Yalan söylemek güveni yıpratır

Yalan hem somut gerçekliğe hemde ilmi ilahiya muhalif beyanıni davranışın adıdır. Yalanın inşa ettiği, mamur kıldığı hiçbir şey yoktur yeryüzünde ama maddi-manevi yıktığı çok şeyler vardır.

İnsan doğal olarak hakikatin peşindedir. Gerçeği duymak, görmek ve söylemek ister, ancak bazen doğasını unutur ve yalan söyleyerek gerçeği terk eder.

İnsanın yalan söyleme motivasyonu farklıdır . Önemli olan ruha ve insan olma gerçeğine aykırı bir şeye alışmamak, insanı değerini ve statüsünü kaybedecek bir noktaya getirmemektir. Kur’an yalanın tanımında, münafıkların inanmadığı bir şeyi doğru bile olsa söylemesine işaret eder.  “Ey Muhammed!) Münafıklar sana geldiklerinde, "Senin, elbette Allah'ın peygamberi olduğuna şahitlik ederiz" derler. Allah senin, elbette kendisinin peygamberi olduğunu biliyor. (Fakat) Allah o münafıkların hiç şüphesiz yalancılar olduklarına elbette şahitlik eder.”  (Münafıkun : 1)

Kur’an yalanın kaynağı olarak şeytan’ı kabul etmekte şeytan’ın insanları yalan söylemeye teşvik ettiği ve insanları aldatma konusundaki amaçlarına ulaşmak için yalanları kullandığı konusunda uyarır.

Şuarâ suresi 221-222 ayeti:” Şeytanların kime ineceğini size haber vereyim mi? Onlar günaha, iftiraya düşkün olan herkese inerler (onlara da kötülüğü telkin ederler).”

Ahlaki bir kusur, bireysel ve sosyal bir günah olarak yalan söylemenin, sonucunda sosyal alanda toplumda birbirine olan güven  duygusu yıpranır. Toplumda insanlar arasında yalanların artması her türlü doğru yargıyı yok eder ve insanlar hiçbir alanda birbirlerinin sözlerine güvenemezler.

Güven ikili münasebetlerde görünmez bir sınırdır. O sınır aşıldığı zaman artık münasebetler bir daha dikiş tutmaz tanımaz. Güven insanın sırtını yasladığı bir dağ gibidir. O dağ bir kere yıkıldı mı geriye sadece taş-toprak parçacıkları kalır ki onlara sırt yaslanılmaz.

Ancak yalan konusunda ilk kaybeden ve incinen yalancıdır. Yalan, insanın varlığında bir termit gibidir, yavaş yavaş insanın kişiliğini, itibarını ve inanılırlığını yok eder. Bu uyarı Kur’an'da Ğafir suresi 28. ayetinde şöyle bildirilmiştir: “Firavun ailesinden, imanını gizlemekte olan mü’min bir adam şöyle dedi: “Rabbim Allah’tır, dediği için bir adamı öldürecek misiniz? Hâlbuki o, size Rabbinizden apaçık mucizeler getirdi. Eğer yalancı ise, yalanı kendi aleyhinedir. Eğer doğru söylüyorsa, sizi tehdit ettiği şeylerin bir kısmı başınıza gelecektir. Şüphesiz Allah, aşırı giden, yalancılık eden kimseyi doğru yola eriştirmez.”