نیازهای دانشجو در مسیر خدمت به وطن؛ از خودباوری تا حمایت
یک دانشجوی نخبه معتقد است: اولین نیاز دانشجویان برای خدمت به وطن و رشد کارآفرینی این است که روحیه دانشجویان رشد کند و به خودباوری برسند، پس از آن باید به رفع مشکلات زیرساختی در کشور همچون عدم پایداری در سیاست‌ها و حمایت‌های لحظه‌ای و دفعی پرداخت.
امروز، 16 آذرماه مصادف با روز دانشجو است. فضای جامعه امروزی کشور به گونه‌ای است که تحت تحریم‌های شدید اقتصادی قرار دارد و در این زمینه نیازمند تربیت نیروهای توانمندی است که بتوانند کشور را از وابستگی به اقلام مورد تحریم رها ساخته و با ایجاد کارآفرینی و تولید محصولات دانش‌بنیان مسیر توسعه و پیشرفت کشور را هموار کنند. البته زمینه تربیت این نیروی نخبه، توانمند و کارآمد در محیط دانشجویی به خوبی فراهم است.
تربیت نیروی کار کارآفرین امروزه به یکی از وظایف دانشگاه‌ها تبدیل شده است. نیروهایی که قدرت ایجاد شغل داشته باشند. افرادی که دیگر منتظر این نمی‌مانند تا در بازار کار جذب شوند، بلکه قدرت آن را دارند که بتوانند با راه‌اندازی شغل مختص خودشان، هم برای خود درآمدزایی داشته باشند، هم بتوانند برای افراد دیگری نیز شغل ایجاد کنند. در اصل کارآفرینان، جزء معدود افرادی در جامعه هستند که نه‌تنها ایده‌های جدیدی را برای بازار اقتصادی دارند، بلکه به‌راحتی می‌توانند زمینه را برای تبدیل شدن علم به ثروت در حوزه‌های مختلف فراهم کنند.
کارآمدسازی نظام آموزش عالی که در تلفیق با واژه کارآفرینی معنا می‌یابد، منوط به اتخاذ سیاست‌های منطبق بر واقعیت‌های جامعه و سازگار با شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، قانونی و تکنولوژیکی کشور است و با هدف تقویت انگیزه پیشرفت در دانشجویان و افزایش روحیه کارآفرینی، دانش‌آموختگان را به سمت کارآفرینی سوق خواهد داد.
محمدمهدی حیدری، متولد سال 1368، دانش‌آموخته دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد مهندسی هوافضا از دانشگاه شریف و دانشجوی فعلی دوره دکترای دندانپزشکی است که مدت‌هاست به حوزه کارآفرینی ورود کرده و توانسته است از طریق ایجاد شرکتی دانش‌بنیان با عنوان سیمدیکس نسبت به طراحی و ساخت شبیه‌سازهای مختلف در حوزه‌های جراحی و ... اقدام کند که این مسئله به خودی خود باعث کارآفرینی و ایجاد اشتغال در این حوزه‌ها شده است. ایکنا در رابطه با ویژگی‌های یک دانشجوی موثری و کارآفرین به گفت‌وگو با این نخبه علمی کشور پرداخته است که مشروح آن را در ادامه مطالعه می‌کنید.
ایکنا ـ تاکنون به عنوان یک کارآفرین در چه حیطه‌های ورود کرده‌اید؟
از مدت‌ها پیش در حوزه شبیه‌سازهای جراحی ورود کرده و پس از چندی فعالیت توانستم تا شبیه‌ساز بیماران را طراحی و تولید کنم. زمانی که پزشکان بخواهند با بیمار مواجه شده و نسبت به درمان او اقدام کنند، می‌توانند پیش از آن با شبیه‌ساز کار کنند. با طراحی و ساخت دستگاه شبیه‌ساز بیمار، شرکتی دانش‌بنیان تأسیس کردیم که سازنده شبیه‌سازهای جراحی به ویژه در جراحی‌های چشم، فک، صورت و دهان است.
