«روایت شیدایی»؛ اسنادی متفاوت از محرم سال کرونایی

رسول اولیازاده، عضو هیئت ‌داوران بخش عکس جشنواره «روایت شیدایی» هفتم شهریورماه در گفت‌وگو با خبرنگار افتخاری ایکنا با اشاره به نقش هنر در نمایش آیین‌های مذهبی گفت: در مورد واقعه کربلا، اتفاق بسیار خوبی در کشورمان رخ داده که در سال‌های اخیر در حال همه‌گیری و جهانی ‌شدن است. کوشیدم مراسم عزاداری عاشورای حسینی را با هنر ماندگار کنیم. از گذشته هنرهایی مثل تعزیه‌، پرده‌خوانی و... وجود داشته که همگی باعث ماندگاری هنر عاشورایی شده است.

این عکاس دفاع مقدسی در خصوص نقش هنر عکاسی در ماندگاری عزاداری حسینی گفت: در چند سال اخیر، با استفاده از هنر عکاسی، تصاویری از عزاداری حضرت اباعبدالله‌الحسین(ع) را ثبت و ضبط می‌کنیم که می‌تواند اسناد تاریخی مهمی به‌شمار رود. در حقیقت اگر پژوهشگری، 50 سال آینده بخواهد درباره عزاداری عاشورا در کشور تحقیق کند، با استفاده از این عکس‌ها می‌تواند کار بزرگی انجام دهد. از همین رو، وقتی جشنواره عکاسی برگزار می‌کنیم، تنها به امروز فکر نمی‌کنیم بلکه 100 سال آینده را می‌بینیم. به‌عنوان مثال اگر کسی بخواهد بداند مراسم عزاداری امام حسین(ع) در زمان همه‌گیری ویروس کرونا چگونه برگزار شد می‌تواند به این منابع رجوع کند. برگزاری جشنواره‌‌هایی مانند «روایت شیدایی» باعث می‌شود عکس‌ها برای ده‌ها سال بعد ماندگار شده و اسنادی تاریخی به‌شمار رود.

وی با اشاره به برگزاری جشنواره روایت شیدایی به همت فرهنگسرای سرو، گفت: روایت شیدایی نام بسیار خوبی برای این جشنواره است؛ هدف داریم در این جشنواره عاشقانه و با شیدایی به روایت عزاداری عاشقان سالار شهیدان می‌پردازیم. درست است که خطراتی به دلیل ویروس کرونا وجود دارد اما با رعایت مسائل بهداشتی می‌توان این مراسم را هرچه باشکوه‌تر برگزار کرد. امیدوارم هنرمندان ما بتوانند با انتخاب بهترین سوژه‌ها محرم خاص امسال را ماندگار کنند و از قاب تصاویر به آیندگان ارائه دهند.

اولیازاده با تأکید بر ویژگی عکس‌هایی که در این جشنواره می‌توانند امتیاز بیشتری کسب کنند، گفت: انتظار اصلی از عکاسان این است که تصویرگر مؤلف باشند نه تصویرگر مستند. زمانی با عکاسی از بخش‌های مختلف شهر مستندسازی می‌کنید اما بهتر آنکه در عین مستندسازی مؤلف و خلق‌کننده‌ هم باشید. به نظرم هنرمندی تأثیرگذار و جهت‌ده است که مؤلف بودن را در کار خود مورد توجه قرار دهد. چنین هنرمندی باید مطالعه کند و دقت بیشتری به خرج دهد تا شیدایی جامعه نسبت به امام حسین(ع) را در عکس‌هایش نمایش دهد. چنین تصاویری بر مخاطب تأثیر می‌گذارد.

همچنین امیرعلی جوادیان از دیگر اعضای هیئت داوران جشنواره عکس روایت شیدایی در گفت‌وگویی با اشاره به ظرفیت‌های بالای عاشورا برای عکاسی به خبرنگار ایکنا گفت: این سوگواره عاشورایی پتانسیل بسیار خوبی در زمینه منابع تصویری در کشور دارد. رسم و رسوم عزاداری حسینی در جای جای ایران متفاوت است و همین موضوع باعث شده است که منابع تصویری زیاد و متنوعی در سراسر کشور داشته باشیم. خاطرم هست سال 1391 ورکشاپی در فیلیپین داشتم و در آن مجموعه‌ای از تصاویر عاشورایی که گرفته بودم را نشان دادم. آنان تعجب می‌کردند و می‌گفتند یک مراسم این‌قدر تنوع در شیوه برگزاری دارد؟ این موضوع تنوع ظرفیت بسیاری را در اختیار عکاسان گذاشته است.

وی با اشاره به سوگواره روایت شیدایی به عنوان محفلی برای تشویق عکاسان سراسر کشور برای خلق اثری ماندگار، گفت: چنین جشنواره‌هایی سبب می‌شود که عکاسان تشویق شده و سراغ سوژه‌های جدید بروند و در نهایت خروجی آنان تبدیل به گنجینه‌ای ارزنده می‌شود. به نظرم مراسم عزاداری حضرت اباعبدالله‌(ع) ظرفیت هنری بسیار بالایی دارد. در جشنواره جهانی اربعین که به عنوان داور و دبیر حضور داشتم این تنوع در عکس‌ها را به چشم دیدم.

این عکاس با اشاره به عواملی که سبب ماندگاری یک عکس عاشورایی می‌شود، بیان کرد: دقت داشته باشید در حادثه عاشورا دو رنگ حاکم بر صحنه است و این دو رنگ نماد دو جبهه مختلف حق و باطل هستند که در برابر هم صف‌آرایی کرده‌اند. رنگ سبز و رنگ قرمز دو رنگی هستند که معنا و مفهوم وسیعی برای مخاطب دارند و عکاس باید به آن توجه داشته باشد. برای مثال در هنر تعزیه کارکرد این دو رنگ را به خوبی می‌بینید و هرکدام معنا و اصالت خاص خود را دارند.

جوادیان با اشاره به تفاوت محرم امسال با سال‌های گذشته و سوژه‌های جدید عکاسی که به این واسطه ایجاد شده است، گفت: بیماری کرونا سبب ایجاد تغییرات ظاهری نسبت به سال‌های قبل در شکل عزاداری‌ها شده است. برای مثال نوع پوشش، فاصله مردم از یکدیگر در مراسم عزاداری و... تغییر کرده است. علاوه بر این به‌دلیل پوشیده شدن بخش زیادی از چهره نمی‌توانیم حزن، اندوه و اشک مردم را به تصویر بکشیم. البته از سوی دیگر عکس‌ها نشان می‌دهد که حتی این بیماری هم نتوانسته عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) را تعطیل کند و مردم همچنان در صحنه عزای حسینی‌ هستند. بی شک امسال تصاویر متفاوت‌تری نسبت به سال‌های گذشته ثبت می‌شود و امیدوارم امسال آخرین سال این بیماری باشد و در سال های آینده این مراسم با شکوه و حضور پر شور مردمی برگزار شود. البته شاید بعضی از صحنه‌ها به دلیل عدم فشردگی مردم تأثیرگذاری قبل را نداشته اما به لطف حق همچنان عزاداری حضرت سیدالشهدا(ع) برپاست.

یادآور می‌شود، سوگواره مجازی فیلم کوتاه و عکس «روایت شیدایی» با هدف تبیین هویت دینی و انقلابی و گسترش و تعمیق شناخت شهروندان از الگوهای برجسته دینی از سوی فرهنگسرای سرو همزمان با ایام محرم‌الحرام برگزار می‌شود.

منصوره مرادی‌نیا