مظلومیت علی(ع) را با خواندن نهج‌البلاغه درک کردم
رتبه برگزیده رشته نهج‌البلاغه در مسابقات سراسری قرآن گفت: وقتی انسان با نهج‌البلاغه ارتباط می‌گیرد و محشور می‌شود، گویی مانند یاران نزدیک امام علی(ع) دردهایی را که در سینه حضرت سنگینی می‌کرد، احساس می‌کند و گویی امام(ع) با انسان صحبت می‌کند و حقیقتاً مظلومیت حضرت را در نهج‌البلاغه بیشتر درک کردم.
غلامحسین فاتحی، ۴۸ ساله و متولد فرخشهر، معلم زیست‌شناسی در آموزش و پرورش چهارمحال‌وبختیاری و حافظ کل قرآن کریم است که سال‌هاست در عرصه آموزش و تربیت نیروهای قرآنی در فرخشهر در دارالقرآن الکریم این شهر و نیز مدارس به فعالیت می‌پردازد.
تربیت سه فرزند قرآنی که حافظ ۱۷، ۱۱ و یک جزء از قرآن کریم در کنار همسر قرآنی هستند و مشارکت پررنگ این خانواده در فعالیت‌های قرآنی شهر از برکات انس با قرآن این چهره قرآنی استان است که می‌تواند الگوی سایر خانواده‌ها قرار گیرد تا با سوق دادن فرزندان به سمت فعالیت‌های قرآنی، شاهد شکل‌گیری جامعه واقعی قرآنی باشیم.
فاتحی را باید یکی از چهره‌های فعال قرآنی استان در عرصه مسابقات قرآن کریم و به‌ویژه مسابقات سراسری اوقاف دانست که طی یک دهه اخیر تا کنون در سه رشته حفظ، تفسیر و نهج‌البلاغه در بزرگ‌ترین رویداد قرآنی کشور حضور داشته که کسب مقام نخست کشور در رشته تفسیر در سال ۹۳ و کسب مقام سوم در نهج‌البلاغه در چهل‌وپنجمین دوره از مسابقات سراسری قرآن کریم در سال جاری مهم‌ترین دستاورد وی در این مسابقات مهم بوده است. موفقیت اخیر فاتحی در مسابقات قرآن اوقاف و کسب رتبه سوم کشور در رشته نهج‌البلاغه بهانه گفت‌وگوی ایکنا با این چهره شاخص قرآنی شد که تقدیم مخاطبان گرامی می‌شود.
ایکناـ به‌عنوان یکی از فعال‌ترین چهره‌های قرآنی استان حاضر در مسابقات قرآن اوقاف، از توفیقات در مسابقات قرآن بگویید.
در مسابقات بسیاری شرکت کردم و بیش از ۲۰ مقام برتر کشوری دارم. نخستین موفقیتم در سطح کشور مربوط به سال ۷۰ است که در مسابقات دانش‌آموزی در رشته حفظ و مفاهیم حائز رتبه برگزیده کشوری شدم و پس از آن، دو بار رتبه نخست را در حفظ ۱۰ جزء کسب کردم. همچنین در سال ۷۵، در جشنواره قرآن و عترت دانشجویی رتبه اول را کسب کردم. ۴ رتبه نخست کشوری در مسابقات حفظ ۱۰ و ۲۰ جزء بسیج را نیز در کارنامه دارم.
در سال ۷۲ در مسابقات سراسری اوقاف که به میزبانی استان برگزار شد، رتبه سوم کشوری را در حفظ ۱۰ جزء کسب کردم. همچنین در مسابقات قرآن کریم هلال احمر عنوان دوم کشوری در سال ۷۱ نصیب بنده شد.از سال ۹۰ علاوه بر تقویت و مرور محفوظات، به‌صورت جدی به تفسیر قرآن روی آوردم و در این زمینه نیز صاحب مقام‌های کشوری متعدد هستم که مهم‌ترین آنها کسب رتبه نخست کشوری در تفسیر ۱۰ جزء در مسابقات سراسری قرآن کریم در سال ۹۳ است.
ایکنا - آشنایی شما با نهج‌البلاغه مربوط به چه سالی است؟
اولین حضورم در مرحله کشوری مسابقات قرآن در رشته نهج‌البلاغه بوده است، سابقه آشنایی بنده با نهج‌البلاغه به سال ۶۷ باز می‌گردد که در سال سوم راهنمایی در مسابقات نهج‌البلاغه دانش‌آموزان به مرحله کشوری راه یافتم. در دوران دبیرستان نیز همواره در کنار مسابقات قرآن در رشته‌های نهج‌البلاغه و احکام نیز شرکت می‌کردم چرا که محدودیتی برای رشته‌ها در مراحل پایینی وجود نداشت اما در مرحله کشوری تنها مجاز به شرکت در یک رشته بودیم. در سال‌های سوم و چهارم دبیرستان موفق شدم به ترتیب مقام‌های اول و سوم کشوری را در نهج‌البلاغه کسب کنم.
