جهانگیری: افزایش کتابخوانی آرامش اقتصادی می‌خواهد
مدیر نشر چترنگ گفت: باید مخاطبان بیشتری را به کتاب و کتابخوانی سوق دهیم اما این مسئله با ثبات قیمت‌ها و آرامش اقتصادی در جامعه رابطه مستقیمی دارد.
شهرام جهانگیری، مدیر انتشارات چترنگ، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره تأثیر گرانی و شیوع ویروس کرونا بر بازار نشر کتاب گفت: متأسفانه شیوع کرونا در کشورمان مصادف با روزهای پایانی سال و شب عید و پس از آن هم نمایشگاه کتاب تهران بود. بازار نشر کتاب نیز در دو ماه اول و پایان سال متمرکز است. بیشترین حجم فروش هم به این ماه‌ها اختصاص دارد و باقی ماه‌ها و روزها در رکود به سر می‌برد. از این رو کرونا در همان ابتدای شیوع، ضربه سنگینی به ناشران و بسیاری از صنوف وارد کرد.
وی افزود: برخی پیش‌بینی می‌کردند که شیوع کرونا تا تابستان به پایان برسد، اما ادامه دارد و اکنون شدیدتر هم شده است. از روز شنبه در مناطق قرمز کشور تعطیلی خواهیم داشت که مطمئناً کتابفروشی‌ها هم تعطیل خواهند شد و همه این مسائل چشم‌انداز خوبی از نشر کتاب را نشان نمی‌دهد.
جهانگیری ادامه داد: اکنون ترس مردم از ویروس کرونا در قیاس با قبل بیشتر شده و کمتر به کتابفروشی‌ها مراجعه می‌کنند. در واقع قشر فرهنگی هستند که پروتکل‌های بهداشتی را به طور کامل رعایت می‌کنند. به نظر می‌رسد ترجیحشان این است که مراجعه کمتری به کتابفروشی‌ها داشته باشند و اگر کتابی مورد نیازشان است از طرق دیگری به آن دسترسی یابند.
بیشتر بخوانید:
- مشکل کتاب انتشار است نه تولید محتوا
- دولت برای کتابخانه‌ها کتاب بخرد
- مدیر نشر نفیر: مردم تماشای فیلم را به خواندن کتاب ترجیح می‌دهند
این ناشر به مسئله گرانی کاغذ و سایر ملزومات چاپ اشاره کرد و گفت: شیوع ویروس کرونا و تأثیر آن بر نشر کتاب و کتابخوانی یک سوی ماجراست و سوی دیگر به گرانی کاغذ، زینک، مقوا و ... مربوط می‌شود. همین امر باعث شد قیمت کتاب افزایش یابد، اما ناشر به اندازه‌ای که ارز، کاغذ و ... گران شده، نمی‌تواند قیمت کتاب را افزایش دهد، زیرا مردم توان خرید آن را نخواهند داشت.
وی با بیان اینکه بر چالش‌ها و مسائل نشر کتاب و کتابخوانی واقف هستیم، اما راه حل قطعی برای آن نداریم، ادامه داد: اگر نسخه‌ای برای این نشر بیمار داشتیم، حتماً آن را درمان می‌کردیم. پیش از شیوع ویروس کرونا، مهمترین چالش این بود که قیمت کالاها به طور عام و کالاهای مربوط به چاپ کتاب به طور ویژه به ثبات برسند.
اختلال در تولید با نوسان قیمت
جهانگیری تصریح کرد: اغلب خریداران کتاب از قشر ثروتمند نیستند؛ از این رو کتاب در اولویت خرید آنها نیست. هر چند کتابخوان‌ها و مخاطبان حرفه‌ای کتاب، که بخش اندکی از مخاطبان کتاب را تشکیل می‌دهند، هر طور شده کتاب می‌خرند و همان‌ها هستند که چراغ کم‌فروغ نشر را روشن نگه داشته‌اند، اما این به تنهایی کافی نیست. باید مخاطبان بیشتری را به کتاب و کتابخوانی سوق دهیم و این مسئله با ثبات قیمت‌ها و آرامش اقتصادی در جامعه رابطه مستقیمی دارد.
مدیر نشر چترنگ یادآور شد: ثبات قیمت برای ناشران به عنوان تولیدکننده اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا نوسان قیمت باعث کند شدن روند تولید و در ادامه توقف آن می‌شود. بنابراین ناشر باید محتاط‌تر عمل کند تا آسیب کمتری در این وضعیت بازار ببیند. در حال حاضر بسیاری از کالاها نسبت به سال قبل پنج برابر گران‌تر شده‌اند، اما کتاب نمی‌تواند همپای سایر کالاها گران شود. در مورد اقلام مصرفی کتاب هم همین‌طور است. کاغذ در سال 95 بندی 45 هزار تومان بود و اکنون 400 هزار تومان است. در حالی که افزایش قیمت کتاب از این مسئله تبعیت نکرده است.
جهانگیری با اشاره به چگونگی مدیریت نشر خود در وضعیت کنونی بازار نشر گفت: در شرایط فعلی اقدام به چاپ کتاب‌های کم‌حجم می‌کنیم و یا کتاب‌هایی که از فروش و تجدید چاپ آنها مطمئن هستیم. پیشتر، کتاب‌های وزین‌تر و سنگین‌تر را که بار فرهنگی بیشتری داشتند، چاپ می‌کردیم و طی دو سال آنها را به فروش می‌رساندیم اما در حال حاضر این مسائل مطرح نیست و چاپ این دسته از کتاب‌ها ریسک بالایی دارد.
فرهنگسازی کار ناشر نیست
وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه چرا در کشورمان ناشران نمی‌تواند مستقل عمل کنند و همواره وابسته به حمایت‌ها و کمک‌های دولتی هستند، بیان کرد: در اغلب کشورهای جهان، دولت‌ها به ویژه در دوران کرونا، از ناشران حمایت می‌کنند، اما نشر ما تجاری نیست. البته در همه بخش‌ها به این صورت نیست، زیرا ناشران کتاب‌های کمک‌درسی و آموزشی بسیار خوب کار می‌کنند و این بخش پول‌ساز و تجاری است.
این ناشر ادامه داد: مهمترین مسئله ناشری که در حوزه فرهنگی فعالیت می‌کند، عرضه و تقاضاست. اگر خریدار باشد، ناشر کتاب‌هایش را با تیراژ بالاتری چاپ می‌کند و نیازی به کمک و حمایت دولتی نخواهد داشت. بنابراین نبود تقاضا باعث شده تیراژ کتاب‌ها سه رقمی شود. این مسئله هم دلایل مختلفی دارد که یکی از آنها مربوط به تغییر ذائقه و سلیقه مخاطب است که دیگر حوصله کتاب خواندن و وقت تعمق کردن را ندارد.
وی تصریح کرد: ناشر نمی‌تواند در زمینه تقویت فرهنگ کتابخوانی و فرهنگسازی برای آن کاری کند و این امر خارج از عهده ناشر است. این مسئله را باید آموزش و پرورش در مدرسه، صدا و سیما و ... انجام دهد. وقتی در هیچ فیلمی، نشانی از کتاب یا کتابخانه و مطالعه نباشد، چه انتظاری دارید؟ برنامه‌های معدودی در صدا و سیما مربوط به کتاب است اما هیچ دست‌اندرکاری را دعوت نمی‌کنند و بیشتر مهمانان برنامه‌هایی از این دست سلبریتی‌ها و افراد مشهورند.
انتهای پیام
