درنگ آگاهی تعداد اخبار:23
سرویس معارف خبرگزاری قرآن در طی سال‌ها موضوعات متعددی در جامعه را با رویکرد تخصصی قرآنی و جامعه‌شناسی مورد بررسی قرار داده است. در این پرونده نمونه‌هایی از این گزارش‌ها و تحلیل‌ها ارائه می‌شود.
تحلیلی بر واکنش‌ها به سخنان حجت‌الاسلام صدیقی/
نقل کرامت یا وهن دین و ایمان مردم
سخنان اخیر حجت‌الاسلام صدیقی، امام جمعه موقت تهران، واکنش‌ها و اظهارنظرهای متعددی را در فضای مجازی برانگیخت و طیف‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و برخی روحانیون به نقد و بیان پیامدهای آن پرداختند. در این اظهارنظرها ضمن ترسیم رابطه کرامت‌سازی با ایمان‌سوزی، به بیان تبعات منفی این سخنان در هتک هویت عقلانی اسلام، تخفیف میراث علمی آیت‌الله مصباح یزدی و در نهایت ضربه به باورهای دینی مردم اشاره شده است.
آیت‌الله حسن رمضانی بیان کرد:
نوآوری علامه طباطبایی در استخراج حقایق عرفانی از آیات و روایات
استاد برجسته علوم عقلی و عرفانی ضمن تبیین مبانی عرفان نظری و عملی علامه طباطبایی بیان کرد: نوآوری علامه طباطبایی این بود که حقایق عرفانی را از دل آیات و روایات به شکل هنرمندانه استخراج کرد. او بدون اینکه بخواهد چیزی را بر آیات تحمیل کند، آنچه را که دیگران با تأویل بیان می‌کردند، با تمرکز بر صریح آیات استخراج می‌کرد.
آیت‌الله مبلغی در گفت‌وگو با ایکنا:
مرزبندی دقیقی بین روش‌های تفسیری وجود ندارد / موانع ارتباط فکری با قرآن
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی ضمن تبیین سه نوع ارتباط با قرآن یعنی حسی، فکری و معنوی، تأکید کرد: مرزبندی دقیقی را بین روش‌های تفسیری شاهد نیستیم و این مسئله یکی از مهم‌ترین عوامل عدم ارتباط فکری با قرآن است.
محمدعلی میرزایی بیان کرد:
وحدت بدون حاکمیت قرآن ممکن نیست / بزرگ‌ترین اتفاق حقوقی تاریخ با وحدت تشریعی
عضو هیئت علمی جامعة‌المصطفی(ص) با بیان اینکه وحدت عینی و تمدنی مسلمانان بدون وحدت در تمسک به حاکمیت قرآن ناممکن است، اظهار کرد: وحدت تشریعی و تقنینی در جهان اسلام با حاکمیتِ منبعیِ قرآن آنقدر با عظمت است که در صورت تحقق، بزرگ‌ترین اتفاق حقوقی تاریخ خواهد بود.
ایکنا گزارش می‌دهد؛
گذری بر مبانی فقهی و انسان‌شناختی آیت‌الله صانعی / فقیهی نواندیش و مردم‌دار
آیت‌الله صانعی از جمله مراجع و فقهایی بود که در دوره معاصر بیشتر به دلیل فتاوای متفاوت شناخته می‌شود، فتاوایی که او را در زمره فقیهی نواندیش، تحول‌گرا و مردم‌دار جای می‌دهد؛ تکیه پررنگ او بر استفاده از عقل در صدور فتوا، مبانی فقهی و انسان‌شناختی متمایز، در نظر گرفتن شرایط زمان و مکان و ایجاد تسامح و تساهل در زندگی مردم بر متفاوت بودن فتاوای او دلالت می‌کنند؛ به مناسبت چهلمین روز درگذشت این فقیه نواندیش به ابعاد علمی و اخلاقی زندگی این فقیه می‌پردازیم.
