İnsanlar arasında hökm vermək üçün olan kitab

TEHRAN (IQNA) – Cinayət partlayıcı maddələrə bənzəyir ki, ona diqqət yetirilməzsə və heç kim onu məhv etməyə çalışmazsa, həm sahibini, həm də qalan insanları məhv edər. Amma bu təhlükəli maddələrin öhdəsindən gələ biləcək silah, cinayət edənlər üçün ağır cəzalar təyin etməkdir. Bu cəzaların xüsusiyyətləri arasında cəmiyyətin digər üzvləri üçün çəkindirmə də var.

Cinayətlər insanın şəhvət və qəzəb gücündən qaynaqlanan cəmiyyətin ayrılmaz hissəsi kimi qəbul edilməlidir. Bu iki sosial fenomen sosial ədalətin yaranmasına qarşı yüksək maneədir. İnsanlar təbiəti və quruluşu baxımından ədaləti sevir və Allahın onlara əmr etdiyi şeylər baxımından cəmiyyətdə ədaləti yaratmağa borcludurlar. Ona görə də bu idealı həyata keçirmək üçün zalımlar üçün bir sıra qanunlar və cəzalar müəyyən etmək lazımdır. Əmirəl-möminin İmam Əli (ə) cəmiyyətdə ədalət yaradan bu qanunlardan bəzilərini ehtiva edən Qurani-Kərimi təqdim etdi. 198-ci xütbədə buyurur: "Onunla hökm edən üçün qəti hökmdür". (Nəhcül-bəlağə, xütbə 198)

İbn Meysəm Bəhrani İmamın (ə) xütbəsinin bu hissəsinin təsvirində yazır: (Quran) hakim üçün bir haqq hökmdür, yəni hakimlərin hökmlərində ehtiyac duyduğu hökmlər Quranda var.

Quranın cinayətlər üçün müəyyən etdiyi bəzi qanun və cəzalara işarə edirik:

1. Oğurluq və soyğunçuluğa görə cəza

Allah “Maidə” surəsinin 38-ci ayəsində buyurur: " Oğru kişi ilə oğru qadının gördükləri işin əvəzi kimi Allahdan cəza olaraq (sağ) əllərini kəsin. Allah yenilməz qüvvət sahibi, hikmət sahibidir!"  (Maidə: 38)

Qurani-Kərimdə əməllərlə bağlı açıq-aşkar əmrlər olsa da, bu açıq-aydın əmrlər də təfsir edilməlidir. Məsum imamlar (ə) bu ayələri təfsir etməli olan təfsirçilərdir. Qeyd edək ki, cinayətlərə qarşı şərtlər təyin olunmuşdur ki, o cəzanın tətbiq edilməsi üçün şərtlər yerinə yetirilməlidir. Məsələn, "Nümunə" təfsirində rəvayətlərə istinad edərək oğurluq və soyğunçuluq üçün təyin olunan cəzanın şərtləri haqqında yazır: Oğru ağıl sahibi və yetkin olmalıdır. Həmçinin ixtiyar halında onu etməlidir.

Bu ayə ilə bağlı maraqlı bir məqam: Cəlaləddin Siyuti özünün Quran elmləri kitabında bu ayədə kişi oğrunun qadın oğrudan əvvəl çəkilməsinin səbəbini çoxluq baxımından izah edir. Yəni oğrular kişilərdən çox olduğu üçün əvvəlcə kişi, sonra qadın qeyd olunur.

2. Zina üçün cəza

Allah “Nur” surəsinin 2-ci ayəsində buyurur: “Zinakar kişiyə və zinakar qadına yüz şallaq (qırmanc) vurun. Allaha və axirət gününə inanırsınızsa, Allahın dini barəsində (bu işin icrasında) ürəyiniz onlara yumşalmasın və möminlərdən bir dəstə də onların əzabına şahid olsun” (Nur, 2).

Quran bir xeyirxahlıq kitabıdır və ayənin insanların bu insanlara yalandan məhəbbət göstərməsini qadağan etməsi bu əməlin nəticələrindən irəli gəlir. Yəni bu insanlara cəza nəzərdə tutulmasa, onlar daha da aqressivləşəcək və öz çirkin işlərini yenidən təkrarlayacaqlar. Bundan əlavə, qalan camaat qanunun onları sakitləşdirdiyini və onlara heç bir aidiyyətinin olmadığını görəndə onlar da bu işlərə üz tuturlar və nəticədə bir cəmiyyət tənəzzülə, dağılmaya doğru gedir. Buna görə də Quran cəmiyyəti islah etmək üçün şüurlu, məntiq əsasında və insanları islah etmək üçün qanunlar çıxarır.