همین ورود خوب به نهج‌البلاغه باعث آشنایی و انس بنده با این کتاب ارزشمند شد که مطالعه کتاب‌هایی همچون «سیری در نهج‌البلاغه» از شهید مطهری این شناخت را تقویت کرد. البته روی آوردن به حفظ قرآن کریم و پرداختن به مرور و تثبیت محفوظات در کنار مشغله‌های معلمی و کلاس‌داری و تدریس فرصت آزاد زیادی را برایم باقی نمی‌گذاشت که بیشتر به نهج‌البلاغه بپردازم.
ایکناـ لطفاً در خصوص انگیزه ورود مجددتان به رشته نهج‌البلاغه در عرصه مسابقات توضیح دهید.
شکل‌گیری نهضت نهج‌البلاغه‌خوانی در سال‌های اخیر این انگیزه را در بنده تقویت کرد که در خانواده جلسات نهج‌البلاغه را راه‌اندازی کنیم لذا خواندن حکمت‌ها به همراه ترجمه از آخر این کتاب ارزشمند را با همراهی خانواده آغاز کردیم و توضیح مختصری نیز داشتیم.
در چهل و پنجمین دوره مسابقات سراسری قرآن کریم که با رفع بلیه کرونا به‌صورت حضوری و با شکل و جان تازه‌ای برگزار می‌شد، تصمیم گرفتم در رشته نهج‌البلاغه پا به عرصه بگذارم و همین انگیزه و بهانه‌ای باشد تا با ۲۶۰ حکمت این کتاب شریف که به‌عنوان منبع مسابقات اعلام شده بود، بیشتر آشنا و مأنوس شوم. خداوند توفیق عطا کرد و مراحل مسابقات را با موفقیت طی کردم و یکی از ۱۲ فرد حاضر در مرحله فینال در این مرحله در شهر مقدس قم بودم.
ایکنا ـ سطح مسابقات در مرحله کشوری رشته نهج‌البلاغه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
باید بگویم که به لطف الهی هر ۱۲ فرد حاضر در این مرحله بسیار مسلط و همگی آماده اول شدن بودند، جوانان بسیار مستعد و توانمندی که در این مسیر نورانی گام نهاده‌اند و خدا نیز توفیق داد تا مقام سوم را کسب کنم و دریچه تازه‌ای به رویم باز شود تا به‌صورت جدی و با قدرت و توان بیشتر نهج‌البلاغه را پیگیری کنم. این آرزو را دارم که همین مسیر برای آشنایی و انس با صحیفه سجادیه نیز برایم فراهم شود و بتوانم بیشتر با این کتاب شریف آشنا بشوم.
ایکناـ روند برگزاری بخش معارفی چهل‌وپنجمین دوره مسابقات سراسری قرآن کریم را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
امسال برای نخستین بار این بخش با این شکل و شیوه جدید برگزار می‌شد و اگرچه در سطوح دانش‌آموزی و دانشجویی این رشته در جشنواره‌ها و مسابقات قرآن گنجانده شده است اما در مسابقات اوقاف، امسال اولین دوره‌ای بود که شاهد ورود رشته نهج‌البلاغه بودیم لذا آیین‌نامه مشخص و شناخته شده‌ای از این رشته در دست نداشته و تنها اطلاعات کلی داشتیم؛ مثلاً می‌دانستیم که ۴۰ نمره کتبی و ۶۰ نمره شفاهی دارد اما کسی نمی‌دانست آزمون شفاهی با چه شکل و شیوه و چه پرسش‌هایی همراه است؟
البته متسابقان در این آزمون با یک غافلگیری نیز مواجه شدند چرا که ما تنها متن و ترجمه حکمت‌ها را مطالعه کرده و آمادگی داشتیم اما در این آزمون شرح حکمت‌ها نیز بدون اطلاع قبلی از ما سؤال شد و لذا کسانی که بیشتر در این زمینه کار کرده بودند، موفق‌تر بودند. جا داشت در این خصوص اطلاع‌رسانی بهتری انجام شود و آیین‌نامه تدوین شده مشخص و منظمی در اختیار متسابقان قرار نداشت. البته چون سال اول برگزاری مسابقات در این رشته بود نمی‌توان به این کاستی خرده گرفت و مطمئناً سال آینده شاهد برگزاری منظم‌تری خواهیم بود.
