Aşura; Kurtuluş mücadelelerinin ilham kaynağı

Aşura kıyamı yozlaşmış siyasi sistemlere ve yanlış yönetim biçimlerine karşı direniş için benzersiz bir modeldir.

Günümüzde, Müslüman özgürlük savaşçıları ve hatta kurtuluş hareketine öncülük eden Gandhi gibiler bile Aşura olayından ilham almıştır.

Mufid Üniversitesi'nde din araştırmacısı ve öğretim görevlisi olan Hüccetül İslam Velmüslimin Seyyid Ali Mirmusevi,IQNA ile yaptığı röportajda Aşura vakıasından alınacak dersleri anlattı. Ropörtajın özeti aşağıda yer almaktadır:

IQNA: Dünya laikliğe ve modern topluma doğru ilerlerken ve insanlık kimlik, ahlak ve maneviyat gibi çeşitli krizlerle karşı karşıyayken, Aşura olayının insanın ve modern toplumun bu krizlerden kurtulması için verdiği mesaj ve dersler nelerdir?

- Aşura, yozlaşmış siyasi sisteme ve yanlış yönetim biçimlerine karşı direniş için istisnai ve benzersiz bir modeldir. Çağdaş dönemde Müslüman özgürlük savaşçıları ve Kurtuluş hareketine öncülük eden Gandhi gibi liderler bile Aşura vakıasından ilham aldı. Aşura hareketi bağlamında ahlak, direniş , özgürlüğe değer verme belirgindir.  Aşura’nın modern insanlık için sahip olduğu dersler arasında direniş ahlakı, özgürlük  ve özgürlüğe değer verme ile ilgili dersler bulunmaktadır. İmam Hüseyin’in (a.s) isyanı hiçbir şekilde şiddet içeren bir hareket değildi. İmam (a.s) savaşı ve çatışmayı önlemek için her türlü tedbiri düşünmüş ancak zillet ile şehitlik arasında bir seçim yapmak zorunda kaldığında kılıca başvurmuştur.

IQNA- Aşura olayı ütopik fikirlerin bakış açısı ve yaklaşımı üzerinden nasıl analiz edilir?

-Ütopya ve ideoloji tartışması çok önemlidir. Ütopyalara gerçekleşmesi imkansız olan hayali tasarımlar gözüyle bakılır. Bunlar her yönüyle muhteşem olan ve arzu edilen yaşantı, düzen ve toplum yapısı düşünceleridir. Gelişmemiş toplumların temelini oluşturduğu ve bunlara çözüm amaçlı bir düzen getirmeyi planlayan geleceğin toplumu arzusu vardır. Bu ideal toplumlarda yasalar mükemmel işler. Sosyal adalet egemendir. Herkes eşit, mutlu ve huzurlu bir yaşam sürdürür. Ancak bu kusursuz yaşam ve toplum düzenine erişilemeyecek bir durum gözüyle bakılması, ütopyaların imkansız hayaller olarak görülmesine sebep olmaktadır. 

Ütopya her zaman devrimci güçlerin ilgi alanı olmuştur ve devrim her zaman ütopyanın kalbinden gelir. Diğer taraftan, ütopyaya karşı ideolojidir. İdeoloji, iktidar yapısının gerçekliğe sunduğu ve iktidarın eylemlerini haklı çıkarmak için önerilen yorumdur. Aşura olayına gelince, hem ütopik görüş hem de ideolojik görüş vardır. Birincisinde, İmam Hüseyin'in (a.s) kıyamı, mevcut duruma karşı protesto ve kurulu düzene karşı mücadele için bir modeldir. Karşı akım, Yezidi akımı olarak tasvir edilmekte ve buna karşı mücadele görevi bu temelde meşrulaştırılmaktadır. İdeolojik görüş ise tam tersine mevcut durumu haklı çıkarmak için İmam Hüseyin’in (a.s) bir tür tarihsel simülasyonunu kullanır. Görünen o ki, her iki yorum türü de farklı amaçlara sahip olmakla birlikte, tarihsel simülasyon hatasıyla karşı karşıya kalsalarda ütopik yorumun ideolojik yorumdan daha üstün olduğu konusunda hiçbir şüphe yoktur.

Vazife odaklı yorumda, tarihsel şartların farklılığından dolayı bu hareketin ilham verici ve ibretlik yönü dikkate alınır. Bu açıdan bakıldığında, İmam Hüseyin'in (a.s) isyanı, özel bir tarihsel durumda omuzlarına düşen kaçınılmaz bir görev olarak görülmektedir. İmam, kendisini başarısızlık ihtimaline karşı iyilikle uyaranların bir kısmına, bu görev ve sorumluluğu hatırlatıyordu. İmam Hüseyin’e (a.s) göre bu görevin önemi ve değeri, kesin ve muhtemel bedelleri nedeniyle onu terk edemeyecek kadar büyüktü. İmam Hüseyin’in (a.s) insanlık tarihindeki kıyamının benzersizliği, böyle bir görevi yerine getirme yolunda hiçbir fedakarlıktan kaçınmamasından kaynaklanmaktadır. İmam (a.s) bunu mümkün olduğu kadar az zararla çıkmaya çalışsa da, zillet ile şehadet arasında bir seçim yapmak zorunda kaldığında ikincisini tercih etmiştir. Çağdaş dönemde, bazı insanlar özgürleştirici görevlerini yerine getirirken bunu canlarıyla satın almışlardır. Aşura’ya bu bakış açısından bakmışlardır.

3918898