مأموریت جهاددانشگاهی در ارائه طرح صندوق حمایت از واحدهای فناوری در حوزه قرآن
جلسه مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی با بررسی دو دستور برگزار و پیشنهاد راه‌اندازی صندوق حمایت از محصولات قرآنی دانش‌بنیان مطرح و به جهاد دانشگاهی مأموریت داده شد تا طرح تشکیل یک صندوق جهت حمایت از واحدهای فناوری در حوزه قرآن را ارائه دهد.
به گزارش ایکنا، صد و بیست و یکمین جلسه مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی، 18 اردیبهشت‌ماه در دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی برگزار شد.
در ابتدای این جلسه حجت‌الاسلام والمسلمین حمید محمدی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی به بیان دستورهای این جلسه پرداخت و گفت: دستور اول این جلسه «نحوه تولید محصولات قرآنی دانش‌بنیان و کارآفرین برای مشارکت جامعه قرآنی در تحقق شعار سال» است که با توجه به مطالبات ابتدای سال مقام معظم رهبری در برنامه قرار گرفته است. در موضوع راه‌اندازی شرکت‌های دانش بنیان اراده خوبی در کشور شکل گرفته و در حال حاضر بیش از پنج هزار شرکت دانش‌بنیان راه‌اندازی شده است. جایگاه موضوعات فرهنگی و به خصوص فعالیت‌های قرآنی در بین آمار شرکت‌های دانش‌بنیان بسیار محدود است و اگر کاری انجام شده از سوی جهاد دانشگاهی و سازمان قرآنی دانشگاهیان بوده است.
حجت‌الاسلام محمدی افزود: زمانی که جشنواره آیات را برگزار می‌کردیم، بیش از هزار محصول قرآن و عترتی وجود داشت که نه تنها باید تجاری‌سازی می‌شد، بلکه حتی روی صادرات آن هم باید فکر می‌کردیم اما اینگونه نشد.
در ادامه این جلسه رضا سلامت‌پناه، معاون دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی نیز گفت: این دستور قابلیت طرح دارد و در ادامه هم می‌شود آن را به صورت مستقل در کارگروهی ویژه یا در وزارت ارشاد مورد بررسی و تدقیق بیشتری قرار دهیم. ما در اسناد و مصوبات این مسئله را به انحاء مختلف داشته‌ایم و در بیانیه تحول نیز به خاطر اهمیت این مسئله توانمندسازی سرمایه انسانی در حوزه تولید و توزیع صنایع فرهنگی با رویکرد فناورانه مورد توجه قرار گرفته، ضمن اینکه در اسناد نیز به این موضوع اشاره شده است.
بر اساس گزارش ایکنا، در بخش دیگری از این نشست محمدحسین حسنی، رئیس سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور به عنوان یکی از معدود دستگاه‌هایی که در زمینه فعالیت‌های دانش‌بنیان اقداماتی انجام داده است، به ارائه گزارشی از فعالیت‌های مراکز رشد این سازمان پرداخت.
وی گفت: مرکز رشد واحدهای فناور و هنرهای قرآنی سازمان قرآنی دانشگاهیان تنها مرکز رشد رسمی دارای مجوز از وزارت علوم است که به طور خاص در حوزه قرآنی کار می‌کند. علاوه بر این مرکز، یک مرکز نوآوری صنایع خلاق فرهنگی را در کنار این مجموعه تعریف کرده‌ایم. در مرکز نوآوری بر روی ایده‌ها و در مرکز رشد نیز در مورد تجاری‌سازی ایده‌ها کار می‌کنیم.
حسنی با اشاره به اینکه جهاد دانشگاهی معتبرترین و تنها زیست‌بوم فناوری‌های نرم در کشور تلقی می‌شود، افزود: جهاد دانشگاهی به طور خاص در حوزه صنایع فرهنگی، سه پارک علم و فناوری و چندین مرکز رشد و مرکز نوآوری و شکوفایی راه‌اندازی کرده و این موضوع باعث شده زیست‌بوم کاملی شکل یابد که تمام مراحل کارآفرینی از ایده تا تولید محصول را تحت پوشش قرار می‌دهد.