ایکناـ در خصوص میزبانی شهر مقدس قم از بخش معارفی مسابقات سراسری قرآن کریم نظرتان را بگوئید.
باید بگویم که بسیار عالی بود و علاوه بر میزبانی شایسته از متسابقان، برنامه‌های جانبی غنابخش و پرباری نیز پیش‌بینی شده بود و هدایای معنوی فراوانی از غبارروبی امامزادگان(ع) تا توفیق حضور در سرداب برخی امامزادگان(ع) و ... در این مسابقات نصیب ما شد. خوشبختانه مقرر شده است که دبیرخانه دائمی بخش معارفی مسابقات سراسری قرآن شامل رشته‌های تفسیر، نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه در اوقاف استان قم باشد.
ایکناـ برگزاری بخش معارفی مسابقات قرآن به‌صورت مستقل و جداگانه از رشته‌های آوایی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
تصمیم بسیار به‌جا و شایسته‌ای بود چرا که معمولا‌ً این بخش از مسابقات به علت توجهی که به بخش آوایی وجود داشت مورد کم‌توجهی و کم‌مهری قرار می‌گرفت؛ به‌خاطر دارم در سال ۹۳ که در رشته تفسیر قرآن در مرحله فینال در تبریز شرکت کردم، بخش معارفی به همراه بخش آوایی برگزار می‌شد و شاهد بودم که تمام توجهات معطوف بر رشته‌های قرائت و حفظ و ترتیل بود و تفسیر در حاشیه قرار داشت. این جداسازی و برگزاری بخش معارفی در قم هم سبب ایجاد یک فضای معنوی دلنشین در طی برپایی مسابقات می‌شود و هم توجه بیشتر و بهتری به متن و محتوا و متسابقان خواهد شد.
البته برگزاری بخش‌های آوایی و معارفی در کنار هم حُسن‌هایی نیز داشت از جمله اینکه متسابقان دو بخش را در کنار هم و همراه هم قرار می‌داد و قطعاً در این مراودات و تعاملات، افراد از یکدیگر تأثیر پذیرفته و قاریان و مرتلان و حافظان توجه بهتری به مباحث معارفی و مفاهیم و معانی قرآن پیدا می‌کردند.
ایکنا ـ توصیه شما برای کسانی که در ابتدای راه حضور در رشته‌های نهج‌البلاغه و تفسیر هستند، چیست؟
در مورد رشته نهج‌البلاغه باید بگویم که اصل محتوا مبتنی بر ترجمه‌ها اعلام شده بود اما بنده در مطالعاتم از ترجمه‌ها فراتر می‌رفتم و متن عربی را نیز با دقت مطالعه می‌کردم چون گاه در متن عربی مفهومی وجود دارد که شاید در متن فارسی نیست، این موضوع خیلی کمک کرد تا مراحل مسابقات را راحت‌تر پشت سر گذاشتم. عامل موفقیت در تفسیر قرآن کریم را نیز حفظ آیات می‌دانم که یک توانمندی مضاعف عطا می‌کرد و لذا باید بیش از محتوا و منابع خواسته شده در مسابقات مسلط بر رشته باشیم و مثلاً اگر مسابقه از ما نمره ۵۰ را می‌خواهد اگر بتوانیم به قدر ۸۰ نمره کار کنیم و توانمندی خود را افزایش دهیم، قطعاً موفق خواهیم شد.
عامل دیگر موفقیت در رشته‌های تفسیر و نهج‌البلاغه را تسلط بر فن بیان و خطابه می‌دانم که از ۶۰ نمره ۲۰ نمره به این مبحث اختصاص دارد؛ به علاقه‌مندان این رشته‌ها نیز توصیه می‌کنم این موضوع را مورد توجه قرار دهند و از اجرا در محافل کوچک آغاز کنند و هیچگاه از این امر شانه خالی نکنند. مطالعه کتاب‌های مربوط به موضوع اجرا و فن بیان نیز می‌تواند کمک کننده باشد که البته جای تجربه عملی اجرا را نمی‌گیرد.
درواقع بنده از بیش از ۲۰ سال قبل تا کنون کار اجرا و مجری‌گری را در برنامه‌ها و نماز جمعه و محافل قرآنی و اعیاد و سوگواری اهل‌بیت(ع) انجام می‌دهم و نیز به سبب شغلم که معلمی و کلاس‌داری است، تسلط لازم را بر فن بیان دارم.
