به گزارش ایکنا، در این شماره از دوفصلنامه اندیشههای قرآنی، مقالاتی با عناوین «روشهای تهذیب نفس از دیدگاه قرآن کریم»، «ساختار شناسی احتجاجات قرآنی در تفاسیر المیزان و مفاتیح الغیب»، «مفهوم وحی در تفاسیر معاصر»، «راهکارهای مقابله با انحرافات جنسی از منظر قرآن و حدیث»، «سحر در قرآن و روایات» و «معراض به کار رفته در قرآن و حدیث» منتشر شده است.
در طلیعه نوشتار «روشهای تهذیب نفس از دیدگاه قرآن کریم» میخوانیم: تهذیب نفس یکی از مهمترین سفارشات قرآن کریم و تضمینکننده سعادت انسان است. به همان میزان میتوان گفت روشهایی که موجب تهذیب نفس میشود از اهمیت بسزایی برخوردارند. این پژوهش درصدد است با بررسی آیات قرآن کریم و بررسی آرای مفسران به ویژه علامه طباطبایی با روش تحلیلی، استنتاجی، مهمترین روشهای تهذیب نفس را مورد احصاء و بررسی قرار دهد. نتایج تحقیق نشان میدهد، هر چند به صورت مستقیم در منابع مورد استناد، سخنی از «روش» تهذیب نفس در آنها به میان نیامده است، اما روشهای «یاد خدا»، «شناخت نفس»، «عبرتآموزی»، «یادآوری نعمتها»، «انذار»، «تبشیر» و «یاد مرگ» از مهمترین روشهای تهذیب نفس به شمار میروند که از این منابع قابل استنباط و استنتاج هستند. از میان روشهای مذکور بر اساس دیدگاه علامه طباطبایی «روش انذار» دارای آثار بیشتر و مؤثرتری نسبت به «روش تبشیر» است و «یاد مرگ» یکی از مهمترین روشهایی است که در زندگی انسان تأثیرگذار است. بر اساس فرمایش علامه طباطبایی قرآن کریم برای دستیابی به اخلاق حسنه و تهذیب نفس، مسیر و روش رفع صفات ناپسند اخلاقی را فراروی انسان قرار داده است. به باور علامه روش قرآن کریم، روش منحصر به فردی است که نه در تعالیم کتابهای آسمانی پیشین از آن نشانی وجود دارد و در نه در دیدگاه حکمای الهی مانند آن یافت میشود.
نویسنده مقاله «ساختار شناسی احتجاجات قرآنی در تفاسیر المیزان و مفاتیح الغیب» در طلیعه نوشتار خود آورده است: قرآن برای هدایت انسانها روش های گوناگونی دارد که آنها احتجاجات قرآنی نامیده شده است. در این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی و روش گردآوری منابع کتابخانهای و محوریت قرار دادن دو تفسیر مهم المیزان علامه طباطبایی و تفسیر مفاتیح الغیب (تفسیر کبیر) فخر رازی، برخی از احتجاجات قرآنی را بیان نمودیم. بهطورکلی احتجاج دو نوع میباشد؛ قولی مانند جدال احسن، برهان، خطابه، حکمت، موعظه حسنه، تمثیل و تشبیه میباشد و عملی مانند معجزه، تحدی و مباهله پژوهش حاضر هر دو نوع احتجاج پرداخته است. همچنین برخی از روشهایی که در قرآن برای احتجاج استفاده گردیده است عبارتاند از:
1- پیروی از معیارهای عقلی، 2- رعایت آداب و ارزشهای اخلاقی که در احتجاج رعایت ادب در حفظ احترام مخاطب، شرط آغازین برقراری ارتباط مؤثر، مطلوب و باثبات است. 3- روشهای مدارا کردن برای بیرون راندن خصم از موضعگیری و یا همراهی کردن وی، 4- روش استدلال به شیوه پرسش، 5- همراه کردن مثالهای محسوس با استدلالهای عقلی و عملی و ... که میتواند سهم عمدهای در موفقیت احتجاج داشته باشد.
در طلیعه نوشتار «مفهوم وحی در تفاسیر معاصر» آمده است: بحث ماهیت وحی و کیفیت نزول آن، از آغاز بعثت پیامبر(ص) کانون توجه اندیشمندان بوده است. فرابشری بودن مبدأ وحی و بشر بودن دریافت کننده آن، فرآیند فهم و حقیقت وحی را دشوار کرده است، در دوره معاصر با گسترش علوم تجربی و تفکرات مادی گرایی، برخی از مفسران و قرآن پژوهان در ایران و جهان اسلام تحلیلهای جدیدی از وحی ارائه داده اند که بیشتر بر اساس تجربه دینی است و درباره وحی ونقش پیامبر(ص) در آن به لوازم ونتایجی رسیده اند که متفاوت وگاه متناقض با دیدگاههای رایج در این باب است. در واقع اختلاف در تفسیر این پدیده نزد برخی مفسران و قرآنپژوهان شاهدی براین مدعاست. پژوهش پیش رو ناظر به تفسیر وحی از نگاه برخی مفسران و قرآنپژوهان معاصر است که تبیین های نوینی از پدیده وحی و فرآیند آن، ارائه دادهاند. در واقع تلاش برای یافتن علل طبیعی و تجربی امور و پرهیز از نسبت دادن نادانستهها به غیب، نه تنها خداشناسی را تغییر داد بلکه در تفسیر پدیدههایی که ماوراء الطبیعی خوانده میشوند، نیز دگرگونی ایجاد کرد.
در طلیعه نوشتار «راهکارهای مقابله با انحرافات جنسی از منظر قرآن و حدیث» آمده است: موضوع بیماریها و مشکلات روانی، موضوعی در خور توجّه اما نه چندان خوشایند به حساب میآید. از جمله بیماریهای روانی که دامنگیر جوامع گشته، بیماری دهشتناک جنسی است که کالبد و ریشه جوامع را هدف قرار داده و آشفتگی روانی و پریشان حالی را به دنبال داشته است. قرآن کریم و روایات در خصوص این موضوع به لحاظ مبنایی و محتوایی از غنای والایی برخوردار است و نقش بسزایی در کاهش و از بین بردن انحرافات جنسی و تأمین بهداشت روانی جنسی افراد و اجتماع دارد. در این نوشتار پس از بررسی و تبیین کلیات تحقیق، به انواع و عوامل انحرافات جنسی، راهکارهای مقابله با اینگونه انحرافات بررسی شده است. از جمله این راهکارها تربیت جنسی در دورههای کودکی و نوجوانی، ازدواج و حجاب میباشد.
انتهای پیام