دستاوردهای انقلاب در زمینه تربیت اسلامی

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، حسین باغگلی، عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، امروز 17بهمن ماه در میزگرد «منزلت تربیت در منظومه انقلاب اسلامی» که در محل بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، محوریت بحث خود را «نسبت تربیت، مدرسه و مردم در منظومه انقلاب اسلامی» قرار داد و خاطرنشان کرد: انقلاب اسلامی در ایران همانطور که از نام آن پیداست، دگرگونی در نظام سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، تربیتی و... در جامعه با هدف استقرار رویکرد اسلامی در این حوزه‌ها است.

عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به دستاوردهای انقلاب اسلامی در زمینه تربیت اسلامی عنوان کرد: انقلاب اسلامی با ایجاد ظرفیت‌های اجتماعی متعدد در حوزه‌های فرهنگی تربیتی اعم از مردمی‎سازی فرهنگ و تربیت، زمینه بسیار مساعدی را برای حضور همه دغدغه‌مندان فرهنگی تربیتی فراهم نمود که همواره این مهم در توسعه فعالیت‌های فرهنگی تربیتی سال‌های پایانی دهه ۵۰ و همچنین دهه ۹۰ دیده می‌شود.

خلاقیت مربیان تربیتی غیرقابل انکار است

وی بیان کرد: خلاقیت مربیان تربیتی در مدارس، توسعه فعالیت‌های فرهنگی تربیتی مساجد، بسیج و ... در این زمینه غیرقابل انکار است. البته بهره‌گیری مطلوب از چالش اندیشه‌های رقیب در سال‌های قبل و بلافاصله بعد از انقلاب، به نفع تعميق باور دینی و تلاش برای تبیین دقیق تر از ظرفیت اندیشه اسلامی در پاسخ پرسش‌ها و شبهات در این دوره زمانی از دستاوردهای اندیشمندان اسلامی دهه‌های 50 و 60 محسوب می‌شود.

باغگلی خاطرنشان کرد: استفاده بهینه از فرصت فشارهای درونی و بیرونی شامل ترورهای داخلی و جنگ بیرونی به نفع تعمیق معنویت و تبدیل این چالش‌ها به فرصت، از دیگر دستاوردهای انقلاب اسلامی محسوب می‌شود. همچنین تولید آثار هنری با رویکرد حماسی و هویت اسلامی در قالب شعر، سرود، فیلم و... نیز از دستاوردهایی بود که اثرات تربیتی زیادی در آن دوره و حتی دوره‌های پس از خود داشت.

چالش‌های تربیت اسلامی پس از انقلاب اسلامی

وی به چالش‌های تربیت اسلامی پس از انقلاب اسلامی نیز اشاره کرد و گفت: همواره تعجیل زیاد برای تغییر باعث شد متولیان فرهنگی تربیتی در دام صورت‌گرایی بیافتند، چرا که تعجیل دو جانبه مردم انقلابی و متولیان اجرایی، زمینه‌ای شد که صرف اجرای صورت و ظاهر اعمال دینی در جامعه و فارغ از تعمیق آن و تثبیت درونی، نشانه‌هایی برای اقناع نظام اجتماعی از تحقق تغییرات موردنظر انقلاب اسلامی محسوب شود.

عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: مساله‌ای که امروزه با عدم تاب‌آوری منطقی در برابر شبهات در نسل جوان و حتی بزرگسال مشارکت‌کننده در انقلاب خودنمایی می‌کند، تمایل به کمیت‌گرایی به جای کیفیت‌گرایی در برنامه‌های فرهنگی تربیتی که ریشه در همان تعجیل در تغییر بود، زمینه را برای سطحی شدن، آماری شدن و تکراری شدن برنامه‌های فرهنگی تربیتی فراهم نمود.

تجمل‌گرایی ثمره رفاه طلبی

باغگلی افزود: در این میان نیز مصرف‌گرایی و تجمل‌گرایی که در حقیقت ثمره رفاه طلبی بود، زمینه مستعدی را برای بسیاری از چالش‌های بعدی در جامعه ایجاد کرد. نکته مهم اینکه رفاه پیشنهادی انقلاب و برای مستضعفان که در واقع با هدف خروج این گروه از فشار تبعیض و ناداری بود، در طی زمان از سوی برخی دولت‌ها به یک وعده عمومی و فراگیر و حق مسلم آحاد جامعه و حتی نمادی از توسعه و پیشرفت تبدیل شد.

عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد اظهار کرد: همواره این موضوع در طی زمان زمینه را برای فعال شدن قشر برخوردار از ثروت و اطلاعات در راستای توسعه ثروت خود فراهم نمود و هرچند قشر میانه جامعه از حیث ثروتی افزایش یافت، اما تمایل به رفاه بیشتر و تبدیل آن به فرهنگ مصرف‌گرایی و تجمل‌گرایی در دراز مدت فاصله طبقاتی را در برخی موارد از گذشته نیز بیشتر کرد.

باغگلی تصریح کرد: البته که این مساله نیز چالش‌هایی را در حوزه فرهنگی تربیتی به وجود آورد که از جمله این چالش‌ها می‌توان به ایجاد رویکرد اقتصادی در میان فعالان فرهنگی تربیتی و پیامد آن دولتی شدن فرهنگ و تربیت، کمرنگ شدن تربیت اسلامی در مدارس و قدرت یافتن صنعت آموزش، حتی در مدارس مدعی رویکرد اسلامی اشاره کرد.

وی افزود: همچنین ایجاد حق برای ثروتمندان جامعه جهت بهره‌مندی بیشتر و مطلوب‌تر از خدمات تربیتی برای فرزندان با این توجیه که هزینه تحصیل را خودشان تامین می‌کنند و در ادامه تبدیل شدن مدارس دولتی به بنگاه‌های خدمات آموزشی و خروجی موفقیت در کنکور عاملی که زمینه‌ساز موفقیت فرزندان این قشر در تحصیلات تکمیل و در ادامه آن دستیابی به فرصت‌های ارتقای بیشتر در جامعه شده، یکی دیگر از چالش‌های موجود است.

عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد تاکید کرد: بنابراین اگر دستاوردها و چالش‌های انقلاب اسلامی در عرصه تربیت اسلامی را بپذیریم و بر این اساس بخواهیم سخنی برای آینده داشته باشیم، در این صورت می‌توان گفت نسل جوان امروز که در حال انتقال از مخاطب نظام اسلامی به عاملان اجرایی در نظام اسلامی است، باید با بهرهگیری منطقی از تجربه چهل ساله گذشته، ضمن فعالسازی ظرفیت‌های حاصل از دستاوردهای انقلاب اسلامی و برنامهریزی برای عبور از چالش‌های پدید آمده است.

روشن شدن ضرورت برداشتن گام دوم انقلاب برای جوانان

باغگلی خاطرنشان کرد: در واقع آنچه که در بیانیه گام دوم رهبری انقلاب، به خوبی قابل رهگیری و درس‌گیری است، زمینه حرکت بالنده و رو به جلوی انقلاب اسلامی را فراهم نماید. ضروری است به این مهم توجه شود که نگاه انتقادی به عملکرد گذشته، نباید زمینه ساز افول اعتماد به نفس و احساس سرخوردگی شود و آنچه دشمنان انقلاب اسلامی این روزه‌ها تلاش می‌کنند با جدیت از آن بهره‌گیری کنند، بلکه عامل اصلاح و بهبود شرایط آینده باشد.

عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: اینجاست که ضرورت برداشتن گام دوم با رویکرد انقلابی برای جوانان این مرز و بوم ضرورتی انکار ناپذیر به نظر می‌رسد. البته در عرصه تربیتی این گام ضمن اینکه باید مستحکم برداشته شود، باید همراه با مراقبتی از دستاوردهای نسل قبل و تربیت جدی نسل جدید مربیان معلمان باشد، امری که امروزه با دشواری های زیادی همراه است.
این دکتری فلسفه و تربیت تصریح کرد: در واقع این دیالکتیک میان تربیت و سیاست در ذیل غایت مشترک توحیدگرایی، با توجه به شرایط و موقعیت حاکم بر جامعه و نظام سیاسی شدت، ضعف و در نهایت هم تقدم و تأخر می‌یابد.