سؤالی که همه باید از خود بپرسند؛
حکم شرعی درباره تردد غیرضروری من در شهر چیست
یکی از سؤالاتی که همه باید پیش از خروج از منزل از خود بپرسند، این است که تردد من به شهر یا مسافرت از شهری به شهر دیگر از منظر شرع و دین الهی چه جایگاهی دارد. آیا حتی با وجود اطمینان از عدم ابتلا به بیماری، رفتار من در یک فرایند اجتماعی منتهی به پیدایش وضعیت خاص نمی‌شود؟
شیوع سندروم «کارِ خودشونه!» در عقلانیت سیاسی ایرانیان
گروه اندیشه ـ اثرگذاری ذهنیات سیاسی یا تکنیک اشتباه در مسیر تحلیل نوپدیده‌های سیاسی و اجتماعی، می‌تواند مردم را از شناخت منافع و مصالح دور بدارد؛ امروز تکنیک تحلیل سیاسی «کارِ خودشونه!» دیگر از قاب پیش‌انگاره‌های ذهنی افراد خارج شده و به عنوان تحلیل سیاسی رمزگشایانه و هوشمندانه از وقایع جامعه خودنمایی می‌کند؛ در این یادداشت به ابعاد و علل بروز این مسئله در ذهن برخی آحاد جامعه می‌پردازیم.
بلایی که پنهان‌سازی بر سر اعتماد اجتماعی آورد/ پاتک خبری در کربلای 4 رسانه‌ای
گروه اندیشه ـ فرایند طولانی تحقیقات با اطلاع‌رسانی دیرهنگام درباره علل سقوط هواپیمای اوکراینی، در فهم عرفی به پنهان کاری تعبیر شد. این پنهان‌کاری یا سکوت خبری مسئولان مطلع، در چنین سطحی، پاس گل به رسانه‌هایی خارجی و خطایی بود که به اعتماد عمومی به رسانه‌های داخلی ضربه‌های فراوان زد؛ بی‌راه نیست که آن را به عملیات کربلای 4 رسانه‌ای تشبیه کرد.
گذر از تحلیل اجتماعی به نگاه امنیتی؛
ساعت 24؛ زمان درهم‌تنیدگی اعتراض و اغتشاش/ گذری بر سیره علوی در اقناع افکار
گروه اندیشه ـ یکی از پرسش‌ها درباره نحوه اجرای طرح اصلاح قیمت بنزین این بود که چرا چنین طرحی که برخوردار از مقوله‌های تبلیغاتی دندان‌گیری همچون اصلاح الگوی مصرف، بهبود توزیع نامتناسب و غیرهدفمند یارانه‌ها و کمک به اقشار ضعیف و درگیر با ابعاد متعددی از زندگی مردم بود، بدون اقناع افکار عمومی و وفاق جمعی در قالب گزینه ساعت 24 اجرا شد. بازخوانی سیره علوی در اعتراض و اقناع افکار عمومی حقایق دیگری را طرح می‌کند.
ایکنا پیگیری کرد/
اظهارات ابوالفضل بهرام‌پور درباره تفسیر پرحاشیه از یک آیه + شأن نزول و مصادیق محاربه
گروه اندیشه ـ ابوالفضل بهرام‌پور، نویسنده تفسیر «نسیم حیات»، پنجم آذرماه در یک برنامه تلویزیونی درباره برخورد شدید با مخالفان به آیه محاربه استناد کرد که بازتاب‌های زیادی در فضای مجازی به ویژه رسانه‌های تصویری معاند داشت. وی در گفت‌وگویی مختصر با ایکنا درباره منظور خود از تفسیر آیه توضیح می‌دهد.
