌های محصور و منجمد در استودیوها، نشاندن کلکسیونی خاموش و بی‌صدا از مفاخر قرآنی بر سِن داوری رقابت‌ها و مونولوگ باشتاب و کم‌تحرک مجری با قاب سیما، صحنه‌ای بسیار منفعل و بی‌روح از یک رویداد بزرگ و پرمعنای قرآنی را به جامعه منعکس می‌کند که لازم است دست‌اندرکاران برگزاری مسابقات و سیاست‌گذاران پخش رسانه‌ای نسبت به آن تجدید نظر داشته باشند.
صدا همچنان چنگی به دل نمی‌زند
غلامرضا شاه‌میوه، مدرس قرآن و داور لحن مسابقات در سخنان کوتاهی درباره تلاوت‌های ارائه‌شده طی سه شب اخیر اظهار کرد: تا اینجای کار سطح اجراها متوسط مایل به خوب بوده است و افراد معدودی هم تلاوت خوب داشته‌اند ،اما تعطیلی جلسات قرآن بر کیفیت صدای قاریان تأثیر می‌گذارد و باعث شده است کماکان قاریان به قوت همیشگی تلاوت نکنند.
سیدحمید هروی، قاری بین‌المللی و داور صوت نیز اظهار کرد: قاریان در دو فضا تلاوت می‌کنند در جای عمومی مثل مسجد که باعث می‌شود، تالی و قرائت‌کننده بازخورد خواندن خود را ببیند، اما تلاوت استودیویی مثل این است که قاری در خلأ تلاوت می‌کند. لذا نمی‌شود، انتظار داشت تلاوت همیشگی را از آن‌ها بشنویم. تلاوت مصطفی اسماعیل هم در میان جمعیت بسیار بهتر از تلاوت استودیویی او بود.
امیر آقایی، حافظ بین‌المللی و داور بخش حُسن حفظ نیز درباره کیفیت ارائه محفوظات از سوی شرکت‌کنندگان گفت: انتظار داریم متسابقان در سطح کشوری بدون اشتباه بخوانند، مجموعاً خوب بوده، اما امیدواریم بهتر شود. قاعدتاً استرس باید در این شکل برگزاری، کم باشد، اما در هر صورت جای‌گیری در جایگاه مسابقه، استرس‌زا است.
معرفی شغل شرکت‌کنندگان
معرفی شغل قرآنیان اقدامی پسندیده و بسیار درخور تحسین است که با بیان مجریان شبکه قرآن و معارف سیما هر شب پیش از اجرای برخی شرکت‌کنندگان انجام می‌شود و پیام مهمی برای جامعه دارد.
توجه به اینکه در هر شغل و حرفه‌ای می‌توان قرآنی زیست و نیز توجه به این مهم که عموم قاریان و حافظان قشر تحصیل‌کرده و زحمتکشی هستند و از خوانش مصحف قرآن برای خود کیسه‌ای ندوخته‌اند، بسیار حائز اهمیت است.
انتظار بیشتر از خراسان جنوبی
در ادامه این رقابت، نوبت به شرکت‌کنندگان استان خراسان جنوبی رسید. از این استان تنها سه نماینده در رشته‌های حفظ 20 جزء، حفظ کل و قرائت ترتیل به مرحله کشوری چهل‌وسومین دوره مسابقات سراسرس قرآن کریم راه پیدا کرده‌اند.
احمد یوسفی، در رشته حفظ 20 جزء، مهدی عبداللهی، قاری 41 ساله و برنامه‌نویس در رشته ترتیل و محمود احمدی‌درمیان، لیسانس مدیریت صنعتی در رشته حفظ کل قرآن به اجرای برنامه پرداختند و همگی تلاوتی متوسط ارائه کردند.
به نظر می‌رسد استان خراسان جنوبی که از حُسن همجواری خراسان رضوی نیز برخوردار است، ظرفیت‌های بیشتری در عرصه حفظ قرآن کریم و قرائت تحقیق داشته باشد و انتظار بیشتری از اجرای آنان وجود دارد.
