گستره خدمت به قرآن از پایگاه نظامی تا مناطق محروم البرز / سیستم یکپارچه آموزش قرآن طراحی شود
مدیر مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت ترنم وحی با بیان اینکه نخستین فعالیت‌های قرآنی را از یکی از پادگان‌های پیرانشهر آغاز کرد، گفت: به منظور انس بیشتر خانواده و فرزندان کارکنان نیروهای مسلح در این شهر اقدام به برگزاری دوره‌های آموزش قرآن کریم کردم و پس از مهاجرت به استان البرز در منطقه محروم شهر هشتگرد این راه را ادامه دادم.
در چهل‌‌و‌ششمین نشست «با یاوران وحی» ایکنا، درباره فعالیت‌ها و اهداف مؤسسه ترنم وحی با جمیله بوالحسنی، مدیر این مؤسسه، گفت‌وگو کردیم. او که از فعالان قرآنی استان البرز است، از سال 1391 فعالیت‌های خود را با برگزاری برنامه‌های آموزشی در یکی از پایگاه‌های نظامی پیرانشهر استان آذربایجان‌غربی آغاز کرد. در ادامه با فعالیت‌ها و اهداف مؤسسه «ترنم وحی» آشنا می‌شویم؛
ایکنا ـ ضمن معرفی خود از دلایل تأسیس مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت «ترنم وحی» بگویید.
در سال 1391 به دلیل شرایط شغلی همسرم ناگزیر به مهاجرت و اسکان در یکی از پایگاه‌های نظامی پیرانشهر استان آذربایجان غربی شدیم و از این فرصت برای خدمت‌رسانی در حوزه قرآن کریم به خانواده و فرزندان کارکنان استفاده کردم. مجموعه فعالیت‌های آموزش قرآن کریم با همکاری اداره تبلیغات اسلامی شهر کاملاً خودجوش انجام می‌شد. با همکاری سه تن از قرآنیان، کلاس‌های مقدماتی آموزش قرآن مانند روخوانی، روان‌خوانی، فصیح‌خوانی و حفظ جزء 30 قرآن کریم برای نونهالان و کودکان منطقه سکونتمان کلید خورد. این آموزش‌ها در مدت یک سال حضور در پادگان نظامی بسیار مورد توجه قرار گرفت و با استقبال خوبی همراه شد. در این مدت با گذراندن دوره‌های تربیت مربی در رشته‌های روخوانی و روان‌خوانی، مهد و پیش‌دبستانی، حفظ جزء سی‌ام قرآن، اقدام به کسب تجربه‌های قرآنی در برای تدریس به فراگیران کردم و موفق به اخذ گواهی‌نامه معتبر شدم.
قدم گذاشتن در راه قرآن، مسلماً غرق شدن در آموزه‌های کتاب الهی را به دنبال دارد. بنابراین با ورود به حوزه قرآن، جذابیت و عطش آیات را در دل و جان احساس کردم، به طوری که مشتاق‌تر از دیروز برای فعالیت‌های قرآنی آینده گام برداشتم. در سال 1394 با برگشت مجدد به استان البرز، شهرستان ساوجبلاغ (هشتگرد جدید)، با تشویق همکاران و ثبت مؤسسه در اداره تبلیغات اسلامی، مؤسسه ترنم وحی با صدور مجوز راه‌اندازی شد.
فعالیت‌های آموزش قرآن مقطع مهد و پیش‌دبستانی را به همراه برنامه‌های فرهنگی مؤسسه با اجاره مکانی در منطقه بسیار محروم «دخانیات» شهر هشتگرد شروع کردم که به مدت یک‌سال به طول کشید. سپس مؤسسه به منطقه شهرک ولیعصر(ع) در شهر هشتگرد، نقل مکان و در منزل مسکونی خیّری به مدت دو سال مستقر شدم. این مدت در حد توان کلاس‌های روخوانی، روان‌خوانی، تفسیر، فصیح‌خوانی، احکام اسلامی و سبک زندگی اسلامی ویژه بانوان بزرگسال را برگزار و در نتیجه با موافقت همسرم، یکی از واحدهای منزل شخصی‌مان به مؤسسه واگذار شد.
ایکناـ در وهله نخست، آموزش به کودکان را انتخاب کردید. هدفتان چه بود؟
دلایلی مانند نیاز آموزش کودکان برای مقطع مهد و پیش‌دبستانی، بُعد مسافت منطقه تا مدارس پیش‌دبستانی، هزینه تحصیل و سختی رفت و آمد آنها، مسئولان مؤسسه را به این فکر انداخت که نخستین آموزش‌های قرآن به نونهالان و کودکان اختصاص یابد. همچنین دوره‌های احکام اسلامی، مهارت‌ها و سبک زندگی اسلامی ویژه بانوان و مادران قرآن‌آموزان نیز در مراحل بعدی مورد توجه قرار گرفت.
