تلاش‌های امام باقر(ع) و زمینه‌سازی برای غیبت و ظهور امام زمان(عج)

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعبدالحمید شهاب، منبری و استاد حوزه در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا به بیان نکاتی درباره امام باقر(ع) پرداخت و اظهار کرد که امام باقر(ع) ضمن تربیت شاگردان صالح و عالم، حقایقی را که مغفول مانده بود مورد اشاره قرار دادند و از جمله مهمترین این حقایق، بحث ظهور امام زمان(عج) و زمینه‌سازی برای عصر ظهور در دوران غیبت است.

متن سخنان حجت‌الاسلام شهاب به شرح زیر است: 

یکی از ویژگی‌های ائمه اثنی عشر(ع) از جمله وجود مقدس امام باقر(ع) این بود که از هر فرصتی استفاده کرده و مردم را نسبت به موعود امم و قائمی که خواهد آمد و زمین را از جور و ظلم پاک خواهد کرد بشارت داده‌اند. دوره امام باقر(ع) از حیث تاریخی همزمان با افول بنی امیه و بالاآمدن حاکمیت سفاک بنی عباس و درگیری حاکمان جور و ستم بود لذا در این فرصت، بستری برای تبیین عقاید حقه شیعه فراهم شد.

 از نظر مورخان دوره حیات امام باقر(ع) و امام صادق(ع) دوران نفس کشیدن شیعه بود و حضرت از این فرصت استفاده کرده و به تربیت شاگردان صالح و عالم پرداختند و حقایقی را که مغفول مانده بود مورد تاکید قرار دادند و از جمله مهمترین این حقایق، بحث ظهور امام زمان(عج) و زمینه‌سازی برای عصر ظهور در دوران غیبت است.

منتظران ظهور عباد حقیقی هستند

امام باقر(ع) مردم را آگاه کردند که روزی فراخواهد رسید که شما از وجود امام بهره‌مند نخواهید بود، آن امام در حدیثی نشاط‌آفرین و حیاتبخش، که در کمال‌الدین صدوق آمده ویژگی منتظران ظهور را برشمرده‌اند زیرا کسی که ولایت امام زمان(عج) را پذیرفته باشد یقینا ولایت همه ائمه(ع) را پذیرفته و شیعه کامل و معتقد صحیح‌العقیده و پای کار اهل بیت(ع) است؛ ایشان در این حدیث فرمودند: یاتی علی الناس ...؛ روزی خواهد رسید که امام از منظر مردم غایب خواهد بود و خوشا به حال کسانی که در این دوره در زمره ثابتین در عقاید خود باشند. کمترین ثوابی را که خدا به ثابتین در عقیده امامت در عصر غیبت خواهد داد استفاده از تعبیر «عبادی» است. یعنی خدا آنها را عباد خود می‌خواند.

یعنی یکی از مشکلاتی که امام باقر(ع) پیش‌بینی فرموده‌اند این است که همه شیعیان پای کار اهل بیت(ع) باقی نخواهند ماند و ایشان بشارت به کسانی می‌دهند که در آخرالزمان و دوران غیبت پای ولایت اهل بیت(ع) خواهند ایستاد. خداوند هم فرموده است کسانی ایمانشان محک دقیق خورده که پای قول ثابت ایستاده‌اند و امام صادق(ع) هم به این دلیل قول ثابت را به ولایت تفسیر کرده‌اند. عده‌ای داعیان ولایت اهل بیت(ع) هستند ولی وقتی پای عمل پیش بیاید آن وقت معلوم می‌شود چه کسانی خائن و چه کسانی خادم اهل بیت(ع) هستند. خیلی‌ها  به اسم اهل بیت(ع) هستند ولی به رسم خود عمل می‌کنند.

شان امام زمان(عج) را با خواب تنزل ندهیم

متاسفانه در ایام فعلی گاهی حرف‌هایی نسبت به امام زمان(عج) می‌شنویم که شان آن امام را آنقدر پایین می‌آورند که می‌خواهند ایشان را با خواب به مردم معرفی کنند. فلان فرد در عالم رؤیا امام را دیده است البته ما خواب‌هایی را که بزرگان مورد اعتماد دیده‌اند نفی نمی‌کنیم و تاثیرات زیادی دارد ولی اینکه حجت امام صرفا در قالب خواب بیان شود تاثیری در جامعه ندارد بنابراین ثبات عقیده نیازمند بلوغ فکری بالا است.

پس معلوم است کسانی که ویژگی پذیرش ولایت حقه امام زمان(ع) را در غیبت دارند اولین خطاب خدا به آنها عبادی است یعنی بندگان حقیقی هستند که ولایت را می‌پذیرند و ائمه(ع) هم دنبال معرفی ولایت بودند. ‌بنابراین یکی از راه‌های بندگی خدا، ایمان به امام عصر و ثبات قدم در مسیر مهدویت و عمل به آموزه‌های ولایت در زندگی فردی است.

ویژگی عباد صالح خدا و منتظران واقعی

همچنین امام(ع) فرمودند چون اینها به غیب ایمان آوردند پس خدا آنها را به بهترین ثواب‌ها بشارت داده است و ردخور ندارد که برای چنین فردی حسنات الاعمال ثبت نشود. در نگاه امام باقر(ع) اگر چنین فردی مرتکب خطا و رفتار ناشایست شد مورد عفو قرار خواهد گرفت. این عبارت امام خیلی زیباست که فرمودند خداوند به برکت وجود چنین فردی، گناهان دیگران را هم می‌بخشد. پس معلوم است منتظران واقعی در عصر غیبت، منشا خیر و برکت هستند.

