ویژه‌نامه «مهاجران لهستانی در ایران» رونمایی می‌شود

الهه باقری، دبیر بخش تاریخ ماهنامه «برای فردا» در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان از برگزاری آیین رونمایی از شماره 27 این مجله خبر داد و اظهار کرد: این شماره به ویژه‌نامه مهاجران لهستانی در ایران با عنوان «مهمانانی از غرب» اختصاص دارد که آیین رونمایی از آن، به‌مناسبت هشتادمین سالگرد ورود مهاجران لهستانی به ایران در جریان جنگ جهانی دوم، فردا، 15 تیرماه برگزار می‌شود.

وی افزود: در این آیین که رأس ساعت 20 در نگارخانه صفوی اصفهان برگزار خواهد شد، ماچئی فایوکوفسکی، سفیر لهستان در ایران، مرتضی رضوانی، سردبیر ماهنامه برای فردا، مولود ستوده، دکترای تاریخ محلی و کارشناس اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی در اصفهان و معصومه گودرزی، دکترای تاریخ محلی سخنرانی می‌کنند. علیرضا دولتشاهی، پژوهشگر و لهستان‌شناس نیز از طریق ویدئوکنفرانس سخنرانی خواهد کرد.

دبیر ویژه‌نامه «مهاجران لهستانی در ایران» بیان کرد: در این ویژه‌نامه، از اسناد و منابع تاریخی استفاده و با سفیر لهستان و تعدادی از خانواده‌های لهستانی مقیم ایران، از جمله خانواده فریدوش و نیک‌پور گفت‌وگو کرده‌ایم. علاوه بر این، گزارش‌ها و یادداشت‌هایی در خصوص کتاب‌هایی که با موضوع حضور مهاجران لهستانی در ایران نوشته شده‌اند، تهیه و به موضوعاتی نظیر آرامستان‌های لهستانی‌ها پرداخته شده است. در واقع، تلاش کردیم تمام جوانب را در نظر بگیریم و ویژه‌نامه‌ای جامع در این زمینه تهیه کنیم.

یادآور می‌شود، در جریان جنگ جهانی دوم، کشور لهستان از سوی آلمان و اتحاد جماهیر شوروی اشغال شد و در پی آن، صدها هزار لهستانی به اردوگاه‌های کار اجباری در روسیه منتقل شدند. با حمله آلمان به شوروی، دولت این کشور در پی توافق با متفقین، اجازه داد تا اسرای لهستانی راهی کشورهای دیگر از جمله ایران شوند. مارس 1942، نخستین گروه از این مهاجران که شامل دو هزار و 900 سرباز و مهاجر لهستانی بودند، با چهار کشتی روسی، از طریق دریای خزر وارد بندر انزلی شدند. غیرنظامیان با هماهنگی متفقین و دولت ایران، به شهرهای زاهدان، مشهد، انزلی، اهواز، تهران، قزوین و اصفهان رفتند و نظامیان پس از تجدید قوا، برای پیوستن به ارتش آزادی‌بخش لهستان، ایران را ترک کردند.

طی سال‌های ۱۳۲۱ تا ۱۳۲۴ شمسی، برابر با ۱۹۴۲ تا ۱۹۴۵ میلادی نیز تقریباً دو هزار کودک لهستانی وارد اصفهان شدند. به همین دلیل، اصفهان را «شهر کودکان لهستانی» نیز می‌خواندند. مدارس متعددی برای آموزش زبان لهستانی، ریاضیات، علوم و دیگر درس‌ها به این کودکان تأسیس شد و در بعضی از آنها، زبان فارسی و تاریخ ایران نیز در کنار زبان لهستانی تدریس می‌شد.

در مدت سه سال و چند ماهی که حدود ۱۳۰ هزار لهستانی در ایران به سر بردند، دو هزار و ۸۳۶ نفر از آنان درگذشتند که تعداد زیادی از آنها بر اثر بیماری جان سپردند. با این‌ همه، لهستانی‌ها به‌ کمک ایرانی‌ها، این برهه ناگوار را پشت سر نهادند؛ به‌طوری که برای نمونه، ارتش لهستان که در ایتالیا آغازگر سقوط آلمان شد، همان ارتشی بود که از ایران بنیه گرفت و به‌ سوی پیروزی حرکت کرد. بنابراین، نقش مشترک ایران و لهستان در پیروزی متفقین در جنگ جهانی دوم را نیز نباید نادیده گرفت.