اسلامزاده: شهید جمالی را واسطه پرداختن به حاج قاسم کردم + صوت و فیلم
کارگردان «پاییز پنجاه سالگی» گفت: در این مستند تلاش کرده‌ام با پرداختن به شهید جمالی درباره حاج قاسم حرف بزنم؛ اتفاقی که تا به حال کمتر رخ داده است.
جایزه شهید آوینی تا چند سال قبل در قالب رویدادی مجزا برگزار می‌شد اما عمدتا این اتفاق از تماشاگر لازم بهره‌مند نبود. ادغام این جایزه با جشنواره سینماحقیقت این موقعیتی را به وجود آورد تا آثار این بخش بیشتر دیده شوند.
در این راستا در خبرگزاری ایکنا با برخی از کارگردانان این بخش گفتوگو کرده‌ایم. اولین مصاحبه در این رابطه با محسن اسلامزاده مستندساز است که با فیلم «پاییز پنجاه سالگی» در جشنواره حضور دارد.
ایکنا – این بار با فیلمی درباره حاج قاسم در جایزه شهید آوینی حضور دارد. پیرامون چگونگی شکل‌گیری این مستند توضیح دهید؟
مرداد 1399 آقای زین‌العابدین مدیر سابق شبکه یک از من درخواست کرد به دلیل آشنایی که با استان سیستان و بلوچستان دارم مستندی درباره اقدامات حاج قاسم در آن منطقه بسازم. من از آنها چند درخواست داشتم چون می‌دانستم کار سنگینی پیش رو دارم. در اولین قدم هم خواستم آقای نقویان تهیه‌کنندگی فیلم را بر عهده داشته باشد. درضمن درخواست داشتم تا همکاری‌های لازم در بحث آرشیو فیلم و همچنین همکاری در استان با من صورت گیرد.
بعد از مذاکراتی که صورت گرفت من هر اندازه فکر کردم به ایده خوبی در این رابطه نرسیدم. در همان ایام با من تماس گرفته شد که تیزر مستند را برای پخش ارائه دهم. به آنها گفتم هنوز ساخت کار را آغاز نکرده‌ام تا بخواهم تیزر آن را تحویل دهم. این موضوع تعجب مسئولان سینما را در پی داشت. در جواب به چرایی این موضوع به آنها گفتم اگر به دنبال یک کار خوب هستند اجازه دهند اثر با صبر و حوصله تولید شود وگرنه اگر به دنبال کارهای معمولی هستند خیلی راحت می‌توانند آنتن را پر کرد.
در نهایت به ایده‌ای که دلخواهم بود رسیدم. کتابی با عنوان «پاییز پنجاه سالگی» خواندم که در آن مصاحبه‌ای با همسر شهید جمالی صورت گرفته بود. شهید جمالی را بهترین فردی یافتم که از نزدیک با حاج قاسم آشنا بوده است. شروع به جمع‌آوری آرشیو کردم که نزدیک به پنج ماه زمان صرف شود. اوائل مهر تولید مستند آغاز شد. چالشم در زمان ساخت این بود که متوجه شدم همزمان با من، کارهای دیگری هم در سیستان درباره حاج قاسم و شهید جمالی در حال ساخت است. پس نیاز بود مستندی خاص بسازم. فیلم اسفند سال گذشته آماده پخش شد اما دوستانم وقتی کیفیت کار را دیدند توصیه کردند فیلم را برای پخش در جشنواره سینماحقیقت نگه داریم. این اتفاق به هر حال رخ داد و فیلم هم اکنون در جایزه شهید آوینی حاضر است.
ایکنا – آیا ادغام جایزه شهید آوینی در جشنواره سینماحقیقت به بهتر دیده شدن این رویداد کمک کرد یا اینکه آن را به حاشیه برد؟
شب گذشته در جشنواره به همین موضوع فکر می‌کردم. بهترین اتفاقی که می‌توانست برای جایزه شهید آوینی رخ دهد ادغامش در جشنواره سینما حقیقت بود چون قبل از این، فیلم‌ها دیده نمی‌شد و به‌طبع جریان‌سازی لازم را هم نداشت. همچنین این ادغام باعث شد برخی از آثاری که بنا به دلایلی فرصت دیده شدن در دیگر جشنواره‌های مستند را پیدا نکردند، بتوانند در این اتفاق هنری، در معرض دید علاقمندان قرار گیرند. نکته بعد اعتباری است که به واسطه این اتفاق برای فیلم‌‌های انقلابی رقم خورد. پیشتر هر فیلمی که موضوع انقلابی داشت اما کیفیت فنی آن پایین بود به این جایزه راه پیدا می‌کرد اما امروز تولیدات این حوزه باید کیفیت لازم را دارا باشند.
ایکنا – پیرامون برخی کناره‌گیری‌ها که از جشنواره صورت گرفته چه نظری دارید؟
به دوستانی که این اقدام را انجام دادند توصیه‌ای دارم. با کنار رفتن یا قهر کردن چیزی درست نمی‌شود. همگی به برخی موضوعات اعتراض داریم. من چند فیلم درباره اختلاس‌های اقتصادی و معضلات اجتماعی ساخته‌ام اما هیچگاه به این فکر نکردم به دلیل مشکلات موجود دوربینم را زمین بگذارم. در همین رابطه اخیرا مستندی در دست مونتاژ دارم که در آن اعتراضاتی به برخی مسائل در سیستان و بلوچستان مطرح شده است. امیدوارم این کار اجازه پخش دریافت کند.
مطلب بعد به ارتباط کناره‌گیری از جشنواره مربوط می‌شود. آیا با کنار رفتن از جشنواره سینما حقیقت اتفاقی رخ می‌دهد؟ این شکل اعتراض، صحیح نیست. فیلمساز باید از هر موقعیتی برای بیان حرف خود با زبان فیلم بهره برد وگرنه نادیده گرفتن این امر چشم‌پوشی روی ظرفیت‌های سینما است.
ایکنا – آیا الزامی وجود دارد که آثار حاضر در جایزه شهید آوینی حتما رویکردی دینی و انقلابی داشته باشند؟ چه معیاری برای انتخاب آثار در این بخش وجود دارد؟
به نکته درستی اشاره کردید. آوینی تنها برای وجود نگاه انقلابی در آثار دفاع مقدسی و ارزشی، آوینی نشد بلکه نگاه انقلابی او در همه سبک فیلمسازی وجود داشت. برای این رویکرد نیز بارها درگیر شد و هزینه نیز داد. برای نمونه به درگیری وی با مسئولان وقت صدا و سیما اشاره می‌کنم یا اینکه ساخت اثری به نام «سراب» را مثال می‌زنم که درباره مهاجرت است. در مجموع هر اثر که در آن دغدغه جامعه وجود داشته باشد قادر است در بخش جایزه شهید آوینی حضور داشته باشد.
ایکنا – ارزیابی از فیلم‌هایی که تا به امروز در جشنواره سینما حقیقت مشاهده کرده‌اید، چیست؟
چند فیلمی که تماشا کرده‌ام نشان‌دهنده پیشرفت آثار حاضر در جشنواره سینما حقیقت است. مستند «زاگرس» یکی از این اتفاقات خوب است که مرا جذب خود کرد.
گفتوگو از داود کنشلو
انتهای پیام
