جمهوری اسلامی ایران، علم را اساس پیشرفت می‌داند/ تبیین اهداف پنجگانه وزارت علوم

به گزارش خبرنگار ایکنا، محمدعلی زلفی‌گل، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، صبح امروز سه شنبه 14 تیر در مراسم اختتامیه سیزدهمین جشنواره فارابی به سخنرانی پرداخت.

 

 

زلفی گل در ابتدا با طرح سؤالاتی مانند؛ چرا علم مهم است، بایدها، نبایدها و پیامدهای علم چیست، وحدت در عین کثرت در علم چرا و چگونه محقق می‌شود، تفاوت بین علم و فن چیست و کدامیک ارجح است، گفت: اینها سؤالاتی هستند که برای مدیریت عرصه علمی و سیاستگذاری علمی باید جواب مناسبی برای آنها داشت. تولید علم، مرجعیت و نوآوری و ترویج علم، فرهنگ سالم و دانایی جامعه را در پی خواهد داشت. جامعه‌ای که دانا باشد، دانش‌پذیری در آن یک اصل است. مصرف علم منجر به تولید فناوری، قدرت، آسایش، رفاه و آرامش می‌شود. دیپلماسی علمی نیز هم‌افزایی و همیاری را در پی دارد.

 

وی با اشاره به تفاوت علم و فن گفت: در علم، مالکیت مطرح نیست و هرچقدر دایره و محیط انتشار علم بیشتر باشد ارزش آن علم بیشتر است و به همین دلیل دانشمندان دنیا دستاوردهای علمی خود را در قالب مقالاتی منتشر و استخر علم هر روز پرتر می‌شود. کسی را دانشمند و متفکر می‌دانند که نتیجه پژوهش او بیشتر منتشر شود. استخر دانش بشری در اختیار همه جوامع است اما استفاده از علم هنر می‌خواهد.

 

وزیر علوم اضافه کرد: در فناوری، مالکیت مطرح است و کسی که دانشی را به دست می‌آورد از طریق آن می‌تواند ثروت، اقتدار، امنیت، رفاه و .. تولید کند و آن را هم به راحتی در اختیار دیگران قرار نمی‌دهد لذا کسی‌که علمی را در نظر بگیرد که خروجی آن فناوری است همیشه دست برتر را دارد. درباره این سؤال که علم بهتر است یا فناوری هم باید گفت که اساساً این سؤال درستی نیست و مثل این است که بگوئیم پدر بهتر است یا مادر؟ چون اینها قابل جمع و لازم و ملزوم یکدیگر هستند بنابراین کشوری که هزینه برای علم را بهترین سرمایه‌گذاری بداند حتماً هر دو را خواهد داشت. شاعر هم به خوبی گفته است «سیب سرخ آرزوها را از درخت علم می‌چینم/ هر چه را با چشم نتوان دید با نگاه علم می‌بینم».

 

او در ادامه سخنانش گفت: مسئولان نظام از جمله رهبر معظم انقلاب و رئیس جمهور محترم، برای علم، فناوری و نوآوری جایگاه ویژه‌ای قائل هستند و جمهوری اسلامی ایران اساس پیشرفت را علم می‌داند. وزارت علوم، با رعایت نوع نگاه و حاکمیت جمهوری اسلامی ایران در دولت سیزدهم، اولویت‌هایی را برای خود تعیین کرده و از تمام ظرفیت‌های علمی، پژوهشی و نوآوری در دانشگاه‌ها استفاده می‌کنیم تا این اهداف محقق شود. این اهداف پنج‌گانه شامل «مرجعیت دیپلماسی علم، فناوری و نوآوری»، «آموزش، پژوهش و برونداد هدفمند»، «نوآوری فرهنگی و فرهنگ نوآوری»، «شاگردپروری و نوآوری» و «تولید خدمت، ثروت و سرمایه از دانش» هستند.

 

زلفی گل اضافه کرد: می‌دانیم که هم امکانات محدود است و هم زمان سریع می‌گذرد و به همین دلیل این پنج اولویت را انتخاب کردیم و از خدای بزرگ می‌خواهیم با همت همه اساتید و فرهیختگان این اولویت‌ها محقق شود. بدیهی است که علم یکپارچه می‌تواند مؤثرتر از شکاف بین‌رشته‌ای باشد اما متأسفانه در این زمینه سیاست‌های درستی نداشته‌ایم چون وحدت در عین کثرت یک اصل است لذا اگر دنبال سلامت، آسایش و آرامش هستیم باید به تمام رشته‌های علمی در کنار هم توجه کنیم و در این راستا تحقیقات چند رشته‌ای اهمیت بسیاری دارد. همچنین از روز اول وزارت، شانزده اتاق فکر با شعار «فکر از حکیمان و اجرا از حاکمان» تشکیل دادیم و همه تلاش خود را انجام می‌دهیم که این اهداف را محقق کنیم.