اگر بخواهیم از نظر کاربری به تحلیل فعالیت‌های صورت گرفته بپردازیم، کاربری دستگاه‌هایی که تولید می‌کنیم، در حوزه آموزش‌های پزشکی یعنی آموزش چشم‌پزشکی و دندانپزشکی قرار دارد. دستگاه‌هایی که تولید می‌کنیم، امروز در دنیا منحصر به فرد است، یعنی شبیه‌ساز چشم‌پزشکی فقط از سوی یک شرکت آلمانی و شبیه‌ساز دندانپزشکی نیز فقط از سوی یکی شرکت آمریکایی تولید می‌شد.
در این زمینه در داخل ایران نیز هیچگونه رقیبی نداشتیم و در دنیا نیز رقابت قابل توجهی با تولیدات ما وجود ندارد و شرکت‌هایی که اقدام به تولید این دستگاه‌ها می‌کنند چندان زیاد نیستند.
همچنین از فناوری واقعیت مجازی استفاده کردیم تا برخی اختلالات ذهنی و مشکلاتی که در کارکردهای مغزی و شناختی وجود دارد را بهبود دهیم. در تست‌های بالینی که در این زمینه انجام دادیم، نتایج خوبی به دست آمد اما چون این محصول هنوز تجاری‌سازی نشده و به فروش نرسیده است، هم‌اکنون در مرحله علمی و تحقیقات قرار داشته و تولید صنعتی نشده است
ایکنا ـ تأثیر شبیه‌سازهای پزشکی در روند درمان بیماران و نیز افزایش دقت پزشکی چگونه است؟
آموزش پزشکی مبتنی بر مواجهه پزشک با بیمار است یعنی تا زمانی که مواجهه بالینی رخ ندهد، یک پزشک مهارتی برای ارائه خدمات درمانی کسب نمی‌کند. بنابراین، پزشکان برای اینکه به مهارت کافی دست پیدا کنند، مجبور هستند تا نسبت به درمان یک سری از بیماران در بیمارستان‌های آموزشی اقدام کنند و عملا این فرآیند آزمون و خطا بر روی یک انسان انجام می‌شود. این مسئله تاکنون اجتناب‌ناپذیر و هزینه‌ای بوده است که یک جامعه برای تربیت پزشکان ماهر و حاذق پرداخت می‌کرده است؛ اما از آنجا که این اتفاق بیشتر برای بیمارانی رخ می‌دهد که از نظر مالی در سطح پائین قرار دارند، لذا این بیماران این انتخاب را ندارند که در یک بیمارستان آموزشی یا غیر آموزشی تحت درمان قرار گیرند. این مسئله همواره به عنوان یک دغدغه در میان گروه‌های آموزشی بالینی و پزشکان و نیز در سیستم‌های سلامت عمومی و سیاست‌گذاران حوزه سلامت مطرح بوده است.
به همین دلیل قابلیت‌هایی که در علوم مهندسی توسعه پیدا کرده تا بتواند پدیده‌های مختلف را با دقت خوب شبیه‌سازی کرده و اتفاقات احتمالی را از سوی رایانه پیش‌بینی کند، در این حوزه به کار گرفته شد و معادل شبیه‌سازهای رانندگی و پرواز که توسعه پیدا کرده بود، مورد توجه قرار گرفت. این فناوری به عنوان کاربری‌های متناسب در حوزه سلامت به این حوزه وارد شده و کمک شایانی به جامعه پزشکی کرد.
امروز کار به جایی رسیده که یک بیمار از فرآیندهای اولیه آموزشی پزشک خارج می‌شود؛ یعنی برای مثال یک پزشک پیش از آنکه وارد درمان یک بیمار واقعی شود، با شبیه‌ساز بیمار وارد این مرحله شده و پس از کسب مهارت کافی می‌تواند بر بالین بیمار واقعی حاضر شود. این مسئله باعث می‌شود تا تعداد خطاهای پزشکان بسیار پایین آمده و مشکلاتی که ممکن است به دلیل عدم مهارت برای بیماران رخ دهد، کاهش پیدا کند. همچنین، باعث افزایش رضایت بیماران، کاهش میزان استرس پزشکان و هزینه‌های جانبی که خطاهای پزشکی بر روی دست بیمه‌ها می‌گذارد، خواهد شد. بنابراین، نوعی بازی برد برد در این مسیر برای پزشکان و بیماران و بیمه‌ها رخ می‌دهد.
ایکنا ـ فعالیت خود را از چه سالی و به چه نحوی آغاز کردید؟
تقریبا حدود هشت سال است که مشغول این فعالیت شده‌ایم؛ یعنی از زمان دانشجویی در دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد فعالیت خود را آغاز کردیم و در ادامه نیز متناسب با این فعالیت‌ها تحصیلات تکمیلی خود را نیز به سرانجام رسانده و از فضای مهندسی به فضای پزشکی راه یافتیم.
در مدتی که فعالیت‌های خود را آغاز کردیم، یک گروه مهندسی و یک گروه پزشکی قوی شکل دادیم و در همکاری این دو تیم که هر کدام از نخبه‌های علمی دانشگاه‌های معتبر کشور بودند، عملا همکاری خوبی ایجاد شد و فیلدی که انتخاب کردیم نیز موقعیتی است که واقعا نیاز دارد تا مهندسان و پزشکان با علم یکدیگر به خوبی آشنا بوده و یکدیگر را به خوبی درک کنند. البته ایجاد چنین درک متقابلی خیلی دشوار بود و شاید مهمترین دلیل دستیابی به چنین محصولاتی درک متقابلی است که در میان اعضای گروه وجود داشت.
بنده پیشنهاد تولید چنین محصولی را در سال 92 برای وزارت بهداشت مطرح کردم و مدت‌ها طول کشید تا توانستیم وزارت بهداشت را مجاب کنیم تا از این طرح حمایت کرده و مجوزهای لازم را صادر کند. پس از این مرحله توانستم تا اعضای گروه را گردهم جمع کرده و زمینه را برای تولید محصول مورد نظر فراهم کنم. امروز به توفیق الهی توانسته‌ایم تا محصولات خود را به خوبی در داخل و خارج از کشور به فروش رسانده و به کشور چین نیز صادرات داشته باشیم. اعضای گروه در آغاز کار از دانشجویان نخبه کشور بودند و هم‌اکنون پس از 10 سال فعالیت، برخی از ایشان فارغ‌التحصیل و استاد دانشگاه شدند و برخی دیگر به خارج از کشور سفر کرده‌اند.
ایکنا ـ چه مشکلاتی بر سر راه کارآفرینی دانشجویان وجود دارد؟
مشکلات زیادی در حوزه کارآفرینی و دانش‌بنیان برای دانشجویان وجود دارد اما تنها نیرویی که می‌تواند از پس از این مشکلات برآید، روحیه خود دانشجویان است. البته بعضا حمایت‌هایی از دانشجویان در این زمینه انجام می‌شود اما چنانچه یک روحیه خوب و سماجت علمی در دانشجویان وجود داشته باشد، می‌توانند از همین حمایت‌های اندکی نیز که از ایشان می‌شود، خروجی‌های خوبی دریافت کند.
لذا اولین نیازمندی که برای کارآفرینی وجود دارد، روحیه خود دانشجویان است که باید رشد کند. دانشجویان باید با مطالعه و کسب تجربه به حدی برسند که بتوانند پایه‌گذار یک سامانه و پایه محصولات باشند و سپس، بتواند در ادامه راه خود حمایت‌های بهتری را برای فعالیت‌هایشان به دست آورند.
یکی از مشکلات اساسی که در فضای کارآفرینی وجود دارد این است که برخی انتظارات در ذهنیت افراد وجود دارد که ممکن است این انتظارات از نسل‌های گذشته باقی مانده باشد. امروز برخی به دنبال کسب درآمد فراوان از آسان‌ترین راه‌ها هستند و برخی دیگر به دنبال استخدام در ادارات و آینده روشن برای خود هستند که عملا این اتفاق برای همگان رخ نمی‌دهد و هیچ کدام از این مسائل با یکدیگر تناسب ندارد.
فردی که می‌خواهد به یک درآمد پایدار و خوب برسد، نمی‌تواند به استخدام و حقوق ماهیانه اکتفا کند. این تناقض‌ها بزرگترین مشکلاتی هستند که در جامعه وجود دارد.
مشکلات زیرساختی در کشور نیز فراوان است. عدم پایداری در سیاست‌ها، وضع قوانین مختلف، حمایت‌های لحظه‌ای و دفعی که نمی‌توان بر روی آن‌ها برنامه‌ریزی کرد باعث می‌شود تا برنامه‌ریزی در اکوسیستم ایران کار سختی باشد و این آنجایی است که کسی نمی‌تواند برای خود کار کند.
اولین ابزاری که یک دانشجو برای اشتغال و کارآفرینی نیاز دارد این است که بتواند برنامه‌ریزی چندین ساله داشته باشد تا در مسیر صحیح حرکت کند که این اتفاق در ایران با وضعیت موجود رقم نمی‌دهد و سیاست‌های ناپایدار و قوانین یک شبه مانع حرکت در مسیر توسعه و اشتغال‌زایی هستند.
ایکنا ـ با توجه به تأکید مقام معظم رهبری بر موضوعاتی همچون اشتغال‌زایی و دانش‌بنیان، چه نهادهایی باید پای کار آمده و در این مسیر از دانشجویان حمایت کنند؟
این مسئله که تأکید بسیار بجا و تنها راه نجات کشور از سیاست‌های متکی بر نفت و ... است، نیازمند نوعی باور در بین مسئولان است. این مسئله نیز راهی ندارد جز اینکه افرادی به عنوان مسئول در این حیطه انتخاب شوند که یا خود دارای تجربه باشند و یا اینکه از دانش این موضوع برخوردار باشند. امروز بسیاری از افراد هستند که سال‌ها پیش به مسئولیت رسیده‌اند و در آن زمان نیز اصلا از چنین دانشی در کشور خبری نبود که بتوانند تجربه لازم در این زمینه را کسب کنند.
نکته بعدی اینکه تمام مجموعه‌های حکومتی شامل ارگان‌های دولتی و غیر دولتی باید تلاش کنند تا این اتفاق رخ دهد. همچنین، حمایت‌ها از تولیدات دانش‌بنیان نیز نباید به صورت گلخانه‌ای باشد؛ چراکه شرکت‌های دانش‌بنیان نیازی به احسان و صدقه ندارند. اکوسیستم دانش‌بنیان این ظرفیت را دارد که بتواند گلیم خود را از آب بیرون بکشند، البته به شرط آنکه فرآیند محصولات این سیستم حتی به صورت برابر با محصولات خارجی ارزیابی و خریداری شود. تاکنون با صنایع مختلفی مواجه بودیم که محصولاتی تولید می‌کردند که از نظر کیفیت و قیمت از محصولات خارجی بهتر بودند، اما به آن‌ها بها داده نمی‌شد که این مسئله ممکن است در بزنگاه‌هایی رخ دهد که یا فساد در آنجا وجود دارد و یا روحیه غیر انقلابی بر آن حاکم بوده و تصمیم‌گیری‌ها از روی ترس انجام می‌شود.
ایکنا ـ وظیفه یک دانشجو در شرایط امروز کشور که با تحریم‌های شدید اقتصادی مواجه است، چیست؟
ما چاره‌ای جز پیشرفت و ساختن کشور نداریم. تمامی دانشجویان جامعه که شاید جزء قشر امیدوارتر جامعه نسبت به دیگر اقشار باشند، این وظیفه را دارند که در مسیر قوی‌تر شدن و کسب آبرو برای کشور گام بردارند. البته این مسیر دارای چندین مقدمه است و اولین مقدمه آن نیز این است که هر کسی در هر جایی که قرار دارد بتواند موقعیت خود را به خوبی بشناسد و بداند که چگونه می‌تواند به توسعه کشور کمک کرده و بتواند خود را به خوبی در این مسیر تقویت کند.
ممکن است فردی کارمند، کارگر و یا مدیر خوبی باشد. اینکه قابلیتهای افراد به خوبی مشخص شود، کمک شایانی به توسعه کشور خواهد کرد. نکته قابل توجه در این زمینه این است که مهارت‌هایی که از سوی افراد شناسایی می‌شود، رشد داده شود و خودشناسی و رشد شخصی اولین وظیفه یک دانشجو در این حوزه است.
گفت‌وگو از فاطمه بختیاری
انتهای پیام
عالی 
