چالش‌های سکولاریسم در شماره جدید «اسلام و مطالعات اجتماعی»

به گزارش ایکنا، این شماره از فصلنامه علمی - پژوهشی «اسلام و مطالعات اجتماعی» حاوی مقاله هفت با عناوین «چالش‌ها و پارادوکس‌های عمده سکولاریسیم؛ رویکردی نظریه‌پردازانه» اثر عماد افروغ، «روش تحلیل چالش‌های نظری در دانش اجتماعی» به قلم شمس‌الله مریجی، «جهانی‌سازی قرآن‌بنیان؛ چشم‌اندزی مطلوب در مقایسه با جهانی‌سازی غربی» نوشته سیدحسین فخر زارع، «مؤلفه‌های هنجاری رسانه تمدن‌ساز براساس بیانیه گام دوم انقلاب» و اثر روح‌الله عباس‌زاده است.

 

همچنین «بررسی راهکارهای اجتماعی نیل به فرهنگ مطلوب از منظر قرآن» نوشته حسین علوی‌مهر، محمدحسین ایراندوست و خاتونجان محمدی، «نقش حکومت در ایجاد بسترهای جامعه‌پذیری سیاسی از منظر نهج‌البلاغه» به قلم حسن خیری، محمدحسین پوریانی و محمدکاظم کریمی، «بررسی تطبیقی قدرت در اندیشه فمینیستی و رویکرد اسلامی (براساس دیدگاه‌های سیمون دوبووار و شهید مطهری» نوشته کریم خان‌محمدی و مریم غازی‌اصفهانی از دیگر مطالبی می‌باشد که در این شماره منتشر شده است.

 

در بخشی از مقاله «چالش‌ها و پارادوکس‌های عمده سکولاریسیم؛ رویکردی نظریه‌پردازانه» می‌خوانیم: سکولاریسم یا به‌صورت کلی، جدایی دین و اخلاق از عرصه عمومی، سیاست و قدرت دولتی، متأثر از دوگانه‌نگری‌های غالب و جاری پس از دکارت و بی‌توجه به ربط‌ها و اتصال‌هاست. در قلمرو سیاست که بحث اصلی این مقاله است، تأکید سکولارها بر آزادی ایمان، برابری حقوقی ادیان و انتخاب‌های اخلاقی و بی‌طرفی دولت‌هاست. این گونه ادعا می‌شود که این بی‌طرفی به دلیل اجتناب از ورود تعهدات و دلبستگی‌های دینی و اخلاقی به عرصه‌ای است که می‌تواند مخل حقوق فردی و آزادی‌های مدنی و برابری افراد باشد. دولت‌های سکولار مخالف وفاداری نیستند، اما تنها وفاداری نسبت به دولت و قوانین و قواعد آن تبلیغ می‌شود و مجاز است.

 

اینکه چگونه و به‌ لحاظ مبنایی، بی‌طرفی مورد ادعا با وفاداری اولیه و ثانویه به دولت قابل جمع است، خود از پرسش‌ها و پارادوکس‌های جدی است؛ پارادوکس دوگانه‌نگری مستتر در سکولاریسم؛ یعنی دوگانه حیات فردی و اجتماعی، پارادوکس تنوع فرادولتی و وحدت دولتی و بی‌توجهی به رابطه مفهومی خدا و انسان و حق و قابلیت‌های او به‌مثابه مبنای توجیه‌پذیری حقوق انسانی، از پارادوکس‌های عمده سکولاریسم است.

 

در بخشی از مقاله «جهانی‌سازی قرآن‌بنیان؛ چشم‌اندزی مطلوب در مقایسه با جهانی‌سازی غربی» نیز آمده است: جهانی‌سازی قرآنی به معنای گسترش مفاهیم، معارف و احکام عام و جاودانه‌ای است که به‌عنوان سلسله‌ای از برنامه‌ها و قوانین دقیقِ منطبق با فطرت، هدایت کلی بشریت با محوریت توحید را با نگاه جامع به همۀ جنبه‌های انسان و هستی مدنظر دارد. باورمندی به حقیقت غایی دین و دلالت‌های منطقی معنویت‌گرایی و خردورزی وحیانی در روابط اجتماعی از پایه‌های اساسی این جهانی‌سازی است. آموزه‌های قرآنی به‌خاطر ارجاع به کلیتی منسجم و اصلی واحد که نگرش توحیدی و یکپارچه به جهان هستی دارد، قابلیت‌ زیادی را برای این روند ایجاد کرده است.

 

سازوکارهایی که قرآن برای شمولیت ارزش‌های الهی و انسانی خود ارائه داده، با توجه به مبانی و اصولی بنیادین، با آنچه در جهانی‌شدن در ادبیات امروزی مدنظر می‌باشد از زاویۀ جهان‌بینی، انطباق با فطرت، توجه به ابعاد فردی و اجتماعی و ... دارای تفاوتی عمیق است. این نوشتار در تلاش است با اتکا به روش توصیفی‌ ـ‌ تحلیلی، ضمن توجه و استفاده از آیات و تفاسیر به تبیین نگاه فراگیر قرآنی در مقایسه با مفاهیم معادل امروزی آن بپردازد.

 

لازم به ذکر است این نشریه به صاحب امتیازی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم (پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی)، مدیر مسئولی حجت‌الاسلام والمسلمین نجف لک‌زایی و  سردبیری حجت‌الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا منتشر می‌شود.

 

برای مشاهده متن کامل مقالات این شماره اینجا کلیک کنید.