معصومه حاتمی:
قبل از گرفتاری در بحران مهارت‌های مدیریت استرس را بیاموزیم
یک روانشناس تأکید کرد: قبل از گرفتار شدن در بحران‌ها و برای حفظ سلامت خود و عزیزانمان و بالاتر بردن کیفیت زندگی، یادگیری مهارت‌های مدیریت هیجان و استرس را جدی بگیریم.
به گزارش ایکنا، هنوز بحران و نگرانی‌های شیوع ویروس کرونا تمام نشده بود که همه پایتخت‌نشینان در جای جای استان تهران و حتی فراتر از آن در استان قم و البرز زلزله پنج ریشتری را احساس کردند؛ وقتی که زلزله دماوند آمد و مناطق مختلف پایتخت از جمله تهران و شهرستان‌های این استان را لرزاند، بسیاری از هموطنان دوباره دچار نگرانی شدند. عده‌ای به خیابان‌ها آمدند و عده‌ای از شدت استرس و نگرانی آسیب دیدند.
هرچند خوشبختانه و با توجه به گزارش ارگان‌های مسئول، زلزله خسارات مالی و جانی به همراه نداشت، اما باز هم اثرات روانی ناشی از آن حادثه آفرید. یک هموطن ۶۰ ساله هنگام خروج از منزل به دلیل نگرانی و استرس دچار حادثه شد و فوت کرد و چندین نفر هم به دلیل مشابه آسیب دیدند. اما برای جلوگیری از چنین آسیب‌هایی چه باید کرد؟ آیا توصیه به حفظ آرامش و تأکید بر این نکته که باید آرامش خود را حفظ کنید، دیگران و به خصوص کودکان را دعوت به آرامش کنید و... برای جلوگیری از استرس به هنگام وقوع حوادث و بلایا کافی است؟ با توجه به این موضوع با معصومه حاتمی، روانشناس سلامت، گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.
وی با بیان اینکه در صحبت‌های کارشناسان و مسئولان ارگان‌های مربوط به حوادث و زلزله، نکته‌ای هرچند تکراری، ولی قابل تأمل وجود داشت، اظهار کرد: نکته تکراری این بود که قبل از وقوع زلزله اقدامات مناسب را بیاموزید و مکان‌های امن منزل را شناسایی کنید، چراکه در بسیاری از موارد فرصتی برای خروج از منزل وجود ندارد و گاهی خروج با عجله حادثه‌آفرین می‌شود.
حاتمی تصریح کرد: به نظر می‌رسد که برای حفظ آرامش و مدیریت هیجان‌ها در هنگام حادثه بهتر است در مسائل روان‌شناختی هم پیشگیرانه عمل کنیم. به این معنی که قبل از وقوع رویداد استرس‌زا که مانند زلزله روان ما را تحت فشار قرار می‌دهد، مهارت‌ها و اقدامات مناسب را بیاموزیم و تکیه‌گاه‌های امن روان‌شناختی خود را شناسایی کنیم.
این روانشناس با تأکید بر اینکه یادگیری مهارت‌های زندگی و مدیریت استرس، مانند هر مهارت دیگری، امری زمان‌بر و تدریجی است، افزود: برای تسلط بر این مهارت‌ها باید بار‌ها و بار‌ها در شرایط واقعی و مثالی تمرین کرد و مهم‌تر اینکه، هنگام وقوع بحران زمان مناسبی برای یادگیری مهارت نیست و هرچه پیش از وقوع بحران بیشتر در مدیریت استرس ماهر شده باشیم، بهتر می‌توانیم در بحران‌ها از خود و دیگران مراقبت و آنان را به آرامش دعوت کنیم.
وی بیان کرد: فکر کردن به حوادث و آمادگی در برابر آن باید فراگیر شود، یعنی تمام افراد به آن فکر کنند. برای مثال اگر فردی قصد عزیمت به سفری را دارد، تمام شرایط سفر، وسیله نقلیه، حوادث احتمالی و مانند این موارد را در نظر گیرد؛ بنابراین هنگام حادثه می‌تواند رفتاری صحیح از خود بروز دهد، اما احتمال دارد فرد دیگری این آمادگی را نداشته باشد و هنگام وقوع حادثه با رفتار نادرست موجب تشویش اذهان عمومی شود. بنابراین افراد علاوه بر چگونگی رفتار خود، باید به نحوه کنترل رفتار دیگران و کاهش استرس آن‌ها نیز فکر کنند.
