فرصتی که قصه عاشورا در اختیار سینماگران قرار می‌دهد
مدیر گروه هنرهای رسانه‌ای دانشگاه صداوسیمای قم گفت: قصه عاشورا و امام حسین(ع) قصه‌ای است به بلندای تاریخ که ما نمی‌توانیم این واقعه را نادیده بگیریم، تنوع شخصیت‌های مثبت و منفی که در اطراف چنین ماجرایی وجود دارند می‌توانند فرصت بی‌نظیری را در اختیار سینماگران ما قرار دهند.
به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، وحید حیاتی، مدیر گروه هنرهای رسانه‌ای دانشگاه صداوسیمای قم، شامگاه، 29 مردادماه در نشست مجازی با موضوع «نسبت سینما با مضامین عاشورا» اظهار کرد: در گام اول خوب است که بدانیم مفاهیم دینی و آیین‌ها چگونه وارد سینما شدند و سینمایی که امروز می‌بینیم در این خصوص چه پیشینه‌ای دارد؟ و همچنین سینما چگونه توانست محملی برای بیان ویژگی‌های شخصیت‌های دینی قرار گیرد؟ در گام بعد نیز باید بدانیم که اگر بنا باشد که سینمای ما به مقوله واقعه کربلا بپردازد و یا آنچه را که پرداخته، در چه فرایندی رخ داده است؟ و در نهایت نیز واقعه کربلا و مضامین عاشورا چگونه وارد سینمای ایران شدند؟
وی ادامه داد: برای پاسخ به این سؤالات باید مقوله سینما را جریان‌شناسی کنیم و ببینیم در چه فرایندی و در ارتباط با چه حوزه‌ای، چگونه برون دادی از واقعه کربلا و مضامین عاشورا در سینما داشته‌ایم.
این مدرس دانشگاه بیان کرد: در نسبت سینمای ایران و واقعه کربلا باید توجه داشته باشیم که حوزه حادثه عاشورا یک سیطره داستانی بزرگی است، به گونه‌ای که اگر به تاریخ باز گردیم مشاهده می‌کنیم که در سال 61 هجری امام حسین(ع) به حج رفتند و در آنجا خطبه‌ای را بیان می‌کنند که این خطبه سراسر توصیه و نصیحت است برای تمامی مردم از گذشته تا به امروز که می‌توان از این داستان استفاده و از آن فیلمی تهیه کرد.
حیاتی گفت: پیش از سال 61 هجری سیستم سیاسی، اقتصادی و اجتماعی که در آن دوران توسط معاویه بنا شده بود، بستر داستانی متعددی برای ساخت یک فیلم را فراهم ساخته است و می‌توان از ماجراهای مختلفی که در طی این سال‌ها رخ داده است برای ساخت فیلم استفاده کرد.
وی اظهار کرد: قصه عاشورا و امام حسین(ع) قصه‌ای است به بلندای تاریخ که ما نمی‌توانیم این واقعه را نادیده بگیریم و تنوع شخصیت‌های مثبت و منفی که در اطراف چنین ماجرایی وجود دارند می‌توانند فرصت بی‌نظیری را در اختیار سینماگران ما قرار دهند.
مدیر گروه هنرهای رسانه‌ای دانشگاه صدا و سیمای قم گفت: نکته بعدی که وجود دارد، بحث مخاطبان است، مخاطب سینمای ایران به دنبال قهرمان است و همواره دوست دارد که قصه‌ها و جزئیاتی را از یک حادثه ببیند و ما در خصوص مقوله عاشورا و کربلا از این دست جزئیات و قهرمانان، کم نداریم که بتوانیم این جزئیات و قهرمانان مختلف را برای مخاطبان این عرصه به تصویر بکشیم و این در حالی است که بسیاری از فیلم‌های تاریخ مقدس در سینمای غرب از داستان‌های کوتاه اولیای مسیحی اقتباس شده‌اند.
محتوای حماسی واقعه عاشورا؛ بستری برای ساخت فیلم
حیاتی تصریح کرد: گذشته از ظرفیت‌های مربوط به متن حادثه عاشورا، محتوای حماسی مقوله عاشورا نیز خود می‌تواند بستر بسیار جدی برای ساخت فیلم باشد. ظرفیت‌های دیده نشده مقوله عاشورا و کربلا می‌تواند هر فیلمسازی را سر ذوق بیاورد و یک فضای جدیدی را برای فیلمسازان فراهم کند.