در مدت زمانی که به عنوان مربی قرآن در مدارس تدریس می‌کردم، شاهد ضعف روخوانی در میان دانش‌آموزان بودم. بنابراین برای ارتقای سطح سواد قرآنی و روخوانی به لهجه عربی، برنامه‌های کاربردی در مؤسسه آغاز شد. عمل به آیات قرآن مستلزم روخوانی صحیح و درک آنهاست، مشکلی که در برنامه‌های آموزش و پرورش مشهود است و دانش‌آموزان در مدارس در روان‌خوانی کتب آموزشی دچار ضعف هستند.
ایکناـ در شهر هشتگرد مؤسسه‌ای دیگر به جز این مرکز فعالیت دارد. ارتباط این دو مرکز در تحقق اهدافشان را ارزیابی کنید؟
مؤسسه «ترنم وحی» با داشتن هیئت امنای متخصص و آکادمیک، به عنوان دومین مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت در شهر هشتگرد است که آموزش قرآن را به عنوان درسی از زندگی به همگان به ویژه نسل آینده آموزش می‌دهد و شعبه دیگری ندارد. یکی از معضلات و مشکلات در راستای ارتباط با دیگر مؤسسات، موازی‌کاری میان مراکز قرآنی است که امکان ایجاد ارتباط را سلب می‌کند. اگر همکاری میان مؤسسات و مراکز قرآنی در یک شهر و منطقه پررنگ باشد، بدون شک فعالیت‌های بزرگ، با کیفیت و کمیت بهتری در راستای خدمت‌رسانی به عموم مردم آن منطقه شکل خواهد گرفت.
ایکنا - درباره اهم فعالیت‌های مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت «ترنم وحی» بگویید.
مؤسسه از همان سال‌های نخست تأسیس، همواره آموزش‌های عمومی قرآن اعم از روخوانی، روان‌خوانی، فصیح‌خوانی، حفظ قرآن را در دستور کار خود قرار داد و در بخش برنامه‌های فرهنگی می‌توان به تولید 10 هزار ماسک بهداشتی و توزیع رایگان به بیمارستان و مراکز درمانی، توزیع بسته‌های معیشتی به نیازمندان، اهدای جهیزیه و کمک به درمان بیماران در موج نخست کرونا اشاره کرد. این مرکز قرآنی با وجود نداشتن مکانی ثابت، از فرصت‌ها و مکان‌هایی مانند مصلی، زینبیه و منازل مسکونی قرآن دوستان برای ارائه آموزش‌ها به مادران و کودکان استفاده کرد و تاکنون موفق به تربیت کودکان در حفظ قرآن شده است.
ایکنا ـ به عنوان یک فعال قرآنی، در استان البرز چه کمبودها و ضعف‌هایی در امور قرآنی وجود دارد؟
شهر کرج وضعیت بهتری نسبت به شهرهای دیگر استان البرز دارد اما هشتگرد نیاز به فرهنگ‌سازی بیشتر در حوزه قرآن و عترت دارد. برگزاری کرسی‌های تلاوت، جلسات خانگی قرآن‌کریم، ترویج سبک زندگی اسلامی، فرهنگ قرآن و آموزه‌های آن با محوریت حجاب و جوانان از مهم‌ترین برنامه هایی است که باید مورد توجه مسئولان قرآنی استان البرز قرار گیرد. همچنین عدم حمایت مالی و معنوی مؤسسات قرآنی، نبود بیمه فعالان قرآنی و زیرساخت‌های آموزش مجازی در وضعیت بحرانی مانند کرونا از جمله کمبودهای شهرستان در بخش فعالیت‌های قرآنی است.
ایکناـ در ایام شیوع کرونا با تعطیلی کلاس‌های حضوری قرآن کریم، آموزش‌های مؤسسات قرآنی در فضای مجازی انجام می‌شود. نظر شما درباره ایجاد زیر ساخت‌های فضای مجازی برای مؤسسات چیست؟
در شرایط کنونی، قرآن‌دوستان برای شرکت در کلاس‌های حضوری به دلیل ترس و واهمه ناشی از ابتلا به بیماری، انگیزه‌ای ندارند، اما نقش فضای مجازی و ایجاد زیر ساخت‌های مناسب آموزشی باید چطور باشد؟ قطعاً با پیشرفت‌های که جوانان و مبتکران ایرانی دارند، امکان ایجاد سامانه‌ای منسجم، آسان و رایگان برای آموزش‌های مجازی مؤسسات وجود دارد. بنابراین امیدواریم هرچه زودتر راه مناسبی برای آموزش‌های قرآن کریم به صورت غیرحضوری ارائه و سیستم آموزش یکپارچه‌ای برای مراکز آموزشی در نظر گرفته شود.