رئیس سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور با اشاره به اینکه میزان خروجی موفق از مراکز رشد جهاد دانشگاهی بالاتر از میانگین جهانی است، گفت: این مرکز سالانه به صورت میانگین ۱۰ واحد جذب کرده و در حال حاضر هم بر اساس مصوبه شورای فناوری، مرکز رشد ما در پنج حوزه اصلی فعالیت می‌کند که از جمله آنها می‌توانم به حوزه انتقال محتوای قرآنی اشاره کنم که شرکت‌های «صراط النجاة» و «التسهیل» مشغول فعالیت هستند.
حسنی همچنین تصریح کرد: در حوزه توانمندسازی و فقرزدایی نیز هسته هایی در این مرکز فعال شده است. در این حوزه دو مجموعه مستقر شده که یکی از آنها در چهارمحال و بختیاری و برای زنان سرپرست خانوار فعالیت می‌کند. در حوزه پوشاک نیز دو مجموعه فعالیت می کند. با توجه به اینکه مراکز رشد طبق قانون می‌توانند ۲۰ درصد ظرفیت خود را به یک موضوع فرعی اختصاص دهند، ما نیز کار فرعی خودمان را در حوزه سلامت و بر اساس سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی انتخاب کرده‌ایم. در این بخش یک شرکت فعال داریم.
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود در جلسه مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی اظهار کرد: وظیفه اصلی ما حمایت از مجموعه‌های دانش‌بنیان و کمک کردن به ایده‌های موفق برای تجاری‌سازی است. وظیفه دیگر نیز گفتمان‌سازی موضوع کسب و کارهای اسلامی و کارآفرینی مبتنی بر معارف دینی است. در این حوزه امسال رویداد «مشکل‌گشا» را در ۱۰ استان کشور برگزار خواهیم کرد. این رویداد مربوط به حل مسائل در حوزه علوم انسانی است.
مدیرعامل ایکنا در ادامه بیان کرد: یکی برندهای مجموعه ما «هکاتون» است که در حوزه لباس و زیورآلات و بر اساس سوره‌های قرآن کریم کار کرده است. همچنین دو رویداد «طلوع برکت» و «کافه محفل» نیز بخش دیگری از فعالیت‌های حوزه کارآفرینی مرکز رشد واحد فناور هنرهای قرآنی بوده است که مجموعاً حدود ۴۰ دوره از آن در سه سال گذشته برگزار شده است. در واقع فعالیت‌های ما منحصر به تهران نیست و بخش عظیمی از این فعالیت‌ها از طریق دفاتر استانی و مراکز جهاد دانشگاهی انجام می‌شود.
حسنی اظهار کرد: در حوزه آموزشی هم امسال با بنیاد هدایت سازمان تبلیغات اسلامی همکاری خواهیم داشت تا طرحی با عنوان «منبرهای کسب و کار» را اجرا کنیم. در این طرح آموزش عمومی کسب و کار به امامان مساجد داده می‌شود تا از این طریق، کسب و کارها حول مساجد شکل بگیرد. در حال حاضر ظرفیت برای هزار نفر از ائمه جماعت مساجد فراهم شده و در نهایت خروجی این طرح مربیان کسب و کار اسلامی خواهد بود.
در بخش دیگری از این نشست علیرضا معاف، معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تأکید بر اینکه جهاد دانشگاهی کارهای خوب و قابل دفاعی ارائه داده است، گفت: برای فعالیت و تصمیم‌گیری در حوزه دانش بنیان‌ها باید ابتدا آنها را بشناسیم، تا این شناخت به دست نیاید نمی‌توانم موفق باشیم.
