نکات قابل توجه در بیان توصیه‌های بهداشتی مقابله با کرونا

به گزارش ایکنا، معصومه نظام‌دوست، روانشناس سلامت، یادداشتی را در اختیار ایکنا قرار داده که متن آن به شرح زیر است.

«این روز‌ها همه‌جا صحبت از باید‌ها و نباید‌ها و توصیه‌های بهداشتی برای پیشگیری از ابتلا به بیماری کرونا است. خوشبختانه در کنار این توصیه‌ها به تأثیر استرس بر تضعیف سیستم ایمنی نیز پرداخته شده است و حالا هر یک از ما مسئول هستیم که برای تداوم سلامتی در هر شرایطی به هر دو ضرورت آموزش و عمل به نکات بهداشتی و مدیریت استرس به شکل متعادل بپردازیم.

از آنجا که امروزه هر یک از ما با صحبت یا ارسال و بازنشر پیام‌های بهداشتی می‌توانیم تأثیر مثبت یا حتی منفی و تخریبی بر سلامتی خود و دیگران داشته باشیم، لازم است به نکات مهمی از نظریه‌های روان‌شناسی سلامت توجه کنیم.

یکی از عوامل مهم در انجام و مداومت بر رفتار سالم، این باور است که انجام آن رفتار نتایج مثبت و مؤثری به همراه خواهد داشت؛ بنابراین بیان احتمال و آمار بالای ابتلا با وجود عمل به دستورات بهداشتی، توصیه‌های بهداشتی را بی‌اثر یا کم‌اثر خواهد کرد.

باور اینکه دیگران از ما برای انجام رفتار سالم حمایت می‌کنند به انجام رفتار کمک خواهد کرد؛ بنابراین اگر مثلاً در خانواده یا سطح جامعه انجام رفتار سالم توسط فرد با سرزنش یا بی‌ارزش شدن رفتار توسط دیگران همراه شود احتمال تداوم رفتار کمتر می‌شود.

توصیه‌ها و پیام‌های بهداشتی را سخت نکنید. اگر فردی باور داشته باشد که می‌تواند به خوبی از پس‌ِ رفتار سالم برآید، یعنی احساس خودکارآمدی دارد و به احتمال بیشتری آن را انجام می‌دهد، با سخت جلوه دادن توصیه‌های بهداشتی احساس خودکارآمدی افراد کم می‌شود. حالا اگر خودکارآمدی کم شود، استرس بیشتر و حتی پاسخ‌های جسمی مثل افزایش فشار خون و... نیز بیشتر می‌شود. در حالی‌ که اگر باور کنیم نه تنها می‌توانیم به توصیه‌ها عمل کنیم بلکه با عمل به آن‌ها سلامتی خود را حفظ می‌کنیم و حتما تلاش بیشتری نشان خواهیم داد و بر مبنای دانش و آگاهی به دست آمده عمل می‌کنیم.

عمل به بسیاری از توصیه‌های سلامتی فرایندی طولانی است و حتی گاهی بهتر است یک رفتار سالم وارد سبک زندگی و پایدار شود. پس بهتر است برای خودمان اهداف کوتاه مدت، مانند اهداف روزانه را در نظر بگیریم و در پایان هر روز حس خوشایند عبور از یک مرحله را تجربه کنیم. مثلاً امروز توانستم کمتر سراغ اخبار تنش‌زا و منفی بروم، امروز در مدیریت استرس بهتر عمل کردم و یا امروز باز هم توانستم به توصیه‌های بهداشتی عمل کنم.

توجه داشته باشیم وقتی واقعیت‌های تلخ با شدت و بدون هیچ ملاحظه‌ای بیان شود، ممکن است برای افرادی که خود را توانمند و کارآمد می‌بینند مفید باشد، ولی برای افرادی که احساس کنند تلاش‌هایشان فایده ندارد و یا از عهده آن برنمی‌آیند، فایده اندکی دارد یا حتی منجر به ناامیدی و عدم پیروی می‌شود.