آموزش به کم‌سوادان و برخی از بانوان بزرگسال در فضای مجازی که شناخت کمی از سامانه‌های هوشمند را دارند، از دیگر دغدغه‌های این شیوه نوین آموزشی است که ایجاد فضاهای باز در مکان‌هایی مانند پارک‌های بانوان با وجود امکانات می‌تواند راهگشا باشد.
ایکنا ـ راه‌های خودکفایی مؤسسات و حمایت از آنها چیست؟
متاسفانه مؤسسات قرآنی همواره با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می‌کنند و برخی از آنها برای فرار از این وضعیت به برگزاری کلاس‌های جانبی مانند طب سنتی، فروش محصولات طب ایرانی و غیره روی آورده‌اند که این یک معضل برای کارکرد مؤسسات قرآنی محسوب می‌شود.
تنها راه خودکفایی، ارائه آموزش‌های قرآن و معارف اسلامی است که با جذاب کردن آموزش‌ها ایجاد می‌شود. امروزه شاهدیم که میان قرآن و جامعه فاصله ایجاد شده، به طوری که در بحران کرونا، خانواده‌ها راضی به حضور فرزندانشان در کلاس‌های قرآن نیستند اما حضور آنها با پرداخت شهریه در کلاس‌های آموزش زبان انگلیسی و موسیقی، ورزش و غیره بلامانع است. پس برای این معضل نیز باید فکری کرد.
آموزش نمی‌تواند رایگان باشد بلکه باید هم فراگیر باشد و هم مراکز آموزشی هزینه پرداخت کنند و این هزینه‌ها می‌تواند در تعاریفی مانند صرف وقت، عشق و علاقه و غیره خلاصه شود. بنابراین خودکفایی مؤسسات قرآنی با جذاب کردن آموزش‌های قرآن برای همه مقاطع سنی امکانپذیر است. برای جذب عموم مردم به قرآن کریم باید هزینه تبلیغات قرآن کریم پرداخت شود.
ایکناـ نظر خود را درباره تخصصی شدن مؤسسات قرآنی بگویید.
آموزش‌های عمومی قرآن و تخصصی دو مقوله جداناپذیر از یکدیگر هستند. ابتدا باید آموزش‌های عمومی قرآن صورت گیرد و به دنبال آن، تخصص ایجاد شود. بخشی از جامعه تنها نیازمند ارائه آموزش‌های قرآن کریم در حوزه عمومی‌اند. بنابراین آموزش عمومی و تخصصی در کنار یکدیگر کامل هستند.
ایکناـ برخی از مؤسسات قرآنی در کشور با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند اما از فعالیت‌های خود دست نمی‌کشند. آنها چه دلایلی برای ادامه خدمت‌رسانی در راه قرآن دارند؟
اکثر مکان مؤسسات و مراکز قرآنی در سطح کشور استیجاری است که تنها داشتن خلوص نیت، این مؤسسات را ثابت قدم و محکم نگاه داشته و توانسته‌اند با هزینه‌های سنگین اجاره‌بها، پرداخت حق‌الزحمه مربیان و غیره قد راست کنند.
ایکناـ موفق شدید به اهداف و مأموریت‌هایتان برسید؟
مؤسسه تاکنون فعالیت و اهدافی در راستای تبلیغ قرآن‌کریم در میان آحاد جامعه داشته، اما بسیار راه نرفته در پیش دارد و چشم انداز مؤسسه، تربیت خانواده قرآنی در جامعه است. به طوری که همه اعضای خانواده در جایگاه خود می‌توانند قرآنی باشند. در جامعه دستورات و فرامین الهی به خوبی مورد توجه قرار نگرفته و باید برای عمل به هر آیه قرآن در جامعه تلاش کرد. مؤسسه برای دستیابی به این هدف، بر روی عمل به آموزه‌های قرآن کریم و نهادینه کردن آنها حتی در یک نفر متمرکز است.
مؤسسه ترنم وحی در ایام کرونا از سوی اداره تبلیغات اسلامی به عنوان پایگاه مواسات و همدلی برای اجرای طرح‌های مؤمنانه در تحقق فرمایش مقام معظم رهبری انتخاب شد که با کمک خیرین از 32 خانواده حمایت معیشتی صورت گرفت.
ایکنا - در پایان اگر سخنی دارید، بگویید.
مؤسسات برای دلگرم شدن و انگیزه یافتن برای حرکت در مسیر قرآنی نیازمند حمایت‌های مالی و معنوی هستند. مربیان این مراکز روز و شب و بدون هیچ چشم‌داشتی با حق‌الزحمه ناچیز منتظر بیمه فعالان قرآنی هستند که امیدواریم مسئولان به این امر توجه کنند.
