نیاز اقتصادی؛ مهم‌ترین عامل وابستگی از نگاه قرآن

امیر علی‌حیدر امیری، مدرس حوزه و دانشگاه در گفت‌وگو با ایکنا از لرستان، با اشاره به این‌که در قرآن‌کریم و سیره معصومین(ع)  درباره مهارت‌آموزی، کارآفرینی و اهمیت و فواید کسب و کار مانند آسایش و آرامش انسان، فقرزدایی و عدم وابستگی به دیگران، تمدن و اقتصاد شکوفا، جلوگیری از مفاسد، بیدار کردن روحیه خلاقیت و کارآفرینی آیات و روایات فراوانی آمده است، اظهارکرد: جامعه اسلامی نه فقط باید دارای اقتصادی سالم و شکوفا باشد، بلکه باید دارای اقتصاد مقاومی باشد که آن‌را از دشمنان حفظ کرده و اجازه ندهد تا جامعه در برابر دشمنان خوار شود.

وی با بیان این‌که قرآن‌کریم بر لزوم اقتصاد مقاومتی به اقسام مختلف تأکید کرده‌ است، اضافه کرد: ازجمله با اهمیت‌ترین آیاتی که می‌تواند این ضرورت را بیان کند، آیه ۲۸ سوره مبارکه توبه  با این مضمون «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِنَّمَا الْمُشْرِكُونَ نَجَسٌ فَلاَ يَقْرَبُواْ الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ بَعْدَ عَامِهِمْ هَذَا وَإِنْ خِفْتُمْ عَيْلَةً فَسَوْفَ يُغْنِيكُمُ اللّهُ مِن فَضْلِهِ إِن شَاء إِنَّ اللّهَ عَلِيمٌ حَكِيمٌ» است که خداوند متعال در این آیه نه فقط احتیاج اقتصادی جامعه اسلامی را عامل وابستگی جامعه و خواری آن می‌داند، بلکه قطع کردن وابستگی اقتصادی به بیگانگان را مورد ترغیب و تشویق قرار داده است.

امیری با تاکید بر این‌که قطع وابستگی و ارتباط با دشمنان سبب بی‌نظمی اقتصادی نمی‌شود، گفت: چنین کاری نه‌تنها بی‌نظمی به‌وجود نمی‌آورد، بلکه باعث رونق اقتصادی و شکوفایی آن شده و رشد، پیشرفت و ترقی اقتصاد ملی را سبب خواهد شد کمااینکه خداوند متعال می‌فرماید: «ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید حقیقت این است که مشرکان ناپاکند پس نباید از سال آینده به مسجدالحرام نزدیک شوند و اگر در این قطع رابطه از فقر بیمناک هستید پس به‌زودی خدا اگر بخواهد شما را به فضل خویش بی‌نیاز می‌گرداند که خدا دانای حکیم است».

اسلام دین کار و کارآفرینی است

کارشناس مسائل اجتماعی با اشاره به این‌که قرآن‌کریم مهم‌ترین منشا دین اسلام است، عنوان کرد: این کتاب پایه همه ارزش‌ها را روی دانش و ایمان و کار قرار داده است، آیات قرآن‌کریم درباره کار، کوشش و کارآفرینی در حیطه حیات به‌ قدری فراوان و متنوع است که با بینش روشن می‌توان گفت: اسلام دین کار، کوشش و کارآفرینی است.

وی با ذکر این مطلب که در سیره پیامبران الهی و معصومین(ع) نه فقط کار و تلاش مقام بالایی دارد، بلکه تلاش برای کارآفرینی نیز عمل نیک و پسندیده‌ای است، خاطرنشان کرد: کارآفرینان مسلمان باید بنابه سفارش مذهب خلاق، نوآور، آگاه نسبت به زمانه، بردبار و سخت‌کوش باشند، زیرا تلاش اندک اگر با آگاهی و دانش صورت پذیرد قابل‌توجه است.

امیری با تاکید بر این‌که قرآن‌کریم با ایجاد شناخت از راه عقل، قلب و با تحریک انگیزه، عواطف، احساسات و توجه‌دهی به قدرت و حرکت‌گیری به برکت کمک از قدرت الهی زمینه را برای شکل‌گیری کار و تلاش در صحنه عمل برای انسان فراهم آورده است، تصریح کرد: قرآن کریم با توصیه به کسب تخصص در حرفه و کار بر شان انسان افزوده است و خداوند متعال در آیه هفتم سوره مبارکه انشراح می‌فرماید: «فَإِذَا فَرَغْتَ فَانصَبْ؛ پس چون فراغت‌یافتی به طاعت درکوش».