داستان نبرد علیه دموکراسی و اخلاق/ کارکرد شایعه در عصر پساحقیقت
گروه اندیشه ـ در دورانی که فضای مجازی جزء جدایی‌ناپذیر زندگی و منبع تمامی اخبار و اطلاعات است، فضاسازی رسانه‌ای در این شبکه‌های اجتماعی همچون تیر زدن به چشمان اسفندیار، بخشی از منبع اطلاع‌رسانی جامعه را تخریب می‌کند. در عصر پساحقیقت برخی با تزریق تردید در انتخاب مردم به نوعی چشمان دموکراسی را نشانه گرفته‌اند تا علاوه بر نبرد با اخلاق و دموکراسی، به آزادی بیان و حریم خصوصی نیز لطمه وارد کنند.
تحلیل ایکنا از ممنوعیت ورود زنان به ورزشگاهها؛
ضعف مدیریتی که به پای شرع نوشته می‌شود
گروه اندیشه ـ وقتی کارکردهای حضور زنان با حفظ شئونات شرعی در میادین مختلف تبیین نشود و بسترهای فرهنگی و عقیدتی و زیرساخت‌های مناسب و ایمن برای حضور آنان فراهم نشود، ناخواسته به دام هنجارشکنی و تخریب فرهنگی می‌افتیم، آنگاه بدون پشتوانه معتبر شرعی، به اقتضای حکم ثانویه با نام حفظ حرمت و شأن زن مسلمان او را از حقی محروم می‌کنیم. اینجاست که سوءمدیریت در پشت شرع پنهان می‌شود.
فتنه‌ای که با درایت مرجعیت عراق مدیریت شد/ سه سطح از واکنش‌ها به حواشی استادیوم کربلا
گروه حوزه‌های علمیه ـ میزبانی از مسابقات بین‌المللی در راستای نمایش توانمندی شهر کربلا و رفع محرومیت ورزشگاه‌های عراقی فرصتی بود که با بی‌تدبیری منجر به هتک حرمت مقدسات دینی و رنجش خاطر شیعیان جهان شد، ولی در مسیر ورود به بازی‌های سیاسی و تعارض اجتماعی در عراق، با دوراندیشی مرجعیت عراق مدیریت شد.
بازخوانی حقوق مردم و شیوه‌های اعتراض به حاکمان از منظر نهج‌البلاغه
گروه اندیشه ــ اگرچه شیوه‌های اعتراضی در زمان حکومت طاغوت با حکومت اسلامی متفاوت است و میزان انحراف، ظلم و بدعت‌گذاری حاکم بر شرایط آن تاثیرگذار خواهد بود، اما به طور کلی در بازخوانی کلام امیر مؤمنان(ع) و سیره حضرت در زمان خلفا مشاهده می‌شود که اصلاح حاکمان یا به طریقه مشورت، نقد و نصیحت مشفقانه خواهد بود و یا به شیوه اعتراضی و دادخواهی صورت می‌پذیرد.
وامداری مبانی نظری پیشرفت/ چرخش تئوری‌های اقتصادی به نظام ارزشی قرآن
گروه اندیشه ــ ناکامی‌های اقتصاد سرمایه‌داری در رسیدن به عدالت و رفاه اقتصادی برای همگان باعث شد تا اقتصاددانان عمل به ارزش‌های اخلاقی را در دستور کار خود قرار دهند و نظریه‌های جدیدی وضع کنند که به مبانی نظری و فرهنگی اسلام نزدیک‌تر هستند.
هنگامی که جوانان تاریخ انقلاب را از ویکی‌پدیا فرامی‌گیرند/ گذری بر مقاله 15 خرداد
گروه اندیشه ــ ویکی‌پدیا اگرچه مدعی سیاست «دیدگاه بی‌طرفانه» است ولی بازخوانی مطالب آن درباره جریانات سیاسی ایران و همچنین تحلیل جریانات تاریخی این دیدگاه را قویا مورد انکار قرار می‌دهد. این مسئله در سایه غفلت مسئولان ایرانی اثرگذاری خود را ادامه می‌دهد.