 

در ادامه این مراسم منوچهر محمدی، محقق انقلاب اسلامی و از افراد برگزیده این جشنواره به سخنرانی پرداخت و گفت: به عنوان یک نویسنده انقلاب می‌توانم بگویم که انقلاب اسلامی تحولات زیادی را در همه زمینه‌ها به وجود آورد ولی مهم‌ترین تحولی که ایجاد کرد این بود که به دوران مدرنیته خدشه وارد کرد و دوران جدیدی را به وجود آورد که تحقق تمدن اسلامی مهم‌ترین هدف آن است و در این راستا علوم انسانی اسلامی مهم‌ترین نقش را داراست.

 

وی افزود: بارها در کلاس‌های درس گفته‌ام که انقلاب اسلامی، به اندازه یک اقیانوس کار برای محققین علوم انسانی ایجاد کرده است چراکه قبل از انقلاب حتما باید با نگاه تجربه‌گرایانه و ماتریالیستی به فعالیت علمی می‌پرداختید اما انقلاب اسلامی با بهره‌گیری از معیارهای متعالی، تحولی را در عرصه علمی ایجاد کرد که در نگاه هیچکدام از اندیشمندان غربی دیده نمی‌شود. البته اندیشمندان غربی هم نهایتاً به این نتیجه رسیده‌اند که انقلاب اسلامی یک استثناء بوده و لازم است آن را مورد بررسی بیشتر قرار دهند.

 

محمدی با بیان اینکه انقلاب اسلامی در طول 43 سال گذشته دائماً قوی‌تر شده است، گفت: اخیراً مشاهده کردم که برخی از غربی‌ها می‌گویند باید علوم انسانی اسلامی را بررسی کنیم و اعتراف می‌کنند که معنویت و عالم معنا وجود دارد لذا کاری سنگین بر دوش ماست که علوم انسانی بر اساس موازین اسلامی را همواره مورد توجه جدی قرار دهیم و منظورمان از علوم انسانی اسلامی هم این است که در کنار عوامل مادی، عالم معنا را نیز در نظر بگیریم.

 

همچنین محمد مهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در این مراسم به سخنرانی پرداخت و گفت: تحولات اجتماعی و فناورانه با سرعت بالا در حال رخ دادن است در حالی‌که جوان 18 ساله از وقتی که وارد دانشگاه می‌شود تا زمان فارغ التحصیلی، اگر در حالت خوشبینانه آن را 28 ساله در نظر بگیریم یک دهه در دانشگاه است اما امروزه با تحولات علمی مواجه هستیم که عمر آنها از یک دهه کمتر است لذا چنین اتفاقاتی، مواجهه‌ای جدید را می‌طلبد.

 

وی ادامه داد: اگر تا دیروز پرداختن به علوم انسانی اسلامی یک شاید بود، امروز دیگر یک باید است لذا نیازمند یک قوه عاقله هستیم که در مواجهه با این تحولات، به صورت بهنگام جوابگو باشیم. معتقدم نیازمند تحول دائمی در دانشگاه هستیم و دیگر نباید نگاه یک بعدی به دانشگاه داشته باشیم بلکه دانشگاه‌های ما مخصوصاً در زمینه علوم انسانی باید دنبال این باشند که درک درستی از زیست‌بوم اطراف خود داشته باشند. چنین دانشگاهی می‌تواند با کاربست علمی، به حل مسائل بپردازد لذا در حکمرانی آموزش عالی نیازمند تحولی جدی در نگاه به دانشگاه هستیم.

 

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تصریح کرد: در دیدگاه اسلامی، علمی که با خردورزی، کمال یابد نمی‌تواند نسبت به درک مسئله و محیط‌های پیرامونی خود بی‌تفاوت باشد. واقعیت این است که غرب ابتدا در مواجهه با مسائل، جواب سؤال‌ها را پیدا کرد و با تکمیل آنها رشته‌ها را ایجاد کرد اما ما می‌خواهیم از منظر رشته، به حل مسائل بپردازیم لذا باید دانشگاه را به عنوان یک سازمان پژوهشی با نگاه چند وجهی و گسترده و با نگاه حل‌المسائلی مورد توجه قرار دهیم.