ایکنا ـ توصیف شما از نهج‌البلاغه چیست؟
نهج‌البلاغه بازنمود و تجسمی از مظلومیت امام علی(ع) است و انسان وقتی مفاهیم عمیق نهج‌البلاغه را درک می‌کند، گویی شبیه سهل بن حنیف، کمیل بن زیاد یا مالک اشتر می‌شود که نامشان نیز در نهج‌البلاغه آمده و از صحابه ایشان بودند و بیشتر از سایرین با حضرت حشر و نشر داشتند. وقتی انسان با نهج‌البلاغه ارتباط می‌گیرد و محشور می‌شود، گویی مانند یاران نزدیک ایشان، دردهایی را که در سینه حضرت سنگینی می‌کرد، احساس می‌کند و گویی امام(ع) با انسان صحبت می‌کند و حقیقتاً مظلومیت حضرت را در نهج‌البلاغه بیشتر درک کردم.
شرکت در مسابقه نهج‌البلاغه توفیقی بود که مرا واداشت بسیار دقیق به مطالعه این گنجینه ارزشمند دینی بپردازم و حقیقتاً مظلومیت امام علی(ع) را بیشتر درک کنم و در دل غصه مهجوریت و کم‌توجهی به این کتاب شریف را داشته باشم. چه بسیار پیش آمده است که با خواندن نهج‌البلاغه متوجه شدم مطالبی که در تفسیر قرآن مطالعه کرده بودم، همان تفاسیری هستند که امام علی(ع) در نهج‌البلاغه ارائه فرموده‌اند و برای دنیای امروز بسیار کاربردی و کلیدی هستند. سخنان بسیار کاربردی که قرن‌ها پیش توسط امام علی(ع) بیان شده آنچنان مبتلا به جامعه امروز ما هستند که هر لحظه انسان احساس می‌کند امام(ع) در کنارش است.
ایکنا ـ چگونه می‌توان نهج‌البلاغه را بیش از پیش به مردم شناساند تا آحاد جامعه از آموزه‌های آن بهره ببرند؟
به نظرم مسابقات یک ابزار و موتور پیش‌برنده بسیار خوب برای رفع مهجوریت منابع دینی است زیرا ایجاد انگیزه در افراد می‌کند تا به سمت نهج‌البلاغه بروند. مسابقات را نباید یک موضوع جانبی دانست بلکه باید به‌عنوان یک اصل مهم در جلب توجهات به قرآن کریم و معارف و منابع دینی مورد توجه قرار دهیم و تعدد این رویداد در قالب‌ها و با جامعه هدف مختلف اتفاق بیفتد. البته مسابقات نباید هدف اصلی مسئولان باشد اما وسیله‌ای است که اهداف را سهل‌الوصول می‌کند. شرکت‌کننده‌ای که به بهانه شرکت در مسابقات با نهج‌البلاغه مأنوس می‌شود، قطعاً از این کتاب ارزشمند اثر نیز می‌پذیرد لذا تبلیغات مسابقات و رویدادهای ناظر بر معارف اسلامی و کتب ارزشمند دینی باید تقویت شود.
برای موفقیت در برگزاری مسابقات فراگیر و بزرگ می‌طلبد از افراد صاحب تجربه و توانمند استفاده شود. مسئولان باید در تمامی موارد از تبلیغ گرفته تا محتوای مسابقات، طراحی سؤالات، نحوه داوری، انتخاب داوران و ... حرفه‌ای گری و بهره‌مندی از برگزارکنندگان توانمند و زبده را در دستور کار دهند تا شاهد برپایی مسابقات و رویدادهای فرهنگی و قرآنی تأثیرگذار و با دامنه وسیع در جامعه باشیم.
همچنین هدایایی که در مسابقات قرآن و معارف دینی در نظر گرفته می‌شود باید مورد توجه مسئولان برگزارکننده باشد، جوان ما پیش خود جوایز مسابقات قرآنی را با جوایز مسابقات ورزشی مقایسه می‌کند و تناسبی نمی‌بیند.