نظام آفرینش بر کار و کارآفرینی استوار است

این کارشناس مسائل اجتماعی با اشاره به این‌که نظام آفرینش و خلقت جهان هستی بر کار و تلاش استوار است و بقای زندگی انسان‌ها به آن وابسته است، اضافه کرد: فعالیت و کار پایه و اساسی است که نظام آفرینش روی آن استوار است، به این معنی که خداوند متعال تمام مخلوقات خود را به ابزاری آماده کرده است که کار مناسب برای بقای آن‌ها لازم است و با در نظرگیری این مسئله، استعدادها و توانایی‌های متفاوتی به افراد داده تا مهارت‌ها و تخصص‌های مختلف را کسب کنند.

امیری گفت: آشکارترین آیه‌ای که می‌توانیم درباره کارآفرینی بر روی آن تمرکز کرد، آیه ۶۱ سوره مبارکه هود است که خداوند در این آیه می‌فرماید: «هُوَ أَنشَأَکُم مِّنَ الأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَکُمْ فِیهَا؛ برای شما هیچ معبودی جز او نیست او شما را از زمین پدید آورد و در آن شما را استقرار داد».

وی با بیان این‌که توسعه‌طلبی و آبادانی که خداوند از ما خواسته است، اقتضایش آن است که به کارآفرینی روی آوریم؛ وگرنه با صرف کار توسعه‌طلبی و آبادانی به دست نمی‌آید، افزود: از مهم‌ترین مصداق‌های جهاد اقتصادی در کلام ائمه معصومین(ع) می‌توان به پیشرفت فرهنگ کار و کوشش، اهمیت تولید، انضباط، عدالت، برنامه‌ریزی و اخلاق اقتصادی اشاره کرد.

بهبود رفاه، قدم نهادن در راه خدا را شتاب می‌دهد

امیری با تاکید بر این‌که انسان خلیفه خداوند بر روی زمین و حامل امانت الهی و مأمور به آبادانی و عمران زمین بوده و مأمور است که فعالیت‌های اقتصادی را به‌درستی انجام دهد، گفت: افزایش ثروت و کارآفرینی برای بهبود رفاه انسان‌ها و رشد اقتصادی، می‌تواند سرعت و شتاب قدم نهادن در راه خدا را اضافه کند، البته به‌شرط این‌که جهت به‌درستی انتخاب شده باشد، زیرا با این روش است که انسان می‌تواند به کمال خویش دست یابد و به‌عنوان انسان کامل به بهشت برین درآید و همان‌طوری‌که ایمان به‌عنوان عمل صالح در آموزه‌های قرآنی عامل ورود به بهشت معرفی شده، اعمال اقتصادی مانند انفاق، احسان و اکرام مالی، اطعام، صدقه، قرض‌الحسنه و مانند آن‌ها به‌عنوان عمل صالح، عامل اصلی ورود به بهشت معرفی شده است.

وی با ذکر این مطلب که خداوند متعال در قرآن‌کریم و در آیات متعددی بشر را به استفاده و شناخت نعمت‌هایی که برای توسعه معیشت وی آفریده است، تشویق و ترغیب می‌کند، اضافه کرد: آن‌چه از این آیات بهره‌برداری می‌شود این است که دستیابی به زندگی شایسته و سالم، در گرو بهره‌گیری از معارف آسمانی، تفکر، تعقل و فعالیت مثبت، دوراندیشانه و مفید، خطوط کلی و شاهراه‌های وصول به زندگی مطلوب، شکوفا کردن بخشی‌از استعدادهای درونی و جامه عمل پوشاندن به آن‌هاست.

این کارشناس مسائل اجتماعی با اشاره به این‌که طبق تعالیم دین مبین اسلام امور اقتصادی و مقوله کارآفرینی، بخش مهمی از زندگی آدمی را به خود اختصاص داده است، تصریح کرد: ۲۶۰ آیه قرآن، ۸۸۱ روایت و مجموعاً ۱۱۴۱ آیه و روایت معتبر در رابطه با کار و کارآفرینی وجود دارد که بعضی از آن‌ها کار را هدف خلقت، شعار مؤمن، جهاد، عزت، شخصیت، ارزش، عامل اعتماد به نفس می‌شمارند.

وی با ذکر این مطلب که در قرآن‌کریم نه‌تنها به کار و کوشش و کارآفرینی برای تأمین زندگی دنیا سفارش شده است، بلکه پیوندی محکم و وثیق با زندگی آخرت برقرار شده و انگیزه انسان را برای انجام کار و پرهیز از بیکاری و رسیدن به سعادت اخروی چندین برابر کرده است، گفت: قرآن‌کریم در آیات نورانی خود، با صدای رسا، در طول تاریخ اسلام به عالم و آدم اعلام کرده است که ای انسان‌ها بدانید برای آدمی جز آن‌چه خود انجام داده، نخواهد بود، یعنی بقای وجود و هستی آدمی، بودن او، حیات مادی و معنوی، دنیوی و اخروی او، شخصیت و هویت او بلکه همه چیز او متوسط و وابسته به کار و تلاش اوست ولاغیر و هرکس کوشش کند، فقط برای شخص خود کوشش کرده است.