کتاب «تفسیر معنوی قرآن کریم» منتشر شد

به گزارش ایکنا، یکی از بهترین توصیفات از قرآن کریم، در کلام امیرالمومنین علی(ع) آمده است، آنجا که فرمود: «ظاهره انیق و باطنه عمیق، لاتفنی عجائبه و لاتنقضی غرائبه؛ قرآن، ظاهرش زیبا و خیره کننده و باطنش عمیق و ژرف است، عجائبش به پایان نمی‌رسد و اسرارش منقضی نمی‌شود». سالیان سال است که هزاران نفر از علما و اندیشمندان و متفکران، در ژرفای این اقیانوس حکمت و اسرار و هدایت دست به کاوش می‌زنند و هربار یافته‌های این کاوش خود را به دیگران عرضه می‌کنند و با این حال این معدن عمیق، جواهراتش تمام‌شدنی نیست.

یکی از جدیدترین کاوش‌ها در معدن حکمت قرآنی به دست حجت‌الاسلام والمسلیمن مصطفی نیک‌اقبال انجام شده که حاصل این کند و کاوها را در مجموعه‌ای به نام «تفسیر معنوی» گرد آورده است. حجت‌الاسلام والمسلمین مصطفی نیک‌اقبال که هم دانش‌آموخته رشته پزشکی از دانشگاه تهران است و هم مدارج حوزوی را تا سطح خارج فقه و اصول گذرانده، استفاده از محضر اساتیدی چون آیت‌الله خوشوقت، آیت‌الله مرتضی تهرانی و آیات عظام بهجت، جواد تبریزی و وحید خراسانی را در کارنامه حیات علمی خود ثبت کرده است.

حجت‌الاسلام مصطفی نیک‌اقبال در مقدمه کتاب تفسیر معنوی، با استناد به هدف اصلی نزول قرآن کریم یعنی هدایت بشر، تاکید میکند که در شرح و تفسیر آیات سعی کرده بر امر «هدایت» متمرکز شود، به طوری که پیام اصلی آیه برای رشد معنوی، روحی و اخلاقی فرد را استخراج کرده و به مخاطب آیات عرضه کند.

مفسر کتاب درباره علت نام‌گذاری این تفسیر به «تفسیر معنوی» می‌نویسد: هدف در هر سوره و آیه این بوده تا پیام هدایت بخش آن برای رشد و تعالی انسان درک شود، چون قرآن کتاب هدایت است. به همین دلیل این تفسیر به «معنوی» مسمی شد، چون غایتش تفصیل، تبیین و تحویل قرآن به پیام‌هایی معنوی برای هدایت سالکان به سوی خدا است، که غرض قرآن بوده است؛ یعنی در قرآن در پشت این الفاظ، معنایی است که به سوی عالم معنی می‌برد. تفسیر معنوی بر فهم و تبیین این معانی متمرکز شده است.

تفسیر معنوی چند ویژگی مخصوص و شاید منحصر به فرد دارد که آن را در بین سایر تفاسیر چهره‌ای ویژه و جایگاهی به خصوص می‌دهد. اولین ویژگی این تفسیر، سادگی، روانی و صمیمیت قلم نویسنده است. خواننده‌گویی خود را در فضایی خصوصی، مخاطب دوستی صمیمی می‌بیند که از زبان او شرح آیات قرآنی را می‌شنود. حجت‌الاسلام مصطفی نیک‌اقبال سعی کرده وارد پیچ و خم‌های تفسیری نشود، بسیاری از دعواهای اهل فن در شرح آیات را رها کند و نتیجه آخر که نزدیک‌ترین احتمال به تفسیر آیه است را شفاف و روشن به خواننده عرضه کند. این امر باعث شده تا ذهن خواننده دچار تشتت نشود و برای فهم معانی آیات، آماده و پذیرا باشد.