وی افزود: در فضای دانش‌بنیان‌ها با یک چهار ضلعی مواجه هستیم که یک ضلع آن دانشگاه است، ضلع دیگر پژوهشگاه، ضلع سوم اندیشگاه و نظامات اندیشگاهی و ضلع چهارم هم مهارتگاه است. برای اینکه ما این زیست‌بوم را بشناسیم باید نگاشت جزء به جزء و رفت و برگشت بین این چهار ضلع را بشناسیم.
معاف بیان کرد: ما در جامعه قرآنی یک سری مسئله حل نشده داریم، یکی از این مسائل دستور اکید رهبری مبنی بر تربیت 10 میلیون حافظ قرآن کریم است. بسیاری مسائل دیگر نیز هست که مقام معظم رهبری مورد تأکید قرار داده‌اند. برای تحقق این موضوعات باید سراغ روش‌های نو و جدید و مجموعه‌های خلاق و مبتکر و جوانانی که در این فضا هستند، برویم. لذا باید طرح‌های سنتی و قدیمی که سال‌ها آزمون شده و جواب نداده است را از دستور کنار بگذاریم و از این عبور کنیم.
دبیر کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم با اشاره به اینکه در حوزه فرهنگ باید از فرهنگ مبتنی بر حمایت‌های صددرصدی دولتی به فرهنگی که خودگردان باشد، تغییر ریل دهیم، گفت: تصویری که در حال حاضر وجود دارد، این است که فرهنگ نمی‌تواند خود را اداره کند.
وی در ادامه به ارائه چند پیشنهاد در این زمینه پرداخت و گفت: یکی از پیشنهادات برای این کار تأسیس مراکز ایده‌پردازی و مراکز نوآوری فرهنگی در دستگاه‌های اجرایی مانند وزارت ارشاد، وزارت علوم، وزارت آموزش و پرورش و ... با رویکرد دینی است. حمایت از استارت‌آپ‌های خدمات‌پایه یکی دیگر از پیشنهادات در این حوزه است؛ در نمایشگاه قرآن سه رویداد استارت‌آپی برگزار کردیم که خیلی مورد استقبال قرار گرفت و ایده‌های خوبی در مورد حفظ، آموزش و پژوهش، مد و لباس و ... ارائه شد.
معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: پیشنهاد دیگر تشکیل مجموعه‌ای شبیه به فدراسیون سرآمدان علمی است. ما می‌توانیم در همین راستا کانون قهرمانان قرآنی داشته باشیم. معمولاً مجرب‌های حوزه قرآن بهتر می‌توانند ایده‌های نوآورانه ارائه دهند. تشکیل صندوق حمایت از پژوهشگران نوآورانه فرهنگی که البته شاخص‌های خاص خود را لازم دارد، موضوع دیگری است که می‌تواند مورد توجه قرار گیرد. تاسیس یک پارک فرهنگی ـ قرآنی با همان مدل پارک‌های فناوری موضوع دیگری است که ما در وزارت ارشاد می‌توانیم از این موضوع حمایت کنیم.
