Kur’an’a göre duygusal disiplin

IQNA – Hepimizin bildiği gibi duygular güçlü bir mekanizmadır. Bazen bizi bize rağmen geçiyorlar. Duygular sadece ruh halimizi şekillendirmezler, aldığımız kararları da etkilerler.

Duygularımıza dikkat etmemiz ve onların farkında olmamız söylenir. Duygular bizi ciddi şekilde raydan da çıkarabilir.

Kur'an öğretileri duygu alanında yol gösterici olup örnek teşkil ederek duygulara düzen getirmiştir. Farklı durumlarda farklı şekillerde duygusal etkiye giden yolu tıkar.

Duyguları kontrol etme dahil olmak üzere düzen ve disiplin, yaşamın farklı yönlerinde insani işleri ilerletmede etkilidir.  Duygular alanındaki disiplin aslında kontrollü ve ölçülü duyguları ifade eder. Duygusal disipline sahip olan kişi, kendisini duygu patlamalarından ve buna bağlı olarak ölçülmeyen eylemlerden korur.

Duyguların ifade edilmesinde sınırlara dikkat edilmelidir. Bir Müslüman duygularını İslami kural ve ilkelere göre ayarlamalıdır.

Duygusal disiplin, duygu ve hisleri doğru bir şekilde ifade etmenin yolu olup günlük sosyal aktivitelerde düzen sağlamanın, duygu ve amelleri düzenlemenin en iyi yoludur. İnsanın sahte arzularını ve dürtülerini kontrol edebilmesini duygusal disiplin, sağlar. Aynı halde duygu ve duyguların kendisini kontrol etmesini engeller. İnsanın her durumda akıllıca davranmasına yardımcı olur.

Kur’an öğretileri duygulara yön vererek duyguların düzenlenmesi konusunda mükemmel bir model sunar duyguların karar ve eylemleri etkilemesinin önünü kapatır. Bu öğretiler oldukça sistemli bir yapıya sahip olup bu konuda önemli sayıda ayeti uygulamalı bir düzende sınıflandırılabilmek mümkündür.

Allah inancının oluşması ve Allah’ın alim ve kudretli olduğuna, O’nun iradesinin tüm dünyaya hakim olduğuna, O dilerse kederlerimizin giderileceğine, hepimizin O’na döneceğine iman etmek, dünyanın faniliği, aşırı korku ve açgözlülük gibi, davranışlarda aceleciliğe, ertelemeye ve düzensizliğe neden olan pek çok insani duygunun kontrol altına alınmasını sağlar.

Duygusal disiplinin ilk şartları arasında İlahi emirlere uymak , korku ve umut esasıyla dua etmek, Allah’ın lütfuyla mutlu olmak, şeytana uymamak ve insanlardan korkmamak yer alır. Öfkeyi kontrol altına almak, zaaftan kaçınmak, başkalarını affetmek ve Allah’a sığınmak gibi diğer İslami emirlerde duygusal disipline katkıda bulunan faktörlerdir.  Kur’an öğretilerine göre hareket etmek, duygulara doğru yön vererek insanı duygu fırtınalarından uzak, akılcı bir yaşama ve nihayetinde hayat-ı tayyibe’ye ulaştırır.