رقابت قاریان خوشخوان مشهد در شب دوم مسابقات / سایه سنگین اُفت صدا بر تنظیم و تنغیم

به گزارش خبرنگار ایکنا، دومین شب از داوری مرحله پایانی چهل‌وسومین دوره مسابقات سراسری قرآن کریم در بخش آقایان، یکشنبه، 16 آذرماه از ساعت ۱۹ تا ۲۳:۳۰ برگزار شد و اجرای نمایندگان استان خراسان رضوی در رشته‌های قرائت تحقیق، ترتیل، حفظ کل، حفظ 20 جزء و دعاخوانی زیر ذره‌بین داوران قرار گرفت.

این نخستین‌بار است که به علت شیوع بیماری کرونا اجرای شرکت‌کنندگان مسابقات سراسری قرآن کریم هر استان در استودیوهای مراکز همان استان‌‌ ضبط شد و حال این شب‌ها در هتل ارم تهران، جایی که هیئت داوران مستقر شده است، به منظور ارزیابی و شناسایی نفرات برتر به نمایش در می‌آید.

در ادامه، مروری بر اتفاقات دومین شب از چهل‌وسومین دوره مسابقات قرآن سازمان اوقاف و امور خیریه خواهیم داشت.

رقابت تنگاتنگ خوشخوانان مشهد

دیار خراسان و مشهدالرضا که از دیرباز یکی از کانون‌های اصلی تلاوت و حفظ قرآن کریم بوده و پس از انقلاب اسلامی چهره‌های شاخصی در عرصه آموزش، داوری و مدیریت امور قرآنی داشته است، با هشت قاری نسبتاً مطرح، که اکثر آن‌ها طی سال‌های اخیر در مسابقات متعدد داخلی و خارجی افتخارآفرینی کرده‌اند، به شب دوم مسابقات ورود کرد.

مختار دهقان، قاری 33 ساله و فرهنگی که سابقه کسب رتبه دوم مسابقات بین‌المللی مالزی را نیز در کارنامه دارد، بر اساس قرعه خود به تلاوت آیات 260 الی 265 سوره بقره پرداخت.

دهقان در شبی که به نظر می‌رسید قَفَلات (جمع قفله؛ در موسيقی عرب به شیوه خاتمه يک آهنگ يا ملودی گفته می‌شود و جايی است که گوش شنونده می‌پذيرد که آهنگ پايان پذيرفته است) را به استحکام همیشه ادا نمی‌کند و از نظر صوتی نیز اصطلاحاً صدایش پایین افتاده است، عمدتاً از نغمات بیات، حجاز و کُرد، بهره برد و حال باید منتظر ماند تا دید عملکرد او از نگاه هیئت داوران که تا پیش از این به عنوان یکی گزینه‌های اصلی کسب رتبه برتر چهل‌وسومین دوره مسابقات مطرح بود، چگونه ارزیابی خواهد شد.

جواد سلیمانی، قاری 29ساله و کارشناس ارشد علوم تربیتی که رتبه سوم مسابقات بین‌المللی اندونزی را در کارنامه دارد، دیگر شرکت‌کننده رشته قرائت تحقیق بود با صدایی نسبتاً سرحال‌تر و تجویدی متقن‌تر نسبت به رقبای خود به تلاوت آیات 29 الی 46 سوره حج پرداخت و عمدتاً از نغمات بیات، کُرد، نهاوند و حجاز استفاده کرد.

امید حسینی‌نژاد، قاری 30ساله، دانشجوی دکتری قرآن و حدیث که به نسخه‌پژوهی کتابخانه آستان قدس رضوی اشتغال دارد و سابقه حضور در مسابقات بین‌المللی ترکیه را نیز داراست، به تلاوت آیات 73 تا 79 سوره توبه پرداخت.

اگرچه او نیز مانند سایر متسابقان از آمادگی همیشگی صوتی برخوردار نبود، اما به ارائه تلاوتی باشهامت پرداخت و در گستره تنغیمی متنوعی همچون بیات، رَست، چهارگاه و نهاوند به تلاوت پرداخت.

در ادامه شب دوم چهل‌وسومین دوره مسابقات سراسری قرآن کریم، هادی اسفیدانی، قاری 27 ساله و کارشناس مهندسی برق که سابقه افتخارآفرینی در مسابقات بین‌المللی کرواسی را در کارنامه دارد، بر اساس قرعه انتخابی به تلاوت آیاتی از سوره مؤمنون پرداخت. او در تلاوت خود که به نظر می‌رسید از اعتماد به نفس کافی برخوردار است، گام‌های بلندتری در ارتفاع صوتی از خود ارائه داد و عمدتاً از نغمات بیات، رست، حجاز و نهاوند بهره برد.

