بدنه اصلی فمنیست‌های ایران، مذهبی هستند / سوء استفاده فمنیست‌ها از اختلاف فتاوا
رئیس مرکز تحقیقات زن و خانواده با بیان اینکه اکثر فمنیست‌های ایرانی بعد از انقلاب جایگاه مذهبی و انقلابی دارند، گفت: یکی از شگردهای آنان، استفاده از اختلاف فتاوای مراجع تقلید در مورد موضوعات زن و خانواه مانند دیه، حضانت و ... است.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا زیبایی‌نژاد، رئیس مرکز تحقیقات زن و خانواده، 30 تیرماه در ادامه مباحث جریان‌شناسی فمینیسم ایران بعد از انقلاب که در فضای مجازی منتشر شده است، با اشاره به فعالیت برخی از فمینیست‌ها درباره ایران، گفت: «مارگوت بدران» کسی است که فمینیسم اسلامی را در کشورهای مختلف توضیح داده است؛ زیبا میرحسینی، مقیم انگلیس تمرکز بر این بحث دارد؛ نیره توحیدی سابقه چپ غیرمذهبی دارد و در اوایل دهه 70 متنی در این باره نوشته است؛ حامد شهیدیان هم در این زمینه بحث دارد.
استفاده فمینیست‌ها از ادبیات دینی
وی افزود: در تفسیر فمینیسم اسلامی، گاهی اوقات اضطرابی در گفته‌ها دیده می‌شود و برخی به فمینیست‌های مسلمان، فمینیست اسلامی می‌گویند که درست نیست، زیرا فمینیست مسلمان ممکن است سکولار و دیدگاه لیبرالی داشته باشد. مثلاً محبوبه عباس‌قلی‌زاده در دهه 70 جزء فمینیست‌های اسلامی بود، ولی بعداً فمینیست سکولار شد؛ فمینیسم اسلامی تلفیقی میان دین، ادبیات دینی و فمینیست است، هدفش فمینیستی است، ولی از روش و ادبیات دینی برای اثبات آموزه‌های مدنظر خود بهره می‌برد.
زیبایی‌نژاد اضافه کرد: مثلاً این افراد، طرفدار برابری نقش‌ها و زن و مرد در خانواده هستند و طرفدار خانواده مردسالار نیستند؛ «الرجال قوامون علی النساء» را قبول ندارد و قائل به دموکراسی در خانواده هستند، ولی برای اثبات مدعای خود از ادبیات دینی استفاده می‌کنند؛ نمی‌گویند من «الرجال ...» را قبول ندارم، ولی معتقدند که این حکم، موقت و منوط به شرایط تاریخی خاصی است و در عصر جدید با عدالت زمانه و عقل بشری قید می‌خورد؛ او متن را نفی نمی‌کند، بلکه آن را بازتفسیر می‌کند.
زیبایی‌نژاد تصریح کرد: حامد شهیدیان از دیگر فمینیست‌ها در دهه 70 مطلب مهمی گفته است؛ نیره توحیدی هم این را معتقد است که فمینیست‌های اسلامی برآیند دو جریان هستند؛ یکی برآمده از مذهب، یعنی مذهبی هستند، ولی در جهان جدید با این پرسش روبرو هستند که متن ثابت دینی چگونه با تحولات جامعه سازگار می‌شود؟ برخی در دعوای مدرنیته و دین، لائیک و مرتد شدند و برخی تحولات را رد می‌کنند، ولی کسانی با تفکر خوشبینانه به جریان مدرن، متن دینی را بر این اساس تفسیر می‌کنند که اینها فمینیست اسلامی هستند. به تعبیر این دو نفر، جریان فمینیست، بدنه مهمی به نام روشنفکران مذهبی دارد.
رئیس مرکز تحقیقات زن و خانواده، ادامه داد: اما گروه دوم تعلق خاطری به دین ندارند، ولی می‌دانند در کشورهای اسلامی کسی جرئت نمی‌کند با ادبیات فمینیست لیبرال و سکولار در مورد متون دینی حرف بزند. مهناز افخمی که احتمالاً بهایی است و تعلقی به دین ندارد هم تمرکز خود را روی این کار گذاشته تا در چارچوب فقه برای مسائل زن و خانواده، مفری پیدا کنند. زیبا میرحسینی می‌گوید: ما باید بر روی تعدد قرائت‌های فقهی کار کنیم مثلاً در بحث حضانت، آقای خویی دیدگاه متفاوتی نسبت به بقیه مراجع دارد یا آیت‌الله صانعی دیدگاه‌های متفاوتی نسبت به بقیه دارد؛ البته شادی صدر می‌گوید، چون موارد اختلافی فقهی کم است، پس بهتر است به جای آن از کلیدواژه «مصلحت» استفاده کنیم که در ایران جواب می‌دهد.
