ارتباطات نامشروع؛ مبنای تهاجمات فرهنگی / ضرورت ترویج سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی

یکی‌ از انواع روابطی که بین دختران و پسران در جامعه وجود دارد رابطه به اصطلاح دوستی دختران و پسران است. مقصود از دوستی دختران و پسران رابطه‌ای است نسبتاً صمیمانه، گرم و عمدتاً پنهانی که از طریق دیدارهای مخفیانه، رد و بدل کردن پیام‌های تلگرامی و یا ارتباط تلفنی بین دختر و پسر ایجاد می‎شود. این دوستی‎ها دارای ویژگی‎ها و تبعاتی است که باید مورد شناسایی و تحلیل قرار بگیرند چراکه معمولاً دور از چشم خانواده انجام می‎گیرد.

این‌گونه روابط تنها در بین اقشاری از جامعه که از لحاظ رشد فکری و فرهنگی در انحطاط شدید به سر می‎برند دیده می‎شود این‌ها دختران و پسرانی هستند که ارزش‌های دینی، روانی و اجتماعی خود را به‌راحتی در مقابل غرایز خویش قربانی می‎کنند.

برخی تصورات نوجوانان درباره جنس مخالف و طرز تلقی آنان در این مورد مسائلی را به وجود می‌آورد. غالباً پسران داشتن دوست دختر را نوعی قدرت اجتماعی می‌دانند. از این‌رو برای نشان دادن قدرت خویش به‌نحوی با دختری رابطه برقرار می‌کنند. دختران نیز رابطه داشتن با پسران را نوعی جاذبه می‌دانند. در عین حال بیشتر دخترانی که می‌خواهند با پسری رابطه برقرار کنند، آن‌را برای ازدواج می‌خواهند. برای اکثر قریب به اتفاق دختران، دوستی و رابطه با یک پسر به هیچ رو یک دوستی معمولی نیست، بلکه همان چیزی است که قطعاً منجر به ازدواج خواهد شد. این تصور نادرست و نیز واقعیت‌های موجود در جامعه سبب شده تا نوجوانان و جوانانی که به شکل غیرمشروع و غیرمتعارف با فردی از جنس مخالف رابطه دوستانه برقرار می‌کند، آسیب ببینند. در این‌گونه موارد باید برای نوجوان این مسئله را توضیح داد که این‌گونه دوستی‎ها در جامعه نه‌تنها سودی برای دختران و پسران به‌دنبال ندارد، بلکه می‎تواند یک آسیب روانی و اجتماعی و تربیتی به‎شمار آید.

مبنای تهاجمات فرهنگی

فرهاد طهماسبی، از جامعه‌شناسان لرستانی در گفت‎وگو با ایکنا، با اشاره به این‎که خانواده اولین و مهم‎ترین بنیان در هر جامعه‎ای است که حفظ آن سبب حفظ فرهنگ، داشته‎ها و فروپاشی آن منجر به از بین رفتن آن اجتماع خواهد شد، گفت: اکنون شاهد ورود تهاجمات فرهنگی و ورود فرهنگ‎های غرب به کشور هستیم که باید جلوی آن بایستیم.

وی با اشاره به این‎که اصلاح، تقویت و آگاهی خانواده‎ها باعث می‎شود نیازی به انجام کارهای کلان برای مقابله با تهاجمات فرهنگی نباشد، بیان کرد: در محافل خصوصی، رفتارهای غیررسمی نسبت به رفتارهای رسمی گسترش بیشتری دارد، لذا باید جلوی این رفتارها را بگیریم.

این جامعه‎شناس لرستانی با اشاره به این‎که اگر پدر و مادرها در مسیر درست زندگی کنند و فرزندان خود را نیز به‌سمت گام برداشتن در همان مسیر سوق دهند، اولین و مهم‎ترین گام جهت مقابله با تهاجمات فرهنگی برداشته شده ‎است، تصریح کرد: مهم‎ترین و بهترین رکن برای مقابله با تهاجم فرهنگی در داخل خانواده پرورش داده می‎شود.

طهماسبی با اشاره به این‎که مبنای تهاجمات فرهنگی ارتباط نامشروع بین دختران و پسران است، ادامه داد: اگر خانواده‎ها سطح آگاهی اجتماعی، فرهنگی و هویتی خود را بالا ببرند و نسبت به مسائل مختلف و راه‌کارهای مقابله با تهاجمات فرهنگی آگاهی داشته باشند، این تهاجمات کمترین آسیب را به اجتماع خواهد زد.

این جامعه‎شناس با بیان این‎که خانواده‎ها با شناخت از مسائل مختلف و عمل به آن‎ها و از طرفی با پیاده کردن سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی، می‎توانند با تهاجمات فرهنگی مقابله کنند، اضافه کرد: دولت و حکومت وظیفه دارد با هنجار بودن خانواده، هنجاری رفتار کردن این بنیان مهم در اجتماعی را تسهیل کند.