همچنین امام باقر(ع) فرمودند که به برکت افراد ثابت در عقیده امامت، خداوند دفع بلا می‌کند، این همه بلا جامعه را فراگرفته ولی باز با همه مشکلات می‌بینیم از برکت دعای چنین افرادی، خدا دفع بلا می‌کند.

غبطه امام باقر(ع) به جایگاه منتظران

در حدیث شریف دیگری داریم که امام باقر(ع) به اباخالد کابلی فرمودند: من به کسانی که  در عصر ظهور، مهدی(عج) ما را می‌بینند خیلی حسرت می‌خورم و اگر آن زمان را درک می‌کردم می‌آمدم و در رکاب مهدی(عج) جان‌فشانی می‌کردم؛ امام باقر(ع) با این عبارت، تکلیف را بر شیعیان واقعی خود در مسئله انتظار تعیین کرده است.

ممکن است خیلی از دوستان اهل بیت(ع) بگویند ما در زمانه‌ای زیست می‌کنیم که مشکلات اقتصادی و کمبودها و نقایص زیادی وجود دارد و شیعیان در شرایط سخت مالی و مادی هستند و عده زیادی هم گرفتار انحراف در عقیده شده‌اند، آیا امام باقر(ع) برای این شرایط ما توصیه‌ای فرموده‌اند: ایشان اشاره کرده‌اند به آیه 5 سوره اسراء «فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ أُولَاهُمَا بَعَثْنَا عَلَيْكُمْ عِبَادًا لَنَا أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ فَجَاسُوا خِلَالَ الدِّيَارِ وَكَانَ وَعْدًا مَفْعُولًا»؛ یعنی کسانی هستند که علیه شما قیام کرده تا شما را بکشند که کنایه از وجود داعش و وهابیت خبیث در دوره کنونی است و هر کسی که منادی و مدعی حق است در هند و یمن و ... مورد تعقیب آنهاست و در نهایت آنها را می‌کشند، امام باقر(ع) فرمودند: اینهایی که صبر بر این مصیبت‌ها دارند یاران واقعی ما هستند و اگر در این راه کشته شدند گویی در رکاب رسول الله کشته شده و اجر شهید دارند و اگر سختی و گرفتاری کشیدند بدانند خداوند یار آنهاست و از آنان محافظت خواهد کرد و خیالشان راحت است که با عقیده درست از دنیا رفته‌اند.

پیامبر(ص) وقتی خطبه آخر ماه شعبان را خواندند خطاب به امام علی(ع) فرمودند که یا علی تو را در محراب به شهادت می‌رسانند و همسرت آن وضعیت را خواهد یافت، وقتی پیامبر همه این حرفها را زدند امام علی(ع) پرسیدند آیا من با عقیده درست به ملاقات خدا خواهم رفت؟ نتیجه بنده از این بحث اینکه درست است ما در سختی شدید هستیم و بنده هم مانند شما در این جامعه زندگی می‌کنم ولی قرار نیست سختی دنیا ما را از نعمت اتم ولایت محمد(ص) و آل محمد(ص) غافل کند. مشکلات و سختی‌ها را تحمل می‌کنیم ولی مطمئن هستیم که با عقیده صحیح و سالم به ولایت از دنیا می‌رویم و در آخرت ما را عباد و بنده و محبوب  ولایت خطاب خواهد کرد و تحمل این سختی‌ها به چنین تعابیر و توصیفاتی می‌ارزد.

دعا برای ظهور

از منظر  امام باقر(ع)، از همه عبادات بالاتر این است که شیعیان اهل بیت(ع) دست به دعا برای ظهور آن امام فرزانه بردارند لذا برای کثرت دعا برای ظهور توصیه شده است و نویدهایی را هم ایشان به ابوحمزه ثمالی داده‌اند. ابوحمزه گفته است  یک روز محضر امام بودم و به ایشان عرض کردم می‌شود درباره حجت آخرالزمان برای من سفارشاتی داشته باشید؟ و ایشان فرمودند اباحمزه از رخدادهایی که خدا آن را قطعی دانسته است قیام قائم ماست و هر کسی نسبت به ولایت او کمترین شک و تردید را داشته باشد با حالت کفر از دنیا خواهد رفت و بعد فرمودند پدر و مادرم فدای آن کسی که هفتمین گرانمایه بعد از من است و زمین را از عدل پرخواهد کرد و خوش به سعادت کسی که سعادت دیدار او را دارد و فرمانبردار اوامر او است و خدا بهشت را برای او فراهم کرده است.

ایشان چهار مسئله را به ابوحمزه تاکید کردند: اول اینکه ظهور را قطعی بدانید، دوم آن را نزدیک بدانید، سوم مطلوب بدانید و چهارم نسبت به مهدی ما اظهار محبت کنید و حب به ولایت او داشته باشید. و بعد امام فرمود هر کسی در راه حب ولایت بمیرد مانند کسی است که در خیمه او حاضر بوده و به مقام شهادت در رکاب ایشان رسیده است.