حاتمی در پایان گفت: باید به خاطر داشته باشیم که در جهانی زندگی می‌کنیم که مملو از رویداد‌های تنش‌زا و حوادث و بلایای طبیعی و بشر ساخته است. بنابراین قبل از گرفتار شدن در بحران‌ها و برای حفظ سلامت خود و عزیزانمان و بالاتر بردن کیفیت زندگی، یادگیری مهارت‌های مدیریت هیجان و مدیریت استرس را جدی بگیریم.
انتهای پیام هرچند خوشبختانه و با توجه به گزارش ارگان‌های مسئول، زلزله خسارات مالی و جانی به همراه نداشت، اما باز هم اثرات روانی ناشی از آن حادثه آفرید. یک هموطن ۶۰ ساله هنگام خروج از منزل به دلیل نگرانی و استرس دچار حادثه شد و فوت کرد و چندین نفر هم به دلیل مشابه آسیب دیدند. اما برای جلوگیری از چنین آسیب‌هایی چه باید کرد؟ آیا توصیه به حفظ آرامش و تأکید بر این نکته که باید آرامش خود را حفظ کنید، دیگران و به خصوص کودکان را دعوت به آرامش کنید و... برای جلوگیری از استرس به هنگام وقوع حوادث و بلایا کافی است؟ با توجه به این موضوع با معصومه حاتمی، روانشناس سلامت، گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.
وی با بیان اینکه در صحبت‌های کارشناسان و مسئولان ارگان‌های مربوط به حوادث و زلزله، نکته‌ای هرچند تکراری، ولی قابل تأمل وجود داشت، اظهار کرد: نکته تکراری این بود که قبل از وقوع زلزله اقدامات مناسب را بیاموزید و مکان‌های امن منزل را شناسایی کنید، چراکه در بسیاری از موارد فرصتی برای خروج از منزل وجود ندارد و گاهی خروج با عجله حادثه‌آفرین می‌شود.
حاتمی تصریح کرد: به نظر می‌رسد که برای حفظ آرامش و مدیریت هیجان‌ها در هنگام حادثه بهتر است در مسائل روان‌شناختی هم پیشگیرانه عمل کنیم. به این معنی که قبل از وقوع رویداد استرس‌زا که مانند زلزله روان ما را تحت فشار قرار می‌دهد، مهارت‌ها و اقدامات مناسب را بیاموزیم و تکیه‌گاه‌های امن روان‌شناختی خود را شناسایی کنیم.
این روانشناس با تأکید بر اینکه یادگیری مهارت‌های زندگی و مدیریت استرس، مانند هر مهارت دیگری، امری زمان‌بر و تدریجی است، افزود: برای تسلط بر این مهارت‌ها باید بار‌ها و بار‌ها در شرایط واقعی و مثالی تمرین کرد و مهم‌تر اینکه، هنگام وقوع بحران زمان مناسبی برای یادگیری مهارت نیست و هرچه پیش از وقوع بحران بیشتر در مدیریت استرس ماهر شده باشیم، بهتر می‌توانیم در بحران‌ها از خود و دیگران مراقبت و آنان را به آرامش دعوت کنیم.
وی بیان کرد: فکر کردن به حوادث و آمادگی در برابر آن باید فراگیر شود، یعنی تمام افراد به آن فکر کنند. برای مثال اگر فردی قصد عزیمت به سفری را دارد، تمام شرایط سفر، وسیله نقلیه، حوادث احتمالی و مانند این موارد را در نظر گیرد؛ بنابراین هنگام حادثه می‌تواند رفتاری صحیح از خود بروز دهد، اما احتمال دارد فرد دیگری این آمادگی را نداشته باشد و هنگام وقوع حادثه با رفتار نادرست موجب تشویش اذهان عمومی شود. بنابراین افراد علاوه بر چگونگی رفتار خود، باید به نحوه کنترل رفتار دیگران و کاهش استرس آن‌ها نیز فکر کنند.
حاتمی در پایان گفت: باید به خاطر داشته باشیم که در جهانی زندگی می‌کنیم که مملو از رویداد‌های تنش‌زا و حوادث و بلایای طبیعی و بشر ساخته است. بنابراین قبل از گرفتار شدن در بحران‌ها و برای حفظ سلامت خود و عزیزانمان و بالاتر بردن کیفیت زندگی، یادگیری مهارت‌های مدیریت هیجان و مدیریت استرس را جدی بگیریم.