وی با اشاره به این‎که راهکارهای مختلفی برای جلوگیری بالا رفتن سن ازدواج و تهاجم فرهنگی وجود دارد، تأکید کرد: دولت می‌تواند با کمک به افزایش سنت ازدواج آسان، از رخنه تهاجمات فرهنگی به درون خانواده‎ها جلوگیری کند.

طهماسبی افزود: باید برای نسل جوان سرگرمی‎های مشروع و صحیح فراهم کرد تا جوانان به تهاجمات فرهنگی که دارای رنگ و لعاب زیادی هستند، جذب نشوند و بتوانند در این دنیای ظاهر فریب راه درست را انتخاب کنند.

ارتقای سطح علمی و معلومات دینی نوجوانان و جوانان

حسن‌رضا برخورداری، از کارشناسان فرهنگی لرستان نیز در گفت‌وگو با ایکنا، در رابطه‌با عوامل زمینه‌ساز اجتماعی در به‌وجود آمدن برخوردهای نامناسب بین دختر و پسر، گفت: افراط در تبیین و قضاوت در مورد رفتار نوجوان با غیر هم‌جنس، محترم نشمردن شخصیت نوجوان و عدم برخورد صحیح با آن ازعوامل زمینه‌ساز اجتماعی در به‌وجود آمدن برخوردهای نامناسب بین دختر و پسر است.

وی افزود: نباید لغزش‌های یک نوجوان و جوان را در تمامی زمینه‌ها عمده کنیم و آن‌را پیوسته به رخ او بکشیم چراکه انسان جایزالخطاء است و خطاهای دوران نوجوانی می‎تواند تبدیل به رفتارهای سالم و سازنده و یا در صورت برخورد نادرست تبدیل به یک رفتار عمیق انحرافی شود در صورتی‎که نوجوان رفتار نادرستی را مرتکب شود، ولی با یک برخورد کریمانه و بزرگوارانه مواجه شود، سعی می‎کند رفتار نادرست خویش را جبران کند.

این کارشناس فرهنگی اضافه کرد: در هنگام برخورد با جنس مخالف، فرد با خونسردی تمام و نیز حفظ ارزش شخصیت خویش، بدون خرد کردن شخصیت خود و دیگران با جنس مخالف برخورد می‎کند. نوجوانی که به هنگام برخورد با دیگران هیجان‌زده شده و به‌گونه‌ای رفتار می‎کند که موجب تحقیر خود و گاه دوستان خویش می‎شود یک الگوی نامناسب در این زمینه به‌شمار می‎آید و انسان باید هنگام برخورد با جنس مخالف به شخصیت و ارزش خویش بدون این‌که دچار خودپسندی و یا خودبینی باشد ارزش قائل شده و آن‌را محترم بشمارد.

مدیر سابق آموزش و پرورش کوهدشت اضافه کرد: هرگونه رفتار جبرانی که نشانگر پشیمانی وی از انجام رفتار خویش است باید از سوی جامعه و اطرافیان وی پذیرفته شود در صورت سخت‌گیری‌های بی‌مورد و انتظار بالاتر از توان و ظرفیت نوجوان او دچار آزدگی شده و به اعمال انتقام‌جویانه و یا عکس‌العمل‌های نامناسب دست می‎زند.

برخورداری ادامه داد: نوجوانی که به‌دلیل یک لغزش کوچک در محیط اجتماعی خود مورد بی‎مهری قرار می‌گیرد و مطرود و سرکوفته می‎شود او را به احراز یک شخصیت ضد اجتماعی سوق می‎دهند این‌گونه نوجوانان می‎باید توسط افراد صاحب صلاحیت در جامعه جذب شوند و در جلسات هفتگی در محل زندگی خود شرکت کنند.

وی با تاکید بر لزوم توجه ویژه به اوقات فراغت نوجوانان، گفت: نوجوانانی که اکثر اوقات فراغت خود را به بطالت می‎گذرانند برای پُر کردن اوقات فراغت خود دست به اعمال خودانگیخته‌ای می‌زنند که گاه با ارزش‌ها و انتظارات اجتماعی مغایر است بدین ترتیب عدم توجه به شخصیت نوجوان و ارزش‌گذاری عمل برخوردهای نامناسب او را با جنس مخالف نیز فراهم می‎آورد.