مسعود موحدی‌راد، قاری 27ساله و سخت‌کوش اهل نیشابور دیگر شرکت‌کننده امشب بود که به تلاوت آیات 38 الی 45 سوره آل عمران پرداخت و ضمن ارائه‌ تلاوتی نسبتاً مستحکم و با جدیت، عمدتاً نغمات رست و نهاوند را ارائه کرد.

در ادامه، حمید صفدری، قاری 30 ساله و دانشجوی دکتری رشته اقتصاد، بر اساس قرعه خود به تلاوت آیات 31 الی 37 سوره اعراف پرداخت و عمدتاً از نغمات بیات، حجاز، سه‌گاه و نهاوند بهره برد. صفدری، گرچه می‌کوشید تلاوتی با اعتماد به نفس ارائه دهد، از لرزش نسبی صدا در سراسر تلاوت خود مصون نماند و نیز به نظر می‌رسد نسبت به رقبای خود امتیاز بیشتری را در بخش تجوید از دست دهد.

در ادامه، حمید حق‌طلب، 36 ساله و دارای لیسانس علوم اجتماعی به تلاوت آیات 35 الی 41 سوره انفال پرداخت که گرچه نسبتاً با اعتماد به نفس و استحکام تلاوت کرد، اما کمبود نفس در تلاوت او به چشم می‌آمد. حق‌طلب عمدتاً از نغمات بیات، رست، سه‌گاه و کُرد بهره برد و همچون حمید صفدری از معدود قاریان امشب بود که جواب سه‌گاه را ارائه داد.

حسن ختام تلاوت‎های تحقیق شب دوم مسابقات، تلاوت علیرضا بیژنی، قاری 26 ساله، دارای مدرک کارشناسی ارشد و سطح دو حوزه بود که آیات 109 الی 115 آل عمران را تلاوت کرد. بیژنی از لحاظ لحنی عمدتاً به اجرای نغمات بیات، حجاز و کُرد پرداخت و در حالی که به نظر می‌رسید، به خاطر قرعه نسبتاً سخت خود استرس دارد، چند مورد از قفلات خود را با استحکام اجرا نکرد.

نکته بارز تلاوت هشت قاری خوشخوان مشهدی، آماده‌ نبودن صوتی آن‌ها به نسبت تلاوت‌هایی که در سال‌های اخیر داشته‌اند، بود. نکته‌ای که از دید هیئت داوران مغفول نماند و در ادامه یکی از داوران بدان اشاره کرد.

همچنین از لحاظ لحنی نیز نغمات کُرد و نهاوند نسبتاً پرتکرارترین مقام‌های مورد استفاده از سوی قاریان بودند که به زعم برخی از قراء مقام‌هایی سرنوشت‌ساز در مسابقات محسوب می‌شوند؛ اگر با زیبایی و اتقان اجرا شوند، احتمالاً امتیاز بیشتری را عاید متسابقان می‌کنند و اگر به طور صحیح و اقناع‌کننده اجرا نشوند، هارمونی تلاوت را زایل می‌کنند.

تحلیل داوران

غلامرضا شاه‌میوه‌اصفهانی، مدرس قرآن و داور لحن مسابقات در سخنان کوتاهی اظهار کرد: بحث صدا تلاوت‌های مسابقات را متأثر کرده است. به نظر می‌رسد بحران کرونا در کشور که باعث کاهش شرکت قاریان در محافل و تمرین آن‌ها شده، بر صدای آن‌ها تأثیر عمیق گذاشته است.

وی یادآور شد: البته شاید این افت صدا به دلیل ابتلای برخی از شرکت‌کنندگان به بیماری کرونا طی ماه‌های اخیر باشد که بر صدای آن‌ها تأثیر جدی داشته است.

محمدرضا پورزرگری، قاری بین‌المللی و داور تجوید این دوره از مسابقات نیز در سخنان کوتاهی اظهار کرد: اتقان در ادا و شفافیت در حروف، نکته مهمی است که شرکت‌کنندگان باید دقت کنند، همچین حفاظ نیز باید بر توازن مدها و غنه‌ها توجه بیشتری داشته باشند.

وی افزود: در تجوید بحثی به نام اختلاس و کم و زیاد کردن مکث بر حروف ساکن داریم، که انتظار می‌رود متسابقان آن را درست اجرا کنند. همچنین نکته‌ای که در تلاوت قاریان مشهد خیلی به چشم می‌آید ادای حرف لام است که غالباً غُنَّوی(در بینی) شنیده می‌شود و صدایشان هنگام ادای آن به سمت خَیشوم (از بینی و فضای دهان ادا شده) می‌کشد که باید از آن پرهیز شود.