وی اضافه کرد: وی مثال زده که در لایحه حمایت از خانواده، تعداد زیادی از زنان فمینیست مسلمان مثل الهه کولایی، شیرین عبادی و جریان چپ مذهبی و غیرمذهبی، ائتلافی علیه این لایحه شکل دادند و جلسه با رئیس مجلس وقت گرفتند و او هم در سخنرانی خود گفت که مصلحت اقتضاء می‌کند این لایحه به علت نگرانی زنان از آن، از دستور کار خارج شود.
بدنه اصلی فمینیست‌های ایران، مذهبی هستند
زیبایی‌نژاد با بیان اینکه شادی صدر جزء فمینیست‌های اسلامی، به امام حسین(ع) توهین کرده و اصلاً امر مقدس را نفی می‌کند، ولی از ادبیات دینی برای پیشبرد هدفش بهره می‌برد، اظهار کرد: بدنه فمینیسم در ایران کسانی هستند که پایگاه انقلابی و مذهبی داشته‌اند، ولی تعلق فکری و خاطر آنان به فمینیست سکولار است.
وی بیان کرد: برخی افراد که ما برچسب فمینیست به آنان می‌زنیم، از این انتساب بدشان می‌آید و خودشان هم آن را قبول ندارند؛ زیرا این برچسب در جامعه‌ای مانند ایران قابل پذیرش نیست و معتقدند که حوزوی‌ها چیز نجسی از فمینیست درست کرده‌اند و هرکس این برچسب را بخورد، با دین زاویه دارد، لذا خود را مدافع حقوق زنان با رویکرد اسلامی می‌دانند، ولی برابری‌طلب هم هستند.
زیبایی‌نژاد تصریح کرد: البته از طرف دیگر برخی از نااهلان علمی وقتی مطلب در مورد فمینیسم می‌نویسند، می‌گویند که فمینیست‌ها با خانواده مخالف و طرفدار آزادی جنسی هستند؛ در حالی که ما باید دقت کنیم که نباید به مخالف خود هم ظلم کنیم؛ زیرا فمینیست‌های ضد خانواده، خانواده‌گرا و کسانی داریم که به ارزش‌های اخلاقی پایبند هستند؛ آنقدر تفاوت میان جریانات فمینیستی زیاد است که قابل جمع با هم نیستند، گرچه همه علیه دیدگاه‌های سنتی، مشترک هستند.
وی اضافه کرد: باید میان برچسب فمینیست اسلامی و واقعیت آن تفاوت قائل شویم؛ واقعیت فمینیست اسلامی در ایران از دوره مشروطه و در مصر چند دهه قبل از ما ایجاد شده است؛ از جمله تفکرات جدیدتر آنها این است که مثلاً از لحاظ فقهی چندهمسری جایز است و شخص باید عدالت حقوقی را رعایت کند، اما فمینیست‌ها می‌گویند منظور، عدالت عاطفی است که برای اکثریت مردم امکان‌پذیر نیست، لذا فقط معصومان و برخی با شرایط خاص می‌توانند از آن بهره ببرند.
استاد حوزه علمیه اضافه کرد: برچسب فمینیست اسلامی هم قبل از انقلاب در ایران آغاز شده و بعد از انقلاب هم، تک تک افرادی بوده‌اند که اندیشه‌هایی ابراز کردند، ولی نقطه آغاز شکل‌گیری جریان فمینیست، سال 1364 است. شهلا شرکت از مهمترین فمینیست‌های بعد از انقلاب است؛ او دختری 21 ساله بود که انقلاب پیروز شد؛ او وارد روزنامه کیهان شد. کیهان فرهنگی در سال‌های بعد از 64، آرام ارام دیدگاه کسانی مانند سروش و مجتهد شبستری را بیان می‌کرد و این ادبیات روشنفکری شرکت را هم متأثر کرد و گاهی در این عرصه قلم می‌زد.
وی با بیان اینکه کیهان فرهنگی در سال 66 مصاحبه‌ای با رهبری داشت که نشان می‌دهد ایشان از دغدغه‌مندان اصلی اصلاح مباحث زنان در دوره ریاست جمهوری بودند، افزود: در سال 69 با تغییر مدیریت کیهان، این گروه از کیهان اخراج می‌شوند که خانم شرکت هم در این جمع بود؛ رجال آن جمع، نشریه کیان و در ادامه حلقه کیان را ایجاد می‌کنند که در دهه 70 و در دوره اصلاحات وارد قدرت هم شدند. شرکت هم مجله زنان را در یکی از قسمت‌های کیان ایجاد کرد، لذا مهمترین و اولین نشریه فمینیستی بعد از انقلاب و حتی مشروطه به بعد همین نشریه به سردبیری شهلا شرکت بوده است.
انتهای پیام