شناخت واقعیت‌های جنس مخالف

این کارشناس اجتماعی و فرهنگی با بیان این‌که در برخورد باید احترام و ارزش‌گذاری به دیگران رعایت شود. الگوهایی که بدون توجه به حدود شرعی در مورد محرم و یا نامحرم در اندیشه رعایت احترام متقابل هستند در جامعه ما مقبولیت نداشته و می‌توانند موجب اختلال در روابط اجتماعی باشند، ارتقای سطح علمی و معلومات مذهبی و دینی نوجوانان و جوانان، شناخت واقعیت‌های جنس مخالف، اجتناب از خیال‌پردازی و تصور رویایی در مورد جنس مخالف، از بین بردن ترس‌ها، دلهره‌ها، هیجان‌ها، احساس خصومت و خشونت نسبت به جنس مخالف، کنترل خونسردی و صلابت شخصیت به هنگام برخورد با جنس مخالف، برخورد مبتنی‌بر احترام با رعایت حدود شرعی در مورد محرم، نامحرم و حلال و حرام، عدم ایجاد روابط پنهانی با جنس مخالف و مشورت با والدین در این‌گونه موارد، اجتناب از برقراری روابط صمیمانه با جنس مخالف قبل از عقد شرعی، نداشتن رفتار سبک، خودنمایی و جلب توجه جنس مخالف در مجامع را از عوامل زمینه‌ساز اجتماعی به‌وجود آمدن برخوردهای مطلوب بین دختر و پسر ذکر کرد.

برخورداری افزود: معمولاً روابط با جنس مخالف پنهانی برقرار می‌شود که در جوامع ما روابط بین دو نامحرم در اذهان و قضاوت مسئله‌ساز است.علاوه‌ بر این برقراری روابط پنهانی از قبیل دیدارهای دور از انتظار، رد و بدل کردن پیام و تماس‌‎های تلفنی غیر ضروری و امثال این‌ها می‎تواند خود مقدمه این لغزش‌ها باشد که آثار آن‌را انسان در سراسر زندگی خود ممکن است برای همیشه به‌همراه داشته باشد و گاه ازدواج‌هایی که با روابط پنهانی انجام می‎گیرند در اکثر موارد منجر به شکست واقعی می‎شوند در حالی‎که با اطلاع والدین و طبق نظر آنان می‎توان روابط را به شکلی مناسب منجر به ازدواج کرد.

وی ادامه داد: انسان نباید آن‌قدر شخصیت خود را پایین بیاورد که رفتار خاصی را به‌منظور جلب توجه دیگران از خود بروز دهد.بروز رفتار مبتنی‎بر خودنمایی برای دریافت توجه از سوی دیگران نشانه عدم رشد فکری و کافی شخصیت انسان است.انسانی که شخصیت خود را در سطح بالایی ببیند براساسضوابط مورد قبول و عقلانی عمل می‌کند نه برای جلب توجه دیگران.فردی که با رفتار سوء خود توجه دیگران را جلب می‎کند بر اثر کوچک‌ترین تغییرات در جامعه و محیط خود تغییررویه و رفتار داده و دگرگون می‎شود که نمونه آن در مثالی ساده پوشیدن لباس‌های خاص جهت جلب توجه است.

در پایان باید گفت که وجود برخی از ناتوانی‌ها در نوجوانان و جوانان باید از طریق پرورش استقلال شخصیت دختران و پسران جامعه و آگاه ساختن آنان به کرامت خود روز به روز تقویت شود. در صورتی‎که افراد جوان و نوجوان به کرامت نفسانی خویش و ارزشمندی آن پی ببرند خود را به‌راحتی در اختیار امیال و خواسته‌های دیگران قرار نمی‎دهند. وقتی که خانواده پیوسته جوان و یا نوجوان خود را سرزنش کرده و با به‌کار بردن الفاظی چون عقده‌ای بودن، پست بودن، شلخته بودن، بی‌عرضه بودن و ... گُل‌های معطر خود را بی‎کفایت جلوه می‎دهند، جوان و نوجوان هرگز نمی‎تواند برای خود این قدرت را قائل شود که در مقابل فشارهای جنسی مقاومت کرده و حرمت خویش را پیوسته حفظ کند.

خانواده‌هایی که با الفاظی همچون تو فرد ارزشمندی هستی، تو با اراده هستی، تو توان مبارزه با مشکلات را داری، تو می‎توانی در مقابل ناهنجاری‎های جامعه از خودت حفاظت کنی، تو می‌‎توانی شخصیت اجتماعی خود را در جامعه و عوامل منفی حفظ نمایی و ... توأم با نظارت پدرانه و مادرانه غیر محسوس موجب می‌شود که جوان به سادگی اسیر خواسته‌ها و مطامع و فشارهای روانی دیگران نشود و خانواده‌ای که به فرزند خود می‎گویند شما افرادی ارزشمند، بااراده، قدرتمند و حریم شخصیت خود را به‌خوبی حفظ خواهید کرد و این تفکر را به فرزندان‌شان القاء کنند هرگز اسیر خواسته‌ها و مطامع و فشارهای روانی دیگران قرار نخواهند گرفت و زندگی را آن‌گونه‌ای که عقل حکم می‎کند استوار خواهد کرد.