وی تأکید کرد: با این وجود می‌توان گفت که سینمای ایران با پدیده‌ای مواجه است که قصه‌ای به بلندای تاریخ و با ابعاد و ویژگی‌های مختلفی را در اختیار دارد. با بررسی‌‌هایی که در سینمای ایران شد می‌توان گفت که در عرصه سینمای داستانی به دو شکل به موضوع عاشورا پرداخته شده است؛ شیوه اول بازآفرینی بخش‌هایی از متن و حواشی قیام حسینی و شیوه دوم نیز اشاره غیر مستقیم به عاشورای حسینی است.
این مدرس دانشگاه بیان کرد: پس با وجود اینکه عاشورا می‌تواند منبع بسیار خوبی برای فیلمسازان ما باشد، اما این در حالی است که طی 40 سالی که از انقلاب اسلامی می‌گذرد تنها سه فیلم رستاخیز، روز واقعه و سفیر با موضوع عاشورا ساخته شده است.
حیاتی با طرح این سؤال که اما چه چیزی باعث شده که با گذشت 40 سال از انقلاب تنها سه فیلم مرتبط با عاشورا بسازیم؟ یادآور شد: نخستین معضل در این راستا را می‌توان درک نادرست مدیران فرهنگی در جامعه سینما بیان کرد، زیرا ما هنوز هم جایگاهی برای سینما قائل نیستیم و بیشتر به تلویزیون اهمیت می‌دهیم و نمی‌توانیم بین سریال و فیلم تفاوتی قائل شویم و این ضعف بحث فرهنگی از نگاه نگرش مدیریتی مسئله جدی است.
استفاده از مضامین مذهبی در سینمای غرب
وی تصریح کرد: اما خوب است که نگاهی هم به سینمای غرب در خصوص مضامین مذهبی که در فیلم‌های خود استفاده می‌کنند هم داشته باشیم. زمانی‌که درباره سینمای غرب صحبت می‌کنیم باید توجه کنیم که سینمای غرب به نوعی با پرداختن به داستان‌های انجیلی موضوع جذابی را برای فیلم‌های سینمایی خود به دست آورده است. همان‌گونه که یکی از کارگردانان آمریکایی گفته است هر فیلمی نیازمند تبلیغات بوده و این دقیقاً همان چیزی است که امروزه شاهد تبلیغات برای فیلم‌های مختلف از روش‌های مختلفی برای جذب مخاطب انجام می‌شود.
این مدرس دانشگاه بیان کرد: اما نکته‌ای که این کارگردان بزرگ به آن اشاره می‌کند این است که فیلم‌های مذهبی به دلیل ارتباط نزدیکی که با عموم مردم و مذهب دارند هیچ نیازی به تبلیغات ندارند و هیچ داستانی نیست که در کتب مقدس یهودیت و مسیحیت وجود داشته باشد و به داستان و فیلم تبدیل نشده باشد. در واقع سینما از این روش سینما استفاده کرده و در سال‌های حیات خود تلاش کرده که به مضامین دینی بپردازد، شخصیت‌های دینی را به تصویر بکشد و گاهی نیز تاریخ مقدس را به نمایش بگذارد و ما این رویکرد را در بسیاری از آثار داستانی هالیوودی و غیر هالیوودی مشاهده می‌کنیم.
حیاتی اظهار کرد: در واقع به دلیل وضعیت والا مرتبه‌ای که داستان‌های کتب مقدس برای سینماگران غرب داشته است، ما شاهد هستیم که در سینمای غرب داستان‌های کتب مقدس دست‌مایه سینماگران شده و آنها با استفاده از تاریخ مقدس خود فیلم‌هایی چون حضرت عیسی مسیح(ع)، حضرت موسی(ع)، نوح(ع) و دیگر پیامبران را ساخته‌اند. بنابراین می‌توان گفت که در طول تاریخ سینما، سینمای غرب دین خود را به داستان‌های کتاب مقدس ادا کرده است.
وی اضافه کرد: این در حالی است که در 100 سال گذشته نگرش سینما به این مقوله جدی بوده است، به گونه‌ای‌که در دهه 1920 یکی از کارگردانان آمریکایی فیلمی به نام «شاه شاهان» را که نسخه‌ای از زندگی حضرت عیسی مسیح (ع) بوده را به تصویر کشیده است.
مدیر گروه هنرهای رسانه‌ای دانشگاه صداوسیمای قم گفت: در بسیاری از آثارهالیوودی به واسطه محبوبیت چشمگیری که در این گونه‌های سینمایی فراهم می‌شد، این امکان را داشتند که بهره تجاری بسیار زیادی از این فضا داشته باشند و سینماگران غرب با استفاده از همین فضا توانسته‌اند به آثار پر فروشی نیز دست پیدا کنند.
انتهای پیام