اجرای متوسط قرآنیان اردبیل
در ادامه شب سوم مسابقات، نوبت به نمایندگان اردبیل رسید؛ خطه‌ای که نام آن یاد برادران رحیم و سلیم مؤذن‌زاده را در دل زنده می‌کند و در بیات‌خوانی سابقه‌ای ویژه دارد.
سجاد کاووسی، قاری 34 ساله و فوق لیسانس رشته علوم قرآن و حدیث از استان اردبیل به تلاوت آیات 15 الی 22 سوره اسراء پرداخت.
این قاری عمدتاً از نغمات بیات، کُرد، نهاوند و عَجَم بهره بُرد و با ارائه بم و اوج در پس یکدیگر، انعطاف خوبی در صدا از خود نشان داد و در مجموع نیز مسلط تلاوت کرد. کاووسی اگرچه شاید نتواند در میان برترین‌های این دوره برای خود جایی باز کند، اما بی‌شک نام خود را در جرگه قاریان سخت‌کوش و با انگیزه ثبت کرده و از ظرفیت‌های استان اردبیل محسوب می‌شود.
سپس نوبت به هادی رمضانی، 26 ساله و مهندس برق رسید تا در رشته حفظ 20 جزء به ارائه محفوظات خود بپردازد که به نظر می‌رسد داوران در بخش تجوید بیش از سایر بخش‌ها از او نمراتی کسر کنند.
در ادامه محسن رنجبرجوادی، در رشته ترتیل به تلاوت آیاتی از سوره حدید را پرداخت و سپس مصطفی محمدی، 34 ساله و کارشناس روانشناسی در رشته دعاخوانی فرازهایی از مناجات شعبانیه را اجرا کرد.
رخ‌نمایی استعدادهای نمایندگان البرز
پایان‌بخش رقابت‌های تنگاتنگ و فشرده شب سوم مسابقات، پخش اجرای نمایندگان استان البرز از استودیویی بود که به نظر می‌رسید چندان از غنای بصری برخوردار نیست. کرجی‌ها در اجرای خود استعداد زیادی نشان دادند و مجموعاً خوب و مسلط ظاهر شدند.
حسن چاقمی، نفر اول اساتید کشور در سال 94 در رشته حفظ کل به اجرای نسبتاً مسلطی از محفوظات خود پرداخت و سعی کرد از گستره تنغیمی متنوعی برای ارائه‌ای تلاوتی معنامحور بهره بَرَد.
حسین عزیزی، نفر اول مسابقات کارکنان قوه قضائیه و کارشناس ارشد حقوق عمومی، شرکت‌کننده دیگر از استان البرز در رشته ترتیل بود که به ارائه تلاوتی باانگیزه و باشهامت پرداخت.
مهدی خطیب‌فر، مدیر دبیرستان و کارشناس ارشد ادبیات در رشته دعاخوانی فرازهایی از مناجات الخائفین امام سجاد(ع) را با نوایی حزین قرائت کرد.
سیدامیر امامی‌معماری، قاری 39 ساله و لیسانس شیمی که رتبه نخست مسابقات کارگران را نیز در کارنامه دارد، آخرین شرکت‌کننده این شب در رشته قرائت تحقیق بود که به ارائه تلاوت پرداخت و نغماتی همچون بیات و عَجَم را به زیبایی تلاوت کرد.
این گزارش حاکی است، شب گذشته در آیتم استراحت داوران از ساعت 21 تا 21:30، حجت‌الاسلام والمسلمین حمید محمدی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی در محل استقرار داوران در هتل ارم تهران حضور یافت و طی سخنانی گفت: نباید در مسابقات فقط به بخش‌های آوایی اکتفا کنیم، باید بحث‌های معارفی را نیز در جشنواره‌های قرآنی جدی بگیریم، همچنین با آیین‌نامه‌های سخت، خلاقیت‌ها را محدود نکنیم و تلاوت خاشعانه را توسعه دهیم. (سخنان کامل حجت‌الاسلام محمدی را اینجا ببینید.)
گزارش از مجتبی اصغری
انتهای پیام