در ادامه، امین پویا، قاری بین‌المللی و ناظر هیئت داوران به ارائه توضیحاتی کوتاه درباره وظیفه خود که مشتمل بر نظارت فنی به نمرات داوران و رسیدگی به اعتراضات شرکت‌کنندگان است، پرداخت.

اجرای متوسط حافظان

محمد خاکپور، کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث و سطح دو حوزه در رشته حفظ کل که سابقه کسب رتبه نخست در مسابقات طلاب و رتبه دوم در مسابقات بین‌المللی کرواسی را داراست، به پاسخگویی سؤالات هیئت داوران از محفوظات خود پرداخت و اگرچه یک مرتبه از داور حفظ تذکر گرفت، ارائه‌ای نسبتاً قابل قبول از خود نشان داد.

علیرضا خدابخش، 22 ساله و دانشجوی کارشناسی ادبیات عرب در رشته حفظ کل بود که گرچه به جز یک مورد نسیان در ارائه محفوظات نسبتاً مسلط بود، اما چه بسا یک مورد اشتباه تجویدی آشکار، ضعف نسبی لحن و برخی پرش‌های صوتی خروجگونه در تلاوت موجب کسر قابل توجهی نمره از او شود.

محمد لائینی، حسام فیوضی و محمدرضا جاهدی‌نیا، دیگر متسابقان رشته حفظ کل بودند که به ارائه محفوظات خود پرداختند و آشکارا واجد نقاط ضعف و قوت مختلفی در صوت و لحن خود بودند که رقابت را میان آنان سخت می‌کند.

در ادامه نوبت به رشته حفظ 20 جزء رسید؛ صالح اخترشناس، 27 ساله، کارشناس ارشد حقوق جزا و شرکت‌کننده در رشته حفظ 20 جزء به ارائه محفوظات خود پرداخت و سپس علی سبزه، 23 ساله و کارشناس علوم قرآن و حدیث با تسلطی نسبتاً بیشتر به سؤالات داور پاسخ گفت.

حسن روشن‌مهر 24 ساله و دانشجوی رشته حقوق در رشته حفظ 20 جزء که البته در همان شروع تلاوت خود از لغزش لسانی در امان نماند و در ادامه نیز بابت فراموشی محفوظات، چندین بار از داور تذکر گرفت.

سعید قره‌داشی، فارغ‌التحصیل رشته مدیریت بازرگانی، دیگر شرکت‌کننده در رشته حفظ 20 جزء بود که اگرچه با اعتماد به نفس به اجرا پرداخت، اما او نیز از اشتباهات مصون نماند.

تلفیق معنویت و رقابت در اجرای دعاخوانی

یکی از نکات جالب شب دوم مسابقات، اجرای حمید حسینی، 35ساله و دارای تحصیلات سطح چهار حوزه علمیه در رشته دعاخوانی بود که به قرائت فرازهایی از مناجات‌الراغبین پرداخت و در خلال آن از بیان فرازهایی مناجات‌گونه به زبان فارسی نیز بهره برد.

حال باید در فرصت مناسب به تحلیل و بررسی این موضوع پرداخت که اساساً رقابت در امر دعاخوانی و مناجات، آن هم در حالی که که معنویت آن یادآور هیئات و مجالس اهل بیت(ع) است، چه فرصت‌ها و چه تهدیدهایی در یک رقابت رسمی قرآنی خواهد داشت.

شرکت‌کنندگان ترتیل

سیدحجت ترحمی، 31 ساله و لیسانس مدیریت و علی ابراهیمی، جوان 22 ساله و خوش‌آتیه شرکت‌کنندگان شب دوم مسابقات در رشته ترتیل بودند و به نظر می‌رسد، ترحمی اجرای نسبتاً بهتری نسبت به ابراهیمی ارائه داد.

اعلام نمرات برخی شرکت‌کنندگان شب دوم

در خلال برگزاری شب دوم چهل‌وسومین دوره مسابقات سراسری قرآن کریم، نمرات برخی شرکت‌کنندگان این شب اعلام شد که نشان می‌دهد تا اینجای کار، در رشته تلاوت تحقیق، امید حسینی‌نژاد نسبت به مختار دهقان و جواد سلیمانی پیشتاز است.

همچنین در رشته ترتیل نیز سیدحجت ترحمی، امتیاز بالاتری نسبت به علی ابراهیمی کسب کرده است.

گفتنی است این رقابت قرآنی هر شب از ساعت ۱۹ با پخش زنده از شبکه قرآن و معارف سیما و رادیو قرآن همراه است.

برگزاری مسابقه پیامکی در شب‌های مسابقات و اهدای ۱۴ هدیه به مخاطبان شبکه قرآن و ۱۰ هدیه به مخاطبان رادیو قرآن، از دیگر برنامه‌های جانبی این رویداد قرآنی است.

گزارش از مجتبی اصغری