آیت‌الله صافی گلپایگانی منبری‌ها را از نقل خواب و کرامت درباره امام زمان نهی می‌کرد

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین سعید روستا آزاد، معاون فرهنگی تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه، 2 آذرماه در نشست راهبردهای تبلیغی «مهدویت در اندیشه آیت‌الله صافی گلپایگانی»، گفت: آیت‌الله صافی بدون مجامله و اغراق، شخصیت تراز حوزه علمیه قم بودند؛ شخصیتی که با واسطه از برکات معنوی مرحوم آیت‌الله عبدالکریم حائری یزدی بهره بردند و ارتباط گسترده با طیف‌های مختلف مردمی داشت. بعد قابل توجه ایشان هم دغدغه‌مندی نسبت به محیط اسلام و جهان تشیع و پیرامون خود بود و این تعبیر شاید رسا باشد که او از امور اطراف خود به سادگی رد نمی‌شد و جایی اگر قرار بر تشویق بود تشویق می‌کرد و اگر تذکر لازم بود تذکر می‌دادند.

وی با بیان اینکه ذات حوزه اینطور بوده و باید باشد، افزود: معروف است که امام وقتی کتاب اسرار هزارساله حکمی‌زاده را به ایشان نشان دادند، همینطور که در مسیر مدرسه فیضیه می‌رفتند برگشتند و بیش از یک ماه دروس خود را تعطیل کردند تا جواب مطالب این کتاب را بدهند. در خاطرات آیت‌الله بروجردی هم چنین چیزی وجود داشته است، ظاهرا آیت‌الله صافی نزد ایشان بودند و وقتی روزنامه‌ای را به آقای بروجردی نشان دادند که در آن آمده بود اسلام از بودا متاثر است آقای بروجردی به آقای صافی فرموده بود که مطلبی در رد آن بنویسید. حتی حوزه نجف هم که ممکن است در اذهان اینطور باشد که خیلی به پیرامون خود متوجه نبوده باز خاطرات زیادی وجود دارد که گواهی بر ضد این مطلب می‌دهد.

روستا آزاد با بیان اینکه آیت‌الله صافی در بحث مهدویت، به مسئله‌ای به نام کاستی توجه به مقام امام مهدی(عج) پی بردند اظهار کرد: ایشان برای حل این مسئله، بسته‌ای طراحی کردند که شامل لایه‎ اندیشه‌سازی، گفتان‌سازی و جریان‌سازی است.

وی ادامه داد: حوزه اندیشه‌سازی مقدمه هر مسئله‌ای است و در اینجا با تکیه بر مباحث عقلی و نقلی سه محور به ذهن می‌رسد؛ اول مهدویت به مثابه نیازی اصیل برای هر فرد فارغ از اینکه در چه اجتماع و حاکمیتی به سر برد وجود دارد. ایشان در کتاب وابستگی جهان به امام زمان(عج) و کتاب ولایت تشریعی و تکوینی که در دهه 60 نوشته شده به بحث پرداخته است.

روستاآزاد اظهار کرد: در کتاب نخست 5 توجیه فلسفی، کلامی و ... برای اثبات بحث خود آورده است؛ وی با اینکه رابطه زیادی با فلسفه نداشت ولی اثبات کرده که امام عامل بقا و دوام عالم حیات است همچنین امام، مقصد غایی خلقت است و اگر امام در عالم نباشد جهان بی‌هدف خواهد شد و اینکه امام، واسطه فیض به مخلوقات عالم است.

وی اضافه کرد: در کتاب دیگر خودشان هم مباحث شرک و غلو و تفویض را بیان کرده و اثبات می‌کنند که ائمه(ع) مانند ملائکه مجاری فیض خداوند هستند. مبانی کلامی، اندیشه‌ای و عقلی نیازمندی بشر به امامت را در این دو کتاب و آثار دیگر بیان فرموده است.

معاون فرهنگی تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم اظهار کرد: آیت‌الله صافی در مورد منتخب‌الاثر گفته است در دو سالی که مشغول نوشتن این کتاب بودم شاید بسیاری از شب‌ها تا صبح مشغول نوشتن و تحقیق بودم و 14 جلد تاریخ بغداد را مطالعه کردم تا چند روایت بیاورم یا مسند احمدبن حنبل را مطالعه کردم تا روایات امام زمان(عج) را به دست آورم یا برای یک حدیث به تهران سفر کرده بودند.

مهدویت؛ نیاز اصیل بشر

وی افزود: از منظر آیت‌الله صافی، مهدویت یک نیاز اصیل بشری و عامل امید و مقاومت است که ناظر به بعد اجتماعی است زیرا اگر امید نباشد مقاومتی هم شکل نخواهد گرفت. در کتاب انتظار؛ عامل مقاومت به این بحث پرداخته شده است. همچنین از منظر وی علاوه بر مؤیدات دینی، حرکت و عدم توقف و عدم برگشت به گذشته دارای عالی‌ترین فلسفه اجتماعی است.

