Kur’anın dünya görüşüne göre dünyanın eşyasının insan ve Allah ile ilişkisi

Dünyadaki her şey, nesneleri bile Allah'ın kullarıdır ve onların ibadeti, insanın kemale ulaşması için insana verilmiştir. Çünkü insanın ilahi bir boyutu vardır ve tüm ilahi isim ve sıfatlar onda tecelli edebilir ve bu kemale erme dünyadaki şeyleri kullanmadan mümkün değildir.

İslam felsefesinin önde gelen hocalarından GulamMirza Avani, metnini aşağıda okuyabileceğiniz "Fusus-ül Hikem" kitabının konularını şöyle anlattı:

Kur’an’da dünyayı öyle güzel anlatan bir ayet vardır ki, içindeki her şey Allah’ı tesbih eder. İsra suresi 44. ayeti: “Yedi gök, yer ve bunlarda bulunanlar O’nu tesbih eder; O’nu hamd ile tesbih etmeyen hiçbir şey yoktur. Fakat siz onların tesbihini anlayamazsınız. O halîmdir, bağışlayıcıdır.” Dünyadaki her zerre, Yüce Allah’ı tesbih eder. Tesbih, Allah’ı kusurlardan uzak bilmek anlamına gelir ve her şey Allah’ı mükemmellikleri için övüyor.

İbn Arabi (15. yüzyılın Endülüslü Müslüman filozofu) şöyle der: Dünyadaki her şey insanın elindedir ve insanların elinde bulunmaları onlar için ibadettir. Herşey Allah’ın kuludur. İnsanların hizmetinde bulunmaları onların ibadetidir. Çünkü insanın ilâhî bir sureti vardır ve bütün ilâhî isim ve sıfatlar onda tecelli eder . Dolayısıyla dünyanın insana tâbi olması, insanın kemale erip tam olması için onun hizmetindedir ve kemale ermesi dünyadaki şeyleri kullanmadan mümkün değildir.

İbn Arabi, meleklerin insanın önünde secde ettiklerini, çünkü her şeyin onun hizmetinde olduğunu ve Allah'ın ona varoluşsal bir itibar verdiğini söyler. Din insanı uyandırmak ve bu gerçeği ona bildirmek için gelmiştir.

Fusus'ül Hikem (Hikmetlerin Özü), ünlü sufi Muhyiddin İbn Arabi'nin başyapıtıdır. Geleneksel tasavvufi eserlerden farklı metafizik ve teosofik içerikte bir eserdir. Eserde Kur’an’da adı geçen 27 peygamber, hikmetin çeşitli yönlerinin tecessümü olarak ele alınır ve incelenir.

 Gulam Mirza Avani (1943'te İran'ın Semnan  şehirlerinden birinde doğdu) Arapça, İngilizce, Fransızca, Almanca, eski Yunanca ve Latince dillerini akıcı bir şekilde konuşan İranlı bir filozoftur. İran felsefesinin büyüme ve yayılma sürecini hızlandırmada en büyük etkiye sahipti. “Felsefe Tarihi”, “Mevlana'nın Araştırma Makaleleri Koleksiyonu” ve “Mevlana ve Din”  onun bazı eserlerinin başlıklarıdır.

4023929