بر اساس گزارش ایکنا، در ادامه برخی از اعضای مجمع مشورتی به بیان نکاتی در مورد موضوع فعالیت دانش‌بنیان در عرصه فعالیت‌های قرآنی پرداختند که اهم آنها به شرح زیر است:
- اعلام آمادگی بنیاد ملی نخبگان برای توانمندسازی و حمایت از نخبگان قرآنی
- استفاده از طرح برگزیده قرآنی بنیاد ملی نخبگان به جای کانون قهرمانان قرآنی و تقویت این طرح
- تأکید بر انتقال تجربیات جهاد دانشگاهی در حوزه مراکز رشد فناوری به نهادهای دیگر و افزایش همکاری و تعامل بیشتر در این زمینه
- مناسب‌سازی محتواهای تولید شده در واحدهای رشد فناوری قرآنی برای مخاطبان خارج از کشور
- اگر قرار بر تشکیل کانون قهرمانان قرآنی باشد، از ظرفیت شخصیت‌های قرآنی خارجی نیز بهره‌برداری شود
- استفاده از عنوان باشگاه قهرمانان قرآنی به جای کانون
- تأکید بر نگاه همزمان جامعه قرآنی به شعار سال و مطالبات قرآنی مقام معظم رهبری و رسیدن به یک مخرج مشترک در این دو موضوع
- در ایده‌پردازی‌ها، ظرفیت‌ها مورد توجه قرار گیرد، برخی نظرات قابلیت اجرا ندارد
- تولیدات در حوزه مطالعات قرآنی حمایت نمی‌شود تا در دسترس مردم قرار گیرد
- به وعده‌های داده شده بهایی داده نمی‌شود و قول‌ها معمولاً عملیاتی نمی‌شود
- استفاده از ظرفیت خیرین قرآنی برای حمایت از صندوق
- توقعی که در بحث دانش‌بنیان‌ها و عرصه‌های اقتصادی و تجاری مطرح است نمی‌تواند در حوزه فرهنگ نیز مطرح باشد
- در اعتقادات جمهوری اسلامی نمی‌توان به فرهنگ به عنوان یک مقوله در کنار دیگر مقولات نگاه کرد
- در بحث تولید محصول نباید ظرفیت‌های موجود را مورد غفلت قرار دهیم
- موسسات قرآنی بهترین بستر برای ایجاد کارآفرینی هستند
- اتحادیه موسسات قرآنی تعدادی از موسسات را برای بحث تولید محصول شناسایی کند
- از افراد با تجربه و بین‌بخشی که در این موضوع دارای تجربه هستند، بیشتر استفاده شود
- در حال حاضر به غیر از مصحف شریف بیش از 100 محصول قرآنی از چین وارد می‌شود که می‌توان امکان تولید این محصولات در کشور را فراهم کرد
- در کشورهای دیگر نیازسنجی و بحث تولید به شبکه مردمی و شبکه خانگی واگذار می‌شود، چنین فرایندی باید در ایران نیز انجام شود
بر اساس گزارش ایکنا در پایان دستور اول، بررسی بیشتر موضوع به کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی محول شد.
همچنین در این بخش به جهاد دانشگاهی مأموریت داده شد تا طرح تشکیل یک صندوق جهت حمایت از واحدهای فناوری در حوزه قرآن را ارائه دهد.
در بخش دیگری از این نشست نوبت به دومین دستور که بررسی پیش‌نویس «نحوه تقسیم مأموریت‌های ملی و حاکمیتی دستگاه‌ها» بود، رسید.
این موضوع یکی از خروجی‌های کمیته تحول نظام و ساختار امور قرآنی بعد از بیانیه تحول است که با مشارکت همه دستگاه‌ها تهیه شده است. در این پیش‌نویس تفکیک وظایف دستگاه‌های حاکمیتی شامل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان اوقاف و امور خیریه، سازمان تبلیغات اسلامی و نهادهای قرآنی دفتر مقام معظم رهبری ارائه شده است.
در این بخش نمایندگان هر کدام از دستگاه‌ها به بیان دیدگاه‌های خود پرداختند. دو دستگاه مخالف پیش‌نویس ارائه شده و دو دستگاه دیگر این پیش‌نویس را برای جلوگیری و رفع تداخل‌ها لازم دانستند.
مهم‌ترین نکاتی که در این بخش مطرح شد به شرح زیر است:
- ملاحظه‌کاری یا عبور از برخی موضوعات در پیش‌نویس ارائه شده
- نداشتن زمان برای مصوبه از نقاط ضعف پیش‌نویس است
- دستگاه‌ها از اجرا نهی شوند و آن را به نهادهای مردمی و بخش خصوصی واگذار کنند
- وجود تداخل جدی در فعالیت مجموعه‌های قرآنی فعال در حوزه بین‌الملل
- تفکیک وظایف اولویت روز جامعه قرآنی نیست
