پرتاب ماهواره «نور» و دور کردن آمریکا از گزینه تهدید نظامی / ترامپ نمی‌تواند مکانیسم ماشه را فعال کند

براساس گزارش اخیر روزنامه نیویورک تایمز مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، در حال آماده‌سازی طرحی حقوقی است که نشان دهد آمریکا هنوز عضوی از توافق هسته‌ای با ایران است که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از آن خارج شد. این بخشی از راهبردی پیچیده برای تحت فشار قرار دادن شورای امنیت سازمان ملل است که تحریم تسلیحاتی علیه تهران را تمدید و اطمینان حاصل کند که تحریم‌های سختگیرانه‌تری علیه ایرانی اعمال شود.

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، در گفت‌وگو با ایکنا درباره تلاش آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران با ادعای عضویت در برجام و فعال کردن مکانیسم ماشه گفت: آمریکایی‌ها به لحاظ حقوقی نمی‌توانند چنین کاری انجام دهند، زیرا آقای ترامپ اعلام کرده که آمریکا از برجام خارج شده و الان آمریکا به عنوان عضو برجام شناخته نمی‌شود و در جلسات مختلف برجام نیز پس از خروج هیچ‌گاه دعوت نشد، چون عضو برجام نبود.

تلاش آمریکا برای شکل‌گیری ادبیات تهدیدآمیز جدید

وی افزود: بندهای 11 تا 13 قطعنامه 2231 که ترامپ و پمپئو موضوع مکانیسم ماشه را به آن ارجاع می‌دهند بیان می‌دارد که اعضای برجام در صورت اعتراض به رفتار ایران می‌توانند این مکانیسم را فعال کنند و لذا «اعضای برجام» در آن قید شده که شامل آمریکا نمی‌شود. ‌

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی اظهار کرد: در واقع آمریکایی‌ها با علم به اینکه عضو برجام نیستند اما می‌خواهند با این اقدامات یک ادبیات تهدیدآمیز را شکل دهند. از زمانی که آمریکا از برجام خارج شد تلاش افرادی مانند پمپئو در درجه اول این بود که سایر کشورهای اروپایی به تبعیت از آمریکا از برجام خارج شوند و برجام فروبپاشد اما به نتیجه نرسیدند و اروپایی‌ها به صورت کج‌دار و مریز در برجام باقی ماندند.

وی ادامه داد: هرچند نوع ماندن اروپایی‌ها در برجام به هیچ وجه ایران را قانع نکرد، اما آمریکایی‌ها نیز از همین رفتار اروپایی‌ها خرسند نبودند. آمریکا در گام دوم به دنبال این است همین برجام نیمه‌جان را با استفاده از پاشنه آشیل برجام که همان بندهای 11 تا 13 قطعنامه 2231 است از درون نابود و متلاشی کنند.

فلاحت‌پیشه بیان کرد: لذا آنها ابتدا سعی کردند مکانیسم ماشه را از طریق اروپایی‌ها فعال کنند که اروپایی‌ها وارد چنین فازی نشدند چون می‌دانستند این به معنای عمل به خواسته‌های آمریکا در به هم زدن برجام است. لذا پمپئو وارد عمل شد و بحث فعال کردن مکانیسم ماشه از سوی آمریکا را به عنوان عضو برجام مطرح کرد تا آن را به ادبیات اروپایی‌ها تبدیل کند.

انتخاباتی بودن بخشی از سیاست‌های ترامپ و پمپئو

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ابراز کرد: الان آلمان و فرانسه مسائلی را در خصوص توان موشکی و نفوذ منطقه‌ای ایران مطرح می‌کنند که ایران همواره آنها را از جمله حوزه‌های غیر قابل مذاکره خوانده است. اما این سخنان اروپایی‌ها برگرفته از ادبیات آمریکایی‌هاست و آمریکایی‌ها خیلی خوشحال می‌شوند که بخشی از ایده و ادبیات آنها توسط خود اروپایی‌ها مطرح شود. پمپئو نیز موضوع مکانیسم ماشه را از این منظر دنبال می‌کند، وگرنه از لحاظ حقوقی این تلاش آمریکا اصلاً قابل اعتنا نیست.

وی اضافه کرد: الان آمریکا دچار بحران‌های مختلف از جمله درگیری با ویروس کرونا است و رفتارها و سخنان ترامپ و پمپئو بخشی از سیاست‌های انتخاباتی آنها به حساب می‌آید و لذا بعید است اروپایی‌ها در این مقطع زمانی خود را در گودالی بیندازند که آمریکا طراحی کرده است.

پرتاب ماهواره نور اقدامی ضد برجام نبود

فلاحت‌پیشه درباره ارتباط پرتاب ماهواره نور از سوی سپاه با این اقدام آمریکا گفت: آمریکایی‌ها از هر اقدام ایران می‌خواهند برای خنثی کردن برجام استفاده کنند و در این راستا پرتاب‌ ماهواره نظامی از سوی سپاه را به برجام ارتباط دادند، در حالی که اینها دو موضوع مجزا از هم هستند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه این‌گونه اقدامات ایران روز به روز آمریکایی‌ها را نسبت به‌کارگیری گزینه نظامی خلع سلاح می‌کند، تصریح کرد: در گذشته سیاست‌های فشار آمریکا وقتی نتیجه می‌داد که آمریکایی‌ها سیاست‌های تنبیهی خود را از تحریم به تهدید نظامی منتقل می‌کردند، اما سقوط پهپاد جاسوسی آنها و حمله به پایگاه هوایی عین‌الاسد پس از شهادت سردار سلیمانی، نشان داد که آمریکا در به کار گرفتن گزینه نظامی علیه ایران باید به شدت محتاط باشد.

وی افزود: در این وضعیت پرتاب ماهواره نظامی از سوی سپاه بخش دیگری از قابلیت‌های جنگی آمریکا علیه ایران را خنثی کرد و آنها از گزینه نظامی خود باز هم یک قدم دورتر شدند.

فلاحت‌پیشه در پایان اظهار کرد: در عین حال پرتاب ماهواره نظامی نور به معنی یک رفتار نظامی ضد برجام نیست، بلکه در راستای وظایف وزارت دفاع و بر مبنای قانون برنامه ششم و کاملاً دفاعی بوده است و هیچ‌گونه عامل ضد برجامی نیز در آن وجود ندارد.

گفت‌وگو از مهدی مخبری