روستاآزاد اظهار کرد: اسلام آینده عادلانه را پیش‌بینی و در حوزه تشریع هم مقدمات آن را فراهم کرده است ولی وقوع آن را به آینده یعنی دوره ظهور ارجاع داده است؛ همچنین ایشان انتظار را هم عامل پایداری در برابر رهبران فاسد و هم عامل مبارزه با انحرافات و فساد اجتماعی و رهبران فاسد می‌داند.

وی با بیان اینکه محور دیگر در آثار ایشان آسیب‌شناسی مهدویت است، تصریح کرد: پرهیز از خرافات و انحرافات و مطالب سست هم از جمله موضوعات مورد تاکید ایشان است. ایشان منبری‌ها و وعاظ را از نقل هر مطلب و کرامتی مرتبط با امام(عج) نهی کرده و در جمله زیبایی فرموده است که کرامت، کرامت شیخ طوسی است که هیچ وقت حرف عوامانه نمی‌زد. ما چند جلسه خدمت ایشان رسیدیم و وقتی برخی دوستان ما قصد داشتند وارد حوزه کرامت شوند ایشان به سرعت نهی می‌کرد. به خاطر دارم در سال‌های 85 یا 86، بنا داشتیم کنگره‌ای برگزار کنیم و خدمت ایشان رسیدیم و در اثنای بحث نام یکی از بزرگان به میان آمد و آقای صافی بلافاصله تاکید کردند وارد بحث کرامت نشوید.

ضرورت تبیین علمی مهدویت

استاد حوزه علمیه با بیان اینکه از منظر وی راهی جز تبیین علمی مسئله مهدویت نداریم وگرنه بیراهه خواهیم رفت، گفت: در حوزه گفتمان‌سازی هم ایشان کارهای خوبی کردند از جمله ایجاد دغدغه و مسئله ذهنی برای نخبگان؛ از محورهای پررنگ ایشان در این زمینه توجه‌دادن دائمی به مقام حضرت حجت(ع) بود؛ ایشان می‌فرمود اولین شخصی که از هر کار خوبی خوشحال می‌شود امام زمان و اولین کسی که از کارهای بد ناراحت می‌شوند ایشان است.

روستاآزاد اظهار کرد: روایتی در کتابشان دیدم که زمانی خواهد آمد که کسی الله نمی‌تواند بگوید مگر پنهانی و هنوز به آنجا نرسیده‌ایم یا ایشان در بیانات و آثارشان بر این مسئله تاکید داشتند که جاهلیت عصر مدرن کمتر از جاهلیت دوره قبل از اسلام نیست.

وی افزود: محور دیگر در آثار ایشان تبلیغ و تاکید بر لزوم حفظ هویت اسلامی و خنثی‌کردن تلاش دشمن برای از بین‌بردن این هویت است. آیت‌الله صافی گفته است وظیفه اصلی حوزه، استنباط احکام دین، تبیین آن و ممانعت از تحریف و مبارزه با انحرافات است لذا ذیل بحث هویت‌سازی و فروپاشی هویت دینی، پاسخ به شبهات و مبارزه با فرق را در اندیشه وی می‌توان پیگیری کرد.

وی اضافه کرد: از دیگر موضوعات مورد توجه ایشان حوادث جهان اسلام است؛ مثلا کتابی از اندیشمندان عربی به دست ایشان رسید و نقدی بر آن نوشتند ولی وقتی خواستند منتشر کنند فکر کردند که مبادا ورود به این بحث و نقد او در شرایطی که جهان اسلام مشغول مسئله فلسطین است به صلاح نباشد لذا از نشر آن خودداری کردند تا مبادا مسلمین به جان هم بیفتدند. ولی در سال 89 هجری قمری وقتی دوباره این کتاب را در مکه دیدند و اینکه به دست حجاج رسیده است دیگر سکوت را جایز ندانستند و نقد بر آن را منتشر کردند. از جمله مسائلی که ایشان در این کتاب به نقد آن پرداخته، دید نویسنده آن به تقریب است چون نویسنده آن کتاب تقریب را ساخته و پرداخته شیعه دانسته بود.

نقد صوفیه

روستاآزاد با بیان اینکه ایشان در مبارزه با فرق انحرافی مانند صوفیه  و ... اهتمام جدی داشتند، افزود: ایشان شاخص‌ترین و حساس‎‌ترین فرد این عرصه بودند. به مناسبت چاپ یک اطلاعیه در روزنامه که به نفع یکی از این فرقه‌های انحرافی بود واکنش نشان دادند و به روزنامه هشدار دادند.

وی افزود: در بحث جریان‌سازی مباحث مهدوی، قطعا ایشان بدون رقیب بودند؛ وی ارتباطات گستره مردمی داشت و از شهرهای مختلف مردم به دیدار ایشان می‌آمدند و ایشان درباره مهدویت جریان‌سازی می‌کردند. در دیدار هیئتی که مزین به نام «مهدی» بود تاکید فرمودند بنده به خاطر انتساب شما به این نام به شما و اسم هیئت شما متوسل می‌شوم. یعنی اینقدر به تقویت مناسک مهدوی توجه ویژه داشتند.