ایکنا ـ علت مهجوریت قرآن و منابع دینی در جامعه از دیدگاه شما چیست؟
نباید به بهانه کمبود بودجه و مشکلات اقتصادی اعتبارات فرهنگی را کاهش دهیم، تفکری که متأسفانه به‌ویژه در سال‌های اخیر گریبانگیر جامعه شد و پیامدهای آن را امروز مشاهده می‌کنیم، صرفه‌جویی در بودجه‌ها در بخش فرهنگی بود که به بهانه وضعیت اقتصادی اتفاق افتاد و باید گفت که این نبود سرمایه‌گذاری باعث شده است که امروز وضعیت خوبی در حوزه فرهنگی نداشته باشیم و در زمینه فعالیت‌های قرآنی و آشنایی آحاد جامعه با آموزه‌های نورانی قرآن و نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه نیز مهجوریت و محرومیت ایجاد شود.
باید هم پول و اعتبارات خوب تزریق شود و هم نیروی انسانی متعهد و متخصص در میدان باشند و پشتیبانی شوند و هم رسانه‌ها در زمینه تبلیغات و آگاهی‌افزایی و غنابخشی کار و تلاش کنند تا بتوانیم غبار مهجوریت را حتی‌الامکان از مصحف شریف و منابع دینی بزداییم.
به‌نظرم نهج‌البلاغه باید به‌عنوان یکی از رشته‌های اصلی در تمامی مسابقات از سوی نهادها و دستگاه‌های مختلف قرار گیرد و همگان به سمت مطالعه و آشنایی با آموزه‌های این کتاب شریف تشویق و ترغیب شوند.
ایکناـ چه ارتباطی میان قرآن و نهج‌البلاغه یافتید؟
ارتباط قرآن و نهج‌البلاغه بسیار عمیق و تنگاتنگ و ناگسستنی است و تعبیر «أخ القرآن» در مورد این کتاب نورانی بسیار به‌جا و درست است؛ اگر بخواهیم تفسیر قرآن را به خوبی متوجه شویم باید نهج‌البلاغه بخوانیم زیرا کلام امام علی(ع) تفسیر و ترجمان قرآن است و ایشان آیات را به زیبایی تفسیر کرده‌اند و درواقع فرازهای نهج‌البلاغه کلید تفسیر قرآن است. حق مطلب قرآن به درستی در نهج‌البلاغه ادا شده و اگر کسی می‌خواهد با قرآن بیشتر مأنوس شود و بیشتر بهره ببرد، باید نهج‌البلاغه بخواند.
موفقیتم در نهج‌البلاغه را مرهون حفظ قرآن کریم می‌دانیم و در آزمون شفاهی هر پرسشی که از بنده می‌شد با استناد به آیات نورانی قرآن پاسخ می‌دادم و همین امر باعث موفقیتم در بخش شفاهی و کسب رتبه بود.
ایکنا ـ وضعیت آشنایی مردم استان با نهج‌البلاغه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در چهارمحال‌وبختیاری که بسیاری از مناطق آن همچنان بکر و اصیل است، زمینه بیشتری وجود دارد که مردم به سمت آشنایی بیشتر با منابع دینی سوق داده شوند و بیش از گذشته جذب قرآن و نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه و سایر منابع اصیل اسلامی شوند. امیدوارم در سال آینده تعداد بیشتری از اهالی استان در رشته نهج‌البلاغه شرکت کنند و رقابت سنگین‌تری اتفاق بیفتد و موفقیت‌های بیشتری برای استان کسب شود.
ایکنا ـ کلام پایانی...
حُسن ختام کلامم دعوت از مخاطبان به مطالعه حکمت ۱۵۰ نهج‌البلاغه است که حضرت در پاسخ به شخصی که از ایشان خواست او را موعظه کنند، اینگونه آغاز می‌کنند «از کسانى نباش که بدون عمل امید سعادت اخروى دارد و توبه را با آرزوهاى دور و دراز به تأخیر مى‌اندازد». سراسر این حکمت اندرزهای اخلاقی و اجتماعی و دستورالعملى براى تمام زندگى بشر است که در سایه آن مى‌تواند سعادت دنیا و آخرت را براى خود به‌دست آورد.
ما امروز در دنیایی زیست می‌کنیم که هر فردی می‌خواهد حق خود را به‌صورت کامل بستاند اما نمی‌خواهد به اندازه‌ای که از او کار خواسته شده تلاش و کار کند و امام(ع) تأکید می‌کنند نباش از آنانی که حق خود را به طور کامل مى‌گیرند اما حقوق دیگران را نمى‌پردازند.
امید است که به این توصیه‌های حضرت در ابعاد و شئون زندگی توجه داشته باشیم و همگی این توفیق را پیدا کنیم که با کلام نورانی و قرآنی امیرالمؤمنین(ع) در نهج‌البلاغه مأنوس باشیم.
انتهای پیام