کاربردمندی و هدایت‌گری فرازمانی؛ شروط کارامدی پژوهش‌های اعجازشناختی
گروه اندیشه ــ پژوهش‌های اعجازشناختی متعددی در حال پیگیری است حال آنکه از بین وجوه مختلف اعجاز، وجهی بهتر است که هم حقانیت قرآن کریم را اثبات کند و هم بعد هدایت‌گری داشته باشد و نشان دهد که برای امروز ما نیز کارامد باشد.
کرامت یا قدرت؛ غایت بعثت انبیاء چیست/ بازخوانی معنای روایت تتمیم مکارم
گروه اندیشه ــ در مجموعه آیات و روایات اهداف متعددی برای بعثت پیامبران و به‌ویژه رسول اکرم(ص) بیان شده است که برخی در حکم مقدمه یا ذیل دلیل دیگر هستند؛ حال سؤال اینجاست که آیا با تشکیل حکومت و قدرت غرض نهایی بعثت حاصل می‌شود یا اینکه مقدمات کار برای تربیت و کرامت انسان آماده شده است؟
تجربه روح مهدوی(ع) در اربعین حسینی/ لزوم فهم اربعین در بستر آخرالزمانی
گروه اندیشه: گستره و عمق پدیده شگرف اربعین را تنها می‌شود در بستر آخرالزمانی فهم کرد؛ جهاني‌شدن «اربعین» مقدمه‌ای بر فهم و معرفت جهانی سیدالشهداء(ع) و حماسه عاشورا برای شناخت منجی عالم(عج) است.
چرا گاهی خداوند جواب دعاهایم را نمی‌دهد
گروه اندیشه: شاید همه ما حداقل برای یک‌بار این حس را تجربه کرده‌ایم که وقتی در گرفتاری و سختی حاجتی داریم و تمامی شرایط و مقدمات را درست می‌بینیم، بعد از چند بار دعا کردن از خود می‌پرسیم که چرا خداوند جواب دعای ما را مستجاب نکرده است.
اقتصاد در قرآن/ یادداشت وارده
آثار اقتصادی نظم و انضباط از منظر قرآن و حدیث
گروه اقتصاد: اميرالمؤمنين(ع) در لحظات پایانی عمر مبارک خویش، پیش از سفارش به عبادات و امثال آن‌ها درباره رعایت نظم تأکیداتی مى‌فرمايد؛ سر این تأکید این است که تحقق هدفى كلى جامعه اسلامى منوط به رعايت انضباط و نظم در سطح كلان اجتماعى است و بدون این مؤلفه بزرگ، از رسيدن به جایگاه نهايى آن در زندگی باز خواهد ماند.
رزق مطلوب و محتوم چیست؟/ «وَمَا مِن دَآبَّةٍ فِی الأَرْضِ إِلاَّ عَلَى اللّهِ رِزْقُهَا»
کانون خبرنگاران نبأ: خداوند متعال رزق و روزی را بر خود تضمین داشته است؛ «وَمَا مِن دَآبَّةٍ فِی الأَرْضِ إِلاَّ عَلَى اللّهِ رِزْقُهَا». حال آیا این ضمانت با تلاش انسان برای دریافت رزق و یا افزایش و کاهش آن رابطه دارد یا خیر؟ در ادامه به این شبهه پاسخ می‌دهیم.
قلب سلیم؛ وسیله درک و هدایت الهی/ «مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ»
کانون خبرنگاران نبأ: روزی فرا می‌رسد که نه مال سود می‌دهد و نه فرزندان؛ مگر آن کس که با قلبی رسته از شرک به نزد خدا بیاید؛ زیرا ایمان حقیقی و هدایت واقعی، نفوذ ایمان به قلب است؛ «یَوْمَ لَا یَنفَعُ مَالٌ وَلَا بَنُونَ إِلَّا مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ».