ویژگی دوم تفسیر معنوی که آن را منحصر به فرد کرده است، شروع تفسیر از جزء سی‌ام قرآن کریم است. نویسنده در مقدمه کتاب توضیح می‌دهد که عامدانه این انتخاب را کرده است. حجت‌الاسلام مصطفی نیک اقبال توضیح می‌دهد که جزء سی قرآن شامل سوره هایی می‌شود که در اوایل بعثت بر پیامبر نازل شده لذا اصل و اساس، روح و جان پیام دعوت پیامبر، به روشنی در این سوره‌ها بیان شده است. پیامبر دین خود را با همین سوره‌های جزء سی معرفی می‌کرد و کسانیکه به پیامبر ایمان می‌آوردند، پیام همین سوره‌ها را می‌شنیدند و دلبرده آن می‌شدند. مؤلف در این خصوص در مقدمه کتاب می‌نویسد: تعمد بوده که این تفسیر از جزء آخر به اول نوشته و خوانده شود چون تنزیل تقریبا چنین بوده و فهم، اینگونه بهتر راه معنا را می‌سپارد

ویژگی سوم تفسیر معنوی، رویکرد تفسیری آن است. مصطفی نیک‌اقبال در مقدمه تفسیر خود بیان می‌دارد که در طول سال‌هایی که از نزول قرآن می‌گذرد، ورود جریان‌های فکری، فلسفی و عرفانی مختلف در فضای جوامع اسلامی باعث شده تا فهم قرآن، از بیرنگی خارج شده و رنگ اصطلاحات و مفاهیم سایر مکاتب را به خود بگیرد. به عبارت دیگر ذهنیت‌های فلسفی، عرفانی، کلامی و حتی در دوره اخیر گرایش‌های علمی و تجربی، باعث شده تا تفسیر آیات قرآن به مفروضات بشری آلوده بشود و پیام اصلی آن از شفافیت و زلالی ابتدای نزول فاصله بگیرد. لذا مفسر تلاش کرده تا بدون پیش فرض‌های علوم متداول در فضای تمدن و فرهنگ اسلامی، خود را در فضای نزول آیات قرآن قرار بدهد و به همان فهم اولیه از آیات که در زمان صدر اسلام بوده است، دست پیدا کند. همین امر باعث شده تا تفسیر آیات چهره‌ای جدید و بدیع به خود بگیرد که در نوع خود کم‌نظیر است.

ویژگی آخری که در خصوص این تفسیر قابل ذکر است، توجه ویژه به طراحی جلد و نحوه ارائه و توزیع کتاب است. متاسفانه یکی از مشکلات اصلی در حوزه نشر دینی، بی‌توجهی به جذابیت‌های ظاهری در عرضه کتاب‌های مذهبی است. تفسیر معنوی سعی کرده است از این نقیصه به دور باشد. طراحی روی جلد که کاشی کاری‌های حرم امام رضا(ع) را در ذهن خواننده تداعی می‌کند، آرامش و گیرایی ویژه‌ای را در چشم بیننده القا می‌کند.

نحوه انتشار این کتاب نیز به نوبه خود قابل توجه است، نویسنده محترم جهت تسهیل دسترسی مخاطبان به کتاب تفسیر معنوی، نسخه PDF آن را در سایت اینترنتی شخصی خود با نام www.nikeghbali.ir در بخش تألیفات قرار داده است. همچنین نسخه نرم‌افزاری این کتاب از طریق اپلیکیشن بازار قابل دسترسی است. این نحوه توزیع و انتشار کتاب باعث شده تا در دوران عسرت و سختی اقتصادی که خرید کتاب برای خیلی‌ها مشکل شده و بیشتر هزینه‌ها صرف تأمین مایحتاج اولیه زندگی می‌شود، غنیمتی بس بزرگ باشد.

حجت‌الاسلام مصطفی نیک‌اقبال در پایان کتاب «تفسیر معنوی» را به ساحت مقدس اباعبدالله‌الحسین(ع) تقدیم کرده و می‌نویسد: این تفسیر تحفه‌ای است مورانه به سلیمان زمانه، حسین بن علی(ع)، خون خدا، که هر سال از نو می‌جوشد و حیات می‌بخشد، که بی‌اشارت و عنایت ایشان صورت نمی‌پذیرفت.  زیبنده است که خواننده محترم نیز در این امر با نویسنده همنوایی کرده و ثواب مطالعه این تفسیر را به روح پرفتوح سالار و سرور شهیدان